Οι εργαζόμενοι του «λευκού κολάρου» άρχισαν να δουλεύουν και τα βράδια

Αυτοί οι «ασπροπουκαμισάδες» (που σίγουρα, πλέον, φορούν και πουκάμισα σε άλλα χρώματα) κλήθηκαν μέσα στην πανδημία, τα lockdown που επιβλήθηκαν και τα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν για να μην εξαπλωθεί ο κορονοϊός, να τροποποιήσουν όχι μόνο τον τρόπο που έκαναν την εργασία τους, άλλα και τις ώρες μέσα στις οποίες γινόταν αυτό. Είτε επρόκειτο για διαφορετικά ωράρια, είτε για εργασία με μέτρα προστασίας, είτε για εξ αποστάσεως εργασία, οι εργαζόμενοι με τα λευκά πουκάμισα κλήθηκαν να αλλάξουν την καθημερινότητα τους.

Αν και είναι βέβαιο πως δεν έχει έρθει εκείνη η ριζοσπαστική στιγμή που τα ωράρια εργασίας θα καταργηθούν και όλοι θα δουλεύουν όποτε και από όπου θέλουν, η προαναφερθείσα κατάσταση φαίνεται πως οδήγησε, αρκετούς, σε έναν πιο υβριδικό τρόπο εργασίας, με περισσότερη υιοθέτηση της εξ αποστάσεως εργασίας και πιο ευέλικτα ωράρια. Και αυτές οι παράμετροι, σύμφωνα με έρευνα της Microsoft, φαίνεται πως παίρνουν την θέση του παραδοσιακού 9-5 - το οποίο βλέπει ολοένα και λιγότερη σημασία και προτίμηση από πολλούς.

Υπό το φως του κεριού

Η γνωστή εταιρεία λογισμικού εντόπισε αυτό το μοτίβο από την έναρξη της πανδημίας, όταν οι συνομιλίες που πραγματοποιούνταν μέσω της εφαρμογής Teams πέρα από τα τυπικά ωράρια μιας εργάσιμης μέρας, παρουσίασαν τη μεγαλύτερη αύξηση σε σύγκριση με οποιοδήποτε άλλο χρονικό τμήμα, ιδιαίτερα μεταξύ 6 μ.μ. και 8 μ.μ (υπενθυμίζεται πως το Teams είναι η λύση που προσφέρει η εταιρεία απέναντι σε εφαρμογές όπως το Zoom, μια κατηγορία λογισμικού που παρουσίασε ευρύτατη ανάπτυξη μέσα στην πανδημία, με τα όνειρα κάποιων developers να κατακτούν τον κόσμο μέσα σε μια νύχτα).

Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως το να δουλεύεις μέχρι αργά σίγουρα δεν είναι κάτι καινούργιο. Η αγγλική φράση «burning the midnight oil» χρονολογείται από το 1635 και αποτελεί αναδιατύπωση του «elucubrate», που σημαίνει «να δουλεύεις δίπλα σε ένα κερί». Την ίδια στιγμή, πολλοί εργαζόμενοι -σύμβουλοι, ακαδημαϊκοί, συγγραφείς, προγραμματιστές, συντάκτες- επιλέγουν, εδώ και πολύ καιρό, τα ωράρια τους σύμφωνα με τις προσωπικές προτιμήσεις και τον φόρτο εργασίας που παρουσιάζει η εκάστοτε εποχή.

Τα νεότερα δεδομένα υποδηλώνουν ότι αυτή η τάση έχει έρθει για να μείνει - αν και χωρίς κερί. Παραδοσιακά, οι λεγόμενοι «knowledge workers» (ένας ορισμός που αναφέρεται σε επαγγέλματα όπως, για παράδειγμα, οι προγραμματιστές) είχαν «peaks» παραγωγικότητας στην εργάσιμη ημέρα τους πριν και μετά από τις ώρες του μεσημεριανού γεύματος. Αλλά όταν η πανδημία έφερε στη ζωή μας την τηλεργασία, εμφανίστηκε μια τρίτη «αιχμή» για ορισμένους, στις ώρες πριν τον βραδινό ύπνο. Οι ερευνητές της Microsoft άρχισαν να αναφέρονται σε αυτό το φαινόμενο ως «triple peak day».

Για παράδειγμα, κάποιος που εργάζεται από το σπίτι, με τα παιδιά σε αυτό και χωρίς διαλείμματα για φαγητό ή άσκηση, ανακαλύπτει ότι ένας από τους τρόπους να αντιμετωπίσει την κατάσταση είναι να κάνει ένα διάλλειμα, να φάει για βράδυ και μετά να αφιερώσει χρόνο για να ολοκληρώσει τις εργασίες του, πριν πέσει για ύπνο. Άλλοι διαφοροποιούν τα ωράρια της εργασίας τους και άλλοι θέλουν απλώς να εργάζονται αργά, μακριά από ενοχλήσεις, θορύβους και ειδοποιήσεις από τα κινητά - αν και αυτό δεν είναι πάντα εφικτό.

Εντούτοις, τώρα που πολλοί μαθαίνουν να ζουν με το «triple peak day», μπαίνει στη συζήτηση μια σειρά ερωτημάτων. Πρέπει να υπάρχουν νέοι κανόνες και κατευθυντήριες γραμμές που να διαφέρουν από εκείνες που υιοθετούνται σε άλλες εργάσιμες ώρες; Πώς μπορούν οι επικεφαλής να υποστηρίξουν τα μέλη της ομάδας τους που επιλέγουν να εργάζονται σε μη «παραδοσιακές» ώρες; Και ποιες είναι οι επιπτώσεις για την ευημερία, όταν κάθε ελεύθερη ώρα είναι δυνητικά εργάσιμη; Ερωτήματα που ψάχνουν απαντήσεις.

Άλλωστε, ο μέσος χρήστης του Teams στέλνει τώρα 42% περισσότερα μηνύματα ανά επαφή μετά το «κανονικό» ωράριο εργασίας του. «Αυτή η τρίτη ώρα αιχμής είναι διαφορετική από τις άλλες δύο επειδή εγείρει το ερώτημα αν πρόκειται για θέμα ευελιξίας ή πρόκειται για εργασία που καταπατά τις προσωπικές ώρες κάποιου» όπως αναρωτιούνται οι επιστήμονες που πραγματοποίησαν την έρευνα.

Όταν οι ερευνητές μελέτησαν τις δραστηριότητες ορισμένων υπαλλήλων της Microsoft το περασμένο καλοκαίρι, παρατήρησαν ότι περίπου το 30 τοις εκατό είχε μια απογευματινή αύξηση στην εργασία του, όπως αυτή μετρήθηκε μέσω της χρήσης του πληκτρολογίου του (και προφανώς με τη συγκατάθεση του). Ο χρόνος και το εύρος διέφεραν από άτομο σε άτομο, αλλά η τρίτη «κορύφωση» ήταν λιγότερο έντονη σε σύγκριση με τις άλλες δύο αιχμές της ημέρας.

Πρόωρη εξουθένωση

Ενώ πολλοί βλέπουν τα οφέλη του ευέλικτου ωραρίου, υπάρχουν και μειονεκτήματα. Αυτή η τρίτη «ώρα αιχμής» θα πρέπει, σύμφωνα με τους επιστήμονες, να αποτελεί μια διαθέσιμη επιλογή για άτομα που τη χρειάζονται, αλλά η πρόκληση σχετίζεται με το πώς μπορούμε να βεβαιωθούμε ότι οι άνθρωποι δεν εργάζονται 24 ώρες το 24ωρο. «Αν οι άνθρωποι εργάζονται και στις τρεις ώρες αιχμής, αυτή είναι μια συνταγή για πρόωρη εξουθένωση» σημειώνουν χαρακτηριστικά. Τα διαλείμματα είναι απαραίτητα για την παραγωγικότητα και την ευημερία, κάτι που υποστηρίζει και η μελέτη.

Οι ερευνητές συνεχίζουν να μελετούν τα δεδομένα και δεν είναι ακόμη σαφές τι ακριβώς προκάλεσε την άνοδο σε ορισμένους - εάν, για παράδειγμα, αυτό σχετιζόταν με ευθύνες παιδικής φροντίδας κατά τη διάρκεια της ημέρας ή θέσεις εργασίας που απαιτούν συνεργασία μεταξύ ατόμων σε διαφορετικές χώρες. Αλλά αυτά τα ευρήματα επιβεβαιώνουν μια γενικότερη τάση: στην εποχή της υβριδικής εργασίας, μερικοί τηρούν το παραδοσιακό ωράριο. άλλοι όχι. Όσον αφορά στο πού, πώς και πότε εργάζονται, οι άνθρωποι αναζητούν ευελιξία. Δεν υπάρχει μια κατάσταση που να ταιριάζει σε όλους - όπως δεν υπάρχει και ένα πουκάμισο που να ταιριάζει σε όλους.