Μήπως να ανατρέξω σε ένα role model και να δω πώς θα αντιδρούσε στη θέση μου;

Υπάρχουν κάποιες φορές και καταστάσεις που όλοι μας δε ξέρουμε τι να κάνουμε, πώς να αντιδράσουμε, πώς πρέπει να συμπεριφερθούμε για να πετύχουμε αυτό που θέλουμε. Σου έχει τύχει; Πώς μπορείς να ανταποκριθείς σε μία τέτοια περίπτωση;

Μπορείς να ρωτήσεις τον μέντορά σου – αλλά αυτό απαιτεί χρόνο και διάθεση. Μπορείς να ρωτήσεις έναν ή πολλούς φίλους. Αλλά και αυτό απαιτεί χρόνο και κόπο. Και αν ο χρόνος δεν περισσεύει εκείνη τη στιγμή; Μπορείς να συμβουλευθείς το google – αλλά οκ, μπορείς πάντα να εμπιστευθείς τις πηγές;

Μήπως να ανατρέξω σε ένα Role Model και να σκεφτώ πώς θα αντιδρούσε ο άνθρωπος αυτός αν ήταν στη θέση μου;

Πώς λειτουργεί η έννοια του Role Model

«Πώς θα αντιδρούσαν ο Ομπάμα, ο Steve Jobs, ο Αντώνης ή ο Γιώργος, ο Χρήστος, ο Ντίνος ή η Ηρώ στη θέση μου; ΟΚ δεν θα έρθουν ποτέ ίσως στη θέση μου, αλλά μπορούν να υπάρξουν οδηγοί της συμπεριφοράς μου»;

Ένα role model είναι ένας άνθρωπος τον οποίο μπορείς να ανακαλέσεις στο μυαλό σου την κατάλληλη στιγμή για να «αντιγράψεις» ένα σετ συμπεριφορών που θα σε βοηθήσουν να ανταπεξέλθεις. Στην προσωπική ή επαγγελματική ζωή σου.

Τον άνθρωπο role model δεν χρειάζεται να τον έχεις συναντήσει ποτέ ή να τον γνωρίζεις προσωπικά. Αρκεί να τον έχεις μελετήσει, διαβάσει, παρακολουθήσει. Και να αποκωδικοποιήσεις τις συμπεριφορές του. Αλλά μπορεί και να τον γνωρίζεις.

Μπορεί να είναι κάποιος διάσημος ή κάποιος λιγότερο διάσημος, αλλά σημαντικός για εσένα, όπως πχ ένας παλιός manager ή διευθυντής σου ή συνεργάτης σου (όπως συμβαίνει συχνά στη δική μου περίπτωση). Το φύλο δεν έχει καμία σημασία συνήθως, πέρα από ειδικές περιπτώσεις και καταστάσεις όπου έχει περισσότερη αξία ένα γυναικείο role model για μία γυναίκα.

Role models μπορούν να είναι πρόσωπα της επιχειρηματικότητας, της πολιτικής, των τεχνών και των γραμμάτων, των social media (;), του αθλητισμού, των επιστημών. Δεν υπάρχουν περιορισμοί! Όλοι μπορεί να είμαστε role models για κάποιους άλλους!

Role Model vs Mentor

To role model λειτουργεί και βοηθάει, ανεξάρτητα από έναν μέντορα ο οποίος συμβουλεύει και βοηθάει - αλλά δεν έχουμε απαραίτητα παρατηρήσει πως συμπεριφέρεται.

Role models προσθέτουμε συνεχώς στη ζωή μας. Καθημερινά, αρκεί να παρατηρούμε. Οι άνθρωποι που είναι για εμάς role models συνήθως δεν έχουν ιδέα για την ιδιότητά τους αυτή!

Λίγη nice to know θεωρία (για να δείχνεις ο ψαγμένος της παρέας)

Ο όρος του Role Model αποδίδεται στον κοινωνιολόγο Robert Merton (1910 – 2003). Αρχικά, ο Merton διατύπωσε τη θεωρία για το reference group: οι άνθρωποι συγκρίνουν τον εαυτό τους με ομάδες ανθρώπων στις οποίες δεν ανήκουν απαραίτητα.

Σε δεύτερη φάση και στη θεωρία των social groups, διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι συγκρίνουν τον εαυτό τους με γνωστούς ανθρώπους οι οποίοι λειτουργούν ως μονάδες αναφοράς (status set), καταλαμβάνουν συνήθως κοινωνικό ρόλο και δίνουν το καλό (ή το κακό) παράδειγμα, γνωστό και φιλτραρισμένο / αναγνωρισμένο από την κοινωνία. Η σύγκριση είναι συνήθως υποσυνείδητη, εκτός και αν συνειδητά κάποιος επικαλείται ένα role model για να υιοθετήσει επιθυμητές συμπεριφορές.

Είναι εντυπωσιακό ότι ο Merton συμπεραίνει ότι οι άνθρωποι δε ξεχωρίζουμε ή απομνημονεύουμε εύκολα μία μόνο συμπεριφορά – αλλά ένα σετ πολλών συμπεριφορών. Την ομαδοποίηση αυτή (σετ) διευκολύνει η αναγνώρισή τους σε γνωστά πρόσωπα που διαθέτουν το σύνολο αυτών των συμπεριφορών, “διαθέτουν όλο το σετ” δηλαδή!

Μικρές διαφορές στο περιεχόμενο του κάθε σετ μας οδηγούν στην επιλογή διαφορετικών role models. Και οι μεγάλες διαφορές εννοείται μας οδηγούν σε διαφορετική επιλογή role models, αλλά σκέψου πόσο σημαντικό είναι ότι μικρές διαφορές αρκούν για να μας οδηγήσουν στη διαμόρφωση ξεχωριστής προσωπικότητας.

Τα θετικά role models προσφέρουν μια σειρά από χρήσιμες και αποδεκτές συμπεριφορές. Τα αρνητικά role models συνήθως βοηθούν στην αποφυγή ή αποτροπή μίας αρνητικής αυθόρμητης συμπεριφοράς.

Συμπεράσματα και σκέψεις

Φέτος μαζί με τους στόχους που θα θέσεις για το νέο έτος -όπως πολλοί ορθώς σε προτρέπουν- θυμήσου να επιλέξεις συνειδητά μερικά Role Models.

Δεν είναι κακό να αντιγράφεις συμπεριφορές άλλων κάποιες φορές αν μπορούν πράγματι να σε βοηθήσουν.

Θυμήσου να παραμένεις αυθεντικός. Να επιλέγεις ένα Role Model στις δύσκολες στιγμές, ή να το αναπροσαρμόζεις για να δημιουργήσεις το προσωπικό σου brand – αλλά να μην το αντιγράψεις. Κανείς δεν αγαπάει τις απομιμήσεις. Οι απομιμήσεις είναι συνήθως φθηνές.

Δεν χρειάζεται να γνωρίζεις καλά κάποιον για να γίνει Role Model σου, ούτε να είναι μία διάσημη persona. Χρειάζεται όμως να τον παρατηρήσεις και να τον αποκωδικοποιήσεις.

Αρχική δημοσίευση από Δημήτρη Παπαδημητρίου, Ιδρυτής της Startup Pathways, στο www.thriveglobal.gr