Ε. Κυριαζόπουλος, Γ.Γ. Λιμένων: Στόχος η περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου του θαλάσσιου τουρισμού

Προωθείτε ένα νέο νομοσχέδιο για τα σκάφη αναψυχής, που αφορά στον δυναμικό κλάδο του θαλάσσιου τουρισμού. Τι προσδοκάτε;

Προσδοκούμε, πριν ανοίξει η νέα σεζόν, να δημιουργήσουμε ένα απλό, συνεκτικό θεσμικό πλαίσιο για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου. Το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει σήμερα, ο ν. 4256/2014, έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα 67 φορές για να μπορεί να λειτουργήσει η αγορά ή αλλιώς για να εξυπηρετηθεί κάθε φορά ένας διαφορετικός κλάδος του θαλάσσιου τουρισμού. Με το νομοσχέδιο που προτείνουμε, κωδικοποιούμε και συλλέγουμε όλη τη διάσπαρτη νομοθεσία αλλά και εισάγουμε νέες ρυθμίσεις που, γνώμη μας είναι ότι θα βελτιώσουν τον κλάδο προς όφελος της μπλε οικονομίας και των δημοσίων εσόδων.

Πράγματι, αυτό που παρατηρούν όσοι εμπλέκονται στον κλάδο των σκαφών αναψυχής είναι ύπαρξη πολυνομίας, αλλά και γραφειοκρατικής ταλαιπωρίας. Θα αντιμετωπιστούν οι ουρές στα Λιμεναρχεία;

Τόσο θεσμικά, μέσα από το νομοσχέδιο, όσο και καθημερινά, στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού του κράτους, δημιουργούμε τις συνθήκες για την εξάλειψη της γραφειοκρατίας, την απλοποίηση αλλά και –δεν σας το κρύβω– τον έλεγχο και την παρακολούθηση της αγοράς για την εφαρμογή του υγιούς ανταγωνισμού. Βάσει και ενός μνημονίου συνεργασίας που έχουμε υπογράψει με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, θα δείτε, πολύ σύντομα, αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, ότι θα τεθούν σε λειτουργία εφαρμογές όπως αυτή της ηλεκτρονικής ίδρυσης Ναυτιλιακών Εταιρειών Πλοίων Αναψυχής (ΝΕΠΑ), έκδοσης ψηφιακών βεβαιώσεων κ.ά.

Βέβαια, σημειώνω την άμεση –την επομένη της ψήφισης του νομοσχεδίου- εφαρμογή του «e-ναυλοσυμφώνου», που θα περιορίσει όχι μόνο τις ουρές στα Λιμεναρχεία, αλλά και τις παράνομες ναυλώσεις, μια εφαρμογή που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε εσωτερικά, χωρίς εξωτερική ανάθεση, από την ίδια την Γενική Γραμματεία Λιμένων και Ναυτιλιακών Επενδύσεων. Επίσης, άμεσα δρομολογούνται οι εφαρμογές e-Charter Permission, e–Sail Permission, e-Αργία και e-Ακινησία, ψηφιακές εφαρμογές που συντελούν -ας μου επιτραπεί η έκφραση- μια «μικρή επανάσταση» στον κλάδο, ο οποίος επί δεκαετίες πλέει χωρίς πυξίδα.

Εσωτερικά, από στελέχη του Λιμενικού Σώματος, έχουν επίσης δημιουργηθεί και άλλες ψηφιακές εφαρμογές που υποστηρίζουν τον κλάδο του θαλάσσιου τουρισμού. Χαρακτηριστικά, εδώ και 1 χρόνο περίπου 6.000 συμπολίτες μας δεν έχουν πάει με φυσική παρουσία στα Λιμεναρχεία να αιτηθούν και να λάβουν άδεια ναυαγοσώστη, χειριστή ταχυπλόου σκάφους, εκμίσθωσης μηχανοκίνητων λέμβων και ταχυπλόων σκαφών κ.ά. Τώρα όλα αυτά γίνονται ηλεκτρονικά.

Τι καινοτόμο εισάγετε με το νομοσχέδιο;

Δεν πάμε να ανακαλύψουμε τον τροχό. Βάλαμε κάτω τα στοιχεία, τα επεξεργαστήκαμε και είδαμε ότι οι μεγαλύτερες απώλειες και συνάμα οι μεγαλύτερες ευκαιρίες, τόσο στον τουριστικό τομέα όσο και στον οικονομικό, εντοπίζονται σε μια κατηγορία πλοίων αναψυχής, αυτής των άνω 35 μ. Μιλάμε δηλαδή για τα super - mega – giga yachts, που κατακλύζουν τις ελληνικές θάλασσες κάθε καλοκαίρι και εμείς, ως κράτος, δεν τα «βλέπουμε». Ξεκινάνε και τελειώνουν το ναύλο τους από την Αλβανία ή την Τουρκία, ή και εναλλάξ, φορτώνουν καύσιμα και τροφοεφόδια από τις χώρες αυτές, χαίρονται τις θάλασσες μας και δεν αφήνουν τίποτα σχεδόν στην Ελλάδα.

Χαρακτηριστικά σας αναφέρω ότι το 2016 έκαναν home-porting στην Αλβανία 93 super yachts, ενώ το 2019 ο αριθμός αυτός εκτοξεύτηκε στα 202 super yachts! Αντίστοιχα και πιο ανησυχητικά, θα έλεγα, είναι και τα νούμερα της Τουρκίας. Στην πράξη, σήμερα, βάση των πιο πρόσφατων σχετικών τροπολογιών, αυτών του 2017, έχουμε ένα καθεστώς προστατευτισμού της εγχώριας αγοράς των σκαφών αναψυχής. Σήμερα, μπορούν να δραστηριοποιηθούν επαγγελματικά στις ελληνικές θάλασσες μόνο όσα σκάφη εγγραφούν στο e-«Μητρώο τουριστικών πλοίων και μικρών σκαφών» του Υπουργείου Ναυτιλίας.

Ξέρετε πόσα σκάφη με σημαία τρίτης χώρας, έχουν εγγραφεί στο e-μητρώο για να μπορούν να κάνουν νόμιμα ναύλα στην Ελλάδα; Μόνο εννιά! Καλά ακούσατε. Μόνο εννιά 9. Άρα ο στόχος μας είναι απλός: να μπορέσουμε να δώσουμε τη δυνατότητα στα mega yatchs με σημαία πλην της ελληνικής, να μπορούν υπό προϋποθέσεις, επί πληρωμή και με εύκολες διαδικασίες, να δραστηριοποιηθούν νόμιμα στα ελληνικά νερά.

Με την πολιτική αυτή δεν θα υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός με τα πλοία που φέρουν ελληνική ή κοινοτική σημαία και είναι στο e-μητρώο; Δεν θα φύγουν πλοία αναψυχής από την ελληνική σημαία;

Σαφώς όχι. Όπως σαφώς δεν πρέπει να συγχέουμε το θέμα της σημαίας με το δικαίωμα δραστηριοποίησης στην ελληνική επικράτεια. Με τις νέες διατάξεις που εισάγονται θα μπορούν τα λεγόμενα «διερχόμενα» mega yachts από την Τουρκία, την Αλβανία και τις άλλες γειτονικές χώρες, να δραστηριοποιηθούν νόμιμα στα ελληνικά νερά, για ένα χρονικό διάστημα, υπό όρους και προϋποθέσεις φυσικά πιο αυστηρότερες από αυτές που λειτουργούν τα πλοία του e-μητρώου. Με βάση το e-μητρώο, σήμερα δραστηριοποιούνται στη χώρα μόνο 100 πλοία αναψυχής άνω των 35μ. Αυτά τα 100 πλοία, τα οποία είναι πολύ λίγα για την δυναμική της χώρας, μπορούν και θα εξακολουθούν να λειτουργούν στην Ελλάδα 365 μέρες τον χρόνο, απολαμβάνοντας όλα τα φορολογικά και άλλα προνόμια που χαίρουν οι ΝΕΠΑ κυρίως.

Το άνοιγμα της αγοράς στα «ξένα» super, mega και giga yachts θα είναι για περιορισμένο χρόνο. Θα δίδεται μια Άδεια Περιορισμένης Χρονικής Διάρκειας. Έτσι, τα σκάφη αυτά δεν θα έχουν λόγο να παρανομήσουν και να βάλουν τους «υψηλούς» πελάτες τους σε ταλαιπωρία από τυχόν ελέγχους του Λιμενικού, των Τελωνείων, της Οικονομικής Αστυνομίας και άλλων ελεγκτικών μηχανισμών. Όποιο από τα super yachts θα θέλει να δραστηριοποιηθεί επαγγελματικά για όλο το καλοκαίρι στο Ιόνιο και στο Αιγαίο, θα πρέπει να εγγραφεί στο e-μητρώο, όπως ισχύει και σήμερα. Αν όμως θέλει να δραστηριοποιηθεί στην Ελλάδα, για περιορισμένο χρονικό διάστημα, αυτό θα μπορεί να το κάνει εύκολα, γρήγορα και νόμιμα, καταβάλλοντας ένα αντίτιμο.

Αυτή η πολιτική θα αυξήσει κατακόρυφα το home – porting, δηλαδή την έναρξη και το κλείσιμο κρουαζιέρων από τους ελληνικούς λιμένες. Αυτό είναι το ζητούμενο! Τα οφέλη θα είναι πολλαπλάσια, στον ξενοδοχειακό κλάδο, στην εστίαση, στις εταιρίες τροφοδοσίας, της ναυπηγοεπισκευής κ.ά. Οι επιβάτες αυτών των σκαφών αναψυχής θα έρθουν στα αεροδρόμια μας, θα φάνε στα εστιατόρια μας και όχι μόνο εν πλω, θα αγοράσουν καύσιμα και τροφοεφόδια για το ταξίδι τους, θα μείνουν πριν και μετά την κρουαζιέρα κάποιες μέρες σε ξενοδοχεία κ.ο.κ.

Σημειώνω ότι με στοιχεία του 2018, η μέση τουριστική δαπάνη ενός «νόμιμου» τουρίστα με σκάφος ήταν από € 1.000 έως € 2.700 περίπου, όταν π.χ. στον ξενοδοχειακό κλάδο η μέση τουριστική δαπάνη ανά επισκέπτη είναι περίπου € 535 (δηλ. έως και 5 φορές πιο υψηλή στο θαλάσσιο τουρισμό).

Είναι πράγματι έτσι όπως τα λέτε, ωστόσο όλα αυτά τα πλοία έχουν ανάγκη από ικανές και ποιοτικές υποδομές να ελλιμενιστούν στα νησιά της Ελλάδας. Υπάρχουν αυτές οι υποδομές;

Πολύ εύστοχη η ερώτησή σας. Δυνητικά ναι, υπάρχουν υποδομές. Αλλιώς ο κλάδος δεν θα είχε τέτοιους ρυθμούς ανάπτυξης κάθε χρόνο, δεν θα είχαμε αύξηση στον τομέα των αγοροπωλησιών, των ναυλοσυμφώνων, δεν θα είχαμε θετικά σχόλια από τους επισκέπτες μας και επαναλαμβανόμενους τουρίστες. Είμαστε όμως ευχαριστημένοι από την ποιότητα αυτών των θέσεων ελλιμενισμού και την χωρική διασπορά τους; Η απάντηση είναι πως όχι.

Δυστυχώς, ο κλάδος της λιμενικής βιομηχανίας έχει μείνει πίσω στη χώρα και το πρόβλημα είναι δομικό. Υπάρχει πολυνομία, συναρμοδιότητες και αδυναμία των τοπικών φορέων διοίκησης των λιμένων να αντιληφθούν το τι σημαίνει ελλιμενισμός, τι σημαίνει λιμενική υποδομή και πως αυτή διοικείται. Δεν εισπράττονται λιμενικά τέλη, δεν έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις σε αυτό τον τομέα. Εμείς, ως νέα διακυβέρνηση της χώρας, δεν μένουμε στις διαπιστώσεις. Σε θεσμικό επίπεδο προωθείται μια ριζική μεταρρύθμιση του λιμενικού συστήματος της χώρας, με τεχνική βοήθεια απευθείας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και συγκεκριμένα από την DG Reform.

Σε πρακτικό επίπεδο, προωθούμε κάθε μέρα τόσο δημόσιες όσο και ιδιωτικές λιμενικές επενδύσεις, σε υψηλούς ρυθμούς και ένταση, τα τελευταία δυόμισι χρόνια. Εκτός από τους διεθνείς διαγωνισμούς που τρέχουν σήμερα για τους Οργανισμούς Αλεξανδρούπολης, Καβάλας, Ηγουμενίτσας και Ηρακλείου, που περιλαμβάνουν και τουριστικές λιμενικές υποδομές, πραγματοποιούνται καθημερινά σχετικές επενδύσεις σε όλη την χώρα. Το τοπίο αλλάζει και ένα αξιόλογο τμήμα της διεθνούς και ελληνικής επιχειρηματικότητας και εργασίας «ανακαλύπτει» την λιμενική βιομηχανία. Δεν μπορούμε να καλύψουμε σε ποσοτικό και ποιοτικό επίπεδο από την μια μέρα στην άλλη όλη την χώρα, αλλά τα βήματα είναι γοργά και ελπιδοφόρα.

Ένα θαλασσινό ταξίδι με ένα σκάφος αναψυχής, οποιασδήποτε κατηγορίας, θα σας πείσει. Άλλωστε, ο θαλάσσιος τουρισμός στην χώρα μας απευθύνεται σε όλα σχεδόν τα βαλάντια. Με το πιο μικρό φουσκωτό ή με ιστιοπλοϊκό, μέχρι με το giga yacht των εκατομμυρίων δολαρίων. Η επιλογή όμως είναι μια: ελληνική Θάλασσα!