Ο παγκόσμιος ιστός θέλει να αλλάξει - Τι φέρνει το Web 3.0

Αρχικά, θα πρέπει να πούμε τι είναι το World Wide Web, λύνοντας και μια παρεξήγηση. Το web αποτελεί ένα υποσύνολο του Internet, αποτελούμενο από τις ιστοσελίδες που μπορεί να προσπελάσει ένας browser. Πολλοί υποθέτουν ότι το web είναι το ίδιο πράγμα με το Διαδίκτυο. Ωστόσο, ο όρος Διαδίκτυο αναφέρεται στο παγκόσμιο δίκτυο διακομιστών που καθιστά δυνατή την ανταλλαγή πληροφοριών που πραγματοποιείται μέσω του ιστού. Έτσι, αν και το web αποτελεί ένα μεγάλο μέρος του Internet, δεν είναι το ίδιο πράγμα

Η πρώτη έκδοση της εξέλιξης του World Wide Web, του παγκόσμιου ιστού, ήταν το Web 1.0. Σύμφωνα με τον Tim Berners-Lee, τον άνθρωπο που θεωρείται ο εφευρέτης του, αυτή η εκδοχή ήταν «μόνο για ανάγνωση» - σαν να διαβάζεις ένα ηλεκτρονικό βιβλίο. Με άλλα λόγια, αυτή η πρώιμη μορφή επέτρεπε την αναζήτηση πληροφοριών και την ανάγνωση τους, με απειροελάχιστα περιθώρια αλληλεπίδρασης ή δημιουργίας.

Αυτή η περίοδος του Web κράτησε για όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του '90 μέχρι, περίπου, το 2000 - ή τα πρώτα χρόνια το millenium. Η λειτουργία του κινήθηκε γύρω από τα βασικά πρωτόκολλα HTML, HTTP και URI και διέθετε αλλά δύο χαρακτηριστικά, πέρα από το περιεχόμενο μόνο για ανάγνωση: προσέφερε τη δυνατότητα δημιουργίας μιας online παρουσίας και διάθεσης πληροφοριών σε οποιονδήποτε/οποτεδήποτε, περιελάβανε στατικές σελίδες και χρησιμοποιούσε HyperText Mark-up Language.

Στη συνέχεια, σε μια περίοδο που φτάνει μέχρι και τις μέρες μας, ακολούθησε το Web 2.0. Αυτό χαρακτηρίζεται και ως το «social web» ή το «read-write web», καθώς διευκολύνει την αλληλεπίδραση μεταξύ των χρηστών του παγκόσμιου ιστού και των διαδικτυακών τοποθεσιών, επιτρέποντας, παράλληλα, στους ανθρώπους να επικοινωνούν με άλλους. Μερικές από τις διασημότερες εφαρμογές που «γεννήθηκαν» σε αυτήν την περίοδο είναι υπηρεσίες όπως τα Facebook, Youtube, Flickr, Twitter κ.α.

Τεχνολογίες όπως τα HTML5 και CSS3, αλλά και Javascript frameworks όπως τα ReactJs, AngularJs, VueJs, επιτρέπουν στις νεοσύστατες επιχειρήσεις να καινοτομούν με νέες ιδέες, δίνοντας τη δυνατότητα στους χρήστες να συνεισφέρουν περισσότερο σε αυτόν τον «κοινωνικό ιστό». Άλλωστε, το Web 2.0 αναπτύσσεται γύρω από τους χρήστες, καθώς ο δημιουργός μιας υπηρεσίας χρειάζεται απλώς να φτιάξει έναν τρόπο για να τους ενεργοποιήσει και να τους «δεσμεύσει».

Και πλέον, συζητείται ολοένα και περισσότερο η ανάπτυξη του λεγόμενου Web 3.0. Το Web 1.0 προσέφερε δυνατότητες «εκδημοκράτισης» και ελεύθερης παρουσίασης πληροφοριών και το Web 2.0, με υπηρεσίες όπως το Facebook, ήρθε να βάλει μια «τάξη» σε όλα αυτά. Αλλά, σύμφωνα με τους υποστηρικτές της «αλλαγής», έδωσε και μεγάλη δύναμη στους τεχνολογικούς κολοσσούς. Η ιδέα πίσω από το Web 3.0 είναι, λοιπόν, να πάρει πίσω ο κόσμος κάποια από αυτή τη δύναμη.

Όπως υποστηρίζεται, το Web 3.0 δεν θα ελέγχεται από τις μεγάλες εταιρείες και θα διαθέτει μια αποκεντρωμένη φύση. Σε έναν κόσμο όπου θα κυριαρχεί το Web3, οι άνθρωποι θα ελέγχουν τα δεδομένα τους και θα μεταπηδούν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στο email και τις ηλεκτρονικές τους αγορές, χρησιμοποιώντας έναν εξατομικευμένο λογαριασμό, δημιουργώντας ένα δημόσιο αρχείο στο blockchain για όλη αυτήν την δραστηριότητα.

Οι υποστηρικτές της ιδέας ελπίζουν ότι το Web3 θα σημαίνει ότι η κοινή χρήση φωτογραφιών, η επικοινωνία με φίλους και οι διαδικτυακές αγορές δεν θα είναι πλέον συνώνυμες με το Big Tech, αλλά με πολλές μικρές ανταγωνιστικές υπηρεσίες στο blockchain - όπου, για παράδειγμα, κάθε φορά που δημοσιεύεται ένα μήνυμα, ο χρήστης κερδίζει ένα «μερίδιο» για τη συνεισφορά του, δίνοντάς του και μερίδιο ιδιοκτησίας στην πλατφόρμα και, κάποια στιγμή, έναν τρόπο να το εξαργυρώσει.

Ο όρος επινοήθηκε από τον συνιδρυτή του Ethereum, Gavin Wood, το 2014. Το 2021, η ιδέα κέρδισε δημοτικότητα και το ενδιαφέρον κορυφώθηκε προς τα τέλη της τρέχουσας χρονιάς, κυρίως λόγω του ενδιαφέροντος από τους λάτρεις των κρυπτονομισμάτων και των σχετικών επενδύσεων. Το Web3 διαφέρει από την ιδέα του Tim Berners-Lee για έναν «σημασιολογικό ιστό», ο οποίος έχει επίσης ονομαστεί Web 3.0 και έχει ως στόχο να μετατρέψει το web σε ευκολότερα κατανοητό από τις μηχανές.

Τις τελευταίες μέρες, το θέμα έχει επανέλθει στο προσκήνιο, λόγω ενός tweet από τον πρώην CEO της Twitter, τον Jack Dorsey. Επί της ουσίας, ο Dorsey έθεσε το ερώτημα «ποιος κατέχει το Web 3.0», γράφοντας: «δεν σας ανήκει το "web3". Ανήκει στα VC και τα LP. Δεν θα ξεφύγει ποτέ από τα κίνητρά τους. Είναι τελικά μια κεντρική οντότητα με διαφορετική ετικέτα. Μάθε που πας να μπλέξεις...» Φυσικά, άλλοι συμφώνησαν, άλλοι διαφώνησαν, άλλοι τον... μπλόκαραν.

Το πώς θα εξελιχθεί και το ποιος θα το ελέγχει είναι κάτι που μένει να φανεί, καθώς, επί της ουσίας, το «Web 3.0» αποτελεί μια ιδέα που περισσότερο συζητιέται στο Twitter, παρά έχει κάνει την εμφάνιση της ως ένα νέο τεχνολογικό επίτευγμα. Όπως μένει να φανεί και ο ρόλος που θα διαδραματίσει το Big Tech στην ανάπτυξη του - αλλά και το ίδιο το Web 3.0 στην ανάπτυξη του Big Tech.