Μπερδεμένοι; Μεθοδολογία ξεμπερδέματος πριν από αποφάσεις

Απευθύνεται στους άλλους, σε αυτούς που φοβούνται ότι θα κάνουν λάθος. Σε αυτούς που καθυστερούν να αποφασίσουν, που δειλιάζουν, ίσως να μην αξιολογήσουν σωστά καταστάσεις ή ακόμα και τις συνέπειες και ξεχνάνε διάφορους παράγοντες.

Για τους αναποφάσιστους λοιπόν, που όσο πιο μεγάλη η απόφαση, τόσο περισσότερο καθυστερούμε να πάρουμε μια απόφαση.

H αιτία

Κανείς δεν θέλει να κάνει λάθος. Γιατί να φορτωθούμε ένα λάθος; Υπάρχουν και οι συνέπειες, για το τι θα πουν οι άλλοι, γιατί το πώς θα μας επηρεάσει τόσο εμάς όσο και τους γύρω μας και ποιες θα είναι οι πιθανές οικονομικές συνέπιες της απόφασής μας.

Προσωπικά

Το ίδιο ίσχυε και για εμένα, όσο πιο μεγάλη η απόφαση, τόσο καθυστερούσα να πάρω την απόφαση. Απλά γιατί δεν ήθελα να πάρω μια λανθασμένη απόφαση, οπότε το έψαχνα. Το έψαχνα μάλιστα τόσο πολύ, που απέκτησα και τη φήμη του αναποφάσιστου!

Οι συνέπειες

Από την παρατεταμένη ανάλυση και σκέψη μου, πέρναγε ο χρόνος και έφτανα σε σημείο να λιγοστεύουν οι επιλογές και, όσο λιγόστευαν αυτές, τόσο αυξανόταν η πίεση. Όσο δεν αποφάσιζα, άλλαζαν οι καταστάσεις και τελικά έφτανα να μην έχω επιλογές, αλλά διλήμματα, μέχρι που κάποια στιγμή η τελική απόφασή μου ήταν απλά μονόδρομος. Και θύμωνα με τον εαυτό μου για την ανικανότητά μου.

Προσπάθειες πολλές

Οι προσπάθειες που έκανα ήταν και πολλές και φιλότιμες! Ρώταγα φίλους ή ανθρώπους που θεωρούσα έμπιστους, να μου πουν την άποψή τους και τι θα έκαναν αυτοί στη θέση μου. Όπως μπορείτε να υποθέσετε, άκουγα το μακρύ και το κοντό του καθένα. Κάνε αυτό, κάνε το άλλο, πάρε και μια τρίτη ή ακόμα και τέταρτη άποψη...

Ο κάθε ένας από αυτούς ξεδίπλωνε τα επιχειρήματα του και έλεγε την άποψή του, πάντα σύμφωνα με τη δική του οπτική, χωρίς όμως να ικανοποιούμαι εγώ.

Το παραδέχομαι

Για να πω και την αλήθεια μου, αν κάποια άποψη μου άρεσε την υιοθετούσα με περηφάνια. Βέβαια, αυτή η άποψη άλλαζε αμέσως μόλις άκουγα μια άλλη άποψη, καλύτερη από την προηγούμενη, με αποτέλεσμα να ξανά-αλλάζω την άποψη μου και ο φαύλος κύκλος συνεχιζόταν!

Στην εξαίρεση

Με όλη αυτή τη συμπεριφορά που είχα, αν καμιά φορά έπαιρνα μια απόφαση από μόνος μου και γρήγορα, κανείς δε με πίστευε. Όλοι ήταν σίγουροι ότι η άποψή μου θα άλλαζε μετά από λίγο. Άδικο δεν είχαν, το ομολογώ!

Μπερδευόμουνα στις αποφάσεις που δεν ήμουν σίγουρος τι ήθελα.

Και τι ήθελα;

Εδώ που τα λέμε, ούτε κι εγώ ήξερα τι ήθελα! Ξεκάθαρο στόχο δεν είχα, μόνο σκέψεις. Ήθελα να είμαι σωστός. Να είμαι και ο αμερόληπτος αλλά μην δυσαρεστήσω κανέναν. Να κάνω ό,τι ήταν καλύτερο για εμένα, την ομάδα, την εταιρεία. Να κάνω και κάτι πρωτοποριακό ή διαφορετικό...

Τι κάνεις Γιάννη; Κουκιά σπέρνω, και ό,τι έσπειρες θα θερίσεις. Και θέριζα ανέμους και λανθασμένες αποφάσεις...

Βασική συνθήκη

Σπούδασα, εκπλήρωσα το στρατιωτικό μου, δούλεψα, άλλαξα δουλεία, μεταπτυχιακό και, μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, κατέληξα λοιπόν ότι η απόφαση μπορεί να είναι σωστή, δεδομένων των συνθηκών και τηρουμένων των αναλογιών.

Δηλαδή, αν κάτι άλλαζε, η σωστή απόφαση μπορεί να γυρίσει και γίνει η χειρότερη επιλογή. Πώς παίρνουμε τελικά αποφάσεις;

Παραδοχή

Ξεκινάγαμε με την παραδοχή ότι μια απόφαση μπορεί να είναι και σωστή, όταν την πάρεις. Μετά, αν αλλάξουν τα πράγματα, θα πρέπει να είσαι τόσο παρατηρητικός όσο και ευέλικτος, ώστε να κάνεις διορθωτικές κινήσεις.

Και μετά από πολλές αποτυχίες κατέληξα σε ένα τρίπτυχο...

Το τρίπτυχο Ymodel™ επιγραμματικά

1ο Βήμα: Στόχος

Εξετάζουμε τι πραγματικά θέλουμε να πετύχουμε. Να γνωρίζω για ποιο δικό μου λόγο θέλω να κάνω αυτό που θα κάνω. Να συνειδητοποιήσω το απότοκο όφελος που θα έχω. Είναι δικός μου ο στόχος ή το κάνω γιατί το θέλει ή το ζητάει κάποιος άλλος; Εστιάζω σε εμένα.

2ο Βήμα: Πλαίσιο

Εδώ εστιάζουμε έξω από εμάς. Εξετάζουμε ποιος άλλος είναι εκεί στο κάδρο της απόφασής μου; Και ο κόσμος που επηρεάζεται, σε τι κατάσταση είναι; Ποιος είναι ο χρόνος και ο τόπος στους οποίους θα υλοποιηθεί η απόφασή μου; Ποιο είναι το περιβάλλον που πρέπει να αξιολογήσω και να συμπεριλάβω;

3ο Βήμα: Κόστος & Όφελος

Εδώ δεν εστιάζουμε αλλά γεφυρώνουμε τα δύο προηγούμενα. Εξετάζουμε τα απόνερα της απόφασης μας. Εδώ έχουμε ερωτήσεις του τύπου: Τι έχω να χάσω και τι έχω να κερδίσω; Πόσο σημαντικό είναι αυτό που κερδίζω και πόσο αυτό που θα χάσω; Τι εναλλακτικές έχω;

Τα πλεονεκτήματα του Ymodel

• 1ο, Το φανερό, ότι μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε ως έναν οδηγό, για να κάνουμε μια προσωπική αξιολόγηση πριν πάρουμε μια απόφαση.
• 2ο, καθώς οι καταστάσεις αλλάζουν, θα μπορούμε, με τον ίδιο οδηγό να κάνουμε επαναξιολόγηση της απόφασής μας ώστε να κάνουμε πιθανές διορθωτικές κινήσεις, και
• 3ο, όταν κάποιος ασκήσει κριτική, εκθέτουμε τα σημεία που στηριχτήκαμε για να πάρουμε την απόφασή μας. Θα στηρίξουμε την άποψή μας με επιχειρήματα, γνωρίζοντας τους παράγοντες που μας οδήγησαν στη συγκεκριμένη απόφασή Δεν θα μπούμε σε θέση άμυνας και να δικαιολογηθούμε.

Απλά και μετρημένα

Φαίνεται εύκολο και είναι, δυσκολεύει μόνο αν θες να εμβαθύνεις.

Δύσκολο να παραδεχτείς στον εαυτό σου τους εγωιστικούς ή τους ενδόμυχους στόχους. Δύσκολο να κατανοήσεις και να υπολογίσεις τι πραγματικά θέλουν οι άλλοι. Δύσκολο να υπολογίσεις και τις θετικές και τις αρνητικές συνέπιες.

Αναποφασιστικότητα τέλος

Ίσως το σημαντικότερο, να εκπαιδευτούν σε έναν τέτοιον τρόπο σκέψης, σε ένα τέτοιο mindset.

Έτσι, όταν κάποιος σου πει «κακώς το έκανες αυτό» ή κάτι σχετικό, να μην αμφισβητήσεις τον εαυτό σου και να μην προσπαθήσεις να απολογηθείς. Αντίθετα, θα μπορείς να απαντήσεις με αυτοπεποίθηση και ευγένεια: «Θέλετε να σας αιτιολογήσω τους λόγους που με οδήγησαν να πάρω αυτή την απόφασή;» και απλώς να συνεχίσεις την κουβέντα από θέση ισότιμη.