Venture Impact Awards: Ο θεσμός που στηρίζει τη νεανική επιχειρηματικότητα

Michael Printzos, Director of Programming, The Hellenic Initiative

Τι ακριβώς είναι τα Venture Impact Awards; Τι προσφέρει ο συγκεκριμένος θεσμός, τι «αναζητά»;

Τα Venture Impact Awards είναι ένα από τα νεότερα προγράμματα της Ελληνικής Πρωτοβουλίας – The Hellenic Initiative, που υλοποιείται με την υποστήριξη του Helidoni Foundation και του Charles C. Condes Trust. Προσφέρουμε χρηματικά έπαθλα στους νικητές και, πέρυσι, που ήταν και ο πρώτος χρόνος, δωρίσαμε συνολικά $250,000 σε 14 νικητές. Αναζητάμε ομάδες τόσο από τη κοινωνία των πολιτών όσο και από το οικοσύστημα επιχειρηματικότητας που έχουν να επιδείξουν τρία πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά: Οικονομική βιωσιμότητα, δυνατότητα να αναπτυχθούν γρήγορα και, τέλος, οι υπηρεσίες ή το έργο που παράγουν να έχουν ένα θετικό αντίκτυπο για τη κοινωνία. Με άλλα λόγια, προσπαθούμε να επιβραβεύσουμε και να αναδείξουμε τις ομάδες αυτές που επηρεάζουν με ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο τους πολλούς και όχι τους λίγους.

Τα VIA πραγματοποιήθηκαν πέρυσι για πρώτη φορά. Ποιες οι εντυπώσεις σας από τις προτάσεις που κατατέθηκαν και εκείνες που διακρίθηκαν; Υπήρξαν τομείς που ξεχώρισαν, κλάδοι που παρουσίασαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον;

Μάθαμε και εμείς πολλά από τη πρώτη κιόλας χρονιά των βραβείων Venture Impact Awards. Καταλάβαμε το πόσο πολύ ταλέντο κρύβεται σε αυτή τη χώρα και, αν θέλετε, ταλέντο που δεν βρίσκεται μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα αλλά και στην επαρχία. Γνωρίσαμε ομάδες από όλη την Ελλάδα και πραγματικά εντυπωσιαστήκαμε από τις λύσεις που πρότασσαν. Άνθρωποι όλοι των ηλικιών, από τη Κρήτη μέχρι τη Φλώρινα και τα νησιά, ήρθαν δίπλα μας και κατέθεσαν τις ιδέες τους. Αναπτύχθηκε ένα άτυπος διάλογος μεταξύ ημών, των κριτών, των χορηγών και των ομάδων. Αυτό ήταν κάτι εξαιρετικό. Τέλος, αν έπρεπε να διαλέξω ένα τομέα που δεν σταματάει να μας εκπλήσσει, θα διάλεγα τον αγροδιατροφικό. Υπάρχει πραγματικά απίστευτος πλούτος γνώσεων, εμπειριών αλλά και προτάσεων σε αυτό το τομέα, που ξεφεύγουν πολύ από τα παραδοσιακά μοντέλα μιας βιομηχανοποιημένης γεωργίας. Η αειφόρος ανάπτυξη, με πρόταγμα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του τόπου μας αλλά και τη γνώση, νομίζω ότι θα αποτελέσει ένα ακόμα ισχυρότερο όπλο στη φαρέτρα της χώρας μας, καθώς ξεπερνούμε τη κρίση.

Καθώς ο θετικός κοινωνικός αντίκτυπος βρίσκεται στο επίκεντρο του θεσμού, ποια η γνώμη σας για την κοινωνική συνεισφορά της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα; Ενδιαφέρονται πλέον περισσότερο για αυτό οι εταιρείες, μεγάλες και μικρές; Πώς θα μπορούσε να ενισχυθεί αυτή η πλευρά τους;

Ενδιαφέρονται και μάλιστα πάρα πολύ. Μια εταιρία δεν μπορεί να παραμείνει υγιής αν η κοινωνία στην οποία αναφέρεται δεν είναι και αυτή υγιής. Το βλέπουμε με πολλά προγράμματα τα οποία τρέχουμε. Για παράδειγμα, το ReGeneration, ένα πρόγραμμα με βασικούς χορηγούς την Ελληνική Πρωτοβουλία και τη Coca-Cola Co, έχει συνεργαστεί όλα αυτά τα χρόνια με πάνω από 800 εταιρίες, έχοντας δημιουργήσει 2.200 θέσεις εργασίας για νέους και νέες που ειδάλλως θα έφευγαν στο εξωτερικό. Δεν νομίζω ότι υφίσταται πλέον ο διαχωρισμός μεταξύ κοινωνίας και εταιρίας, τουλάχιστον όχι όπως αυτός ορίζονταν τον 20ο αιώνα. Είμαστε σε μια εποχή όπου όλα έρχονται πιο κοντά. Τα προβλήματα είναι τόσο μεγάλα και τα πεδία τόσο δυναμικά που καμία εταιρία ή κυβέρνηση ή κοινωνία πολιτών δεν μπορεί να τα λύσει από μόνη της. Το ζητούμενο είναι οι συνεργασίες και οι συνέργειες. Εμείς, με το Venture Impact Award, κάνουμε αυτό ακριβώς πράξη, μιας που είμαστε ο μόνος διαγωνισμός αυτού του είδους που δεχόμαστε αιτήσεις τόσο από μη κυβερνητικές οργανώσεις όσο και από καθαρά επιχειρηματικές ομάδες. Το κέρδος είναι στη σύμπλευση και όχι στη χάραξη μεμονωμένης πορείας.

Φέτος, τα VIA πραγματοποιούνται για δεύτερη χρονιά. Υπάρχει κάποια στόχευση, όσον αφορά στο τι αναζητάτε, ενδεχόμενοι τομείς ενδιαφέροντος;

Στόχος μας είναι να βρούμε ομάδες τόσο καλές, ή ακόμα καλύτερες, από τις περσινές. Θέλουμε, διαβάζοντας τις προτάσεις που θα κατατεθούν, να νιώσουμε ακόμα μια φορά υπερήφανοι για το κρυμμένο δυναμικό αυτής της χώρας. Θέλουμε τις ιστορίες των νικητών να τις μοιραστούμε με την Ομογένεια. Να κάνουμε και τους Έλληνες εκτός Ελλάδας κοινωνούς αυτής της προσπάθειας. Νομίζω ότι θα τα καταφέρουμε και καλούμε όλες και όλους να καταθέσουν τις αιτήσεις τους μέχρι τις 15 Οκτωβρίου ακολουθώντας το σύνδεσμο ventureimpactaward.com. Δεν μπορώ να μαντέψω ποιος τομέας θα ξεχωρίσει φέτος. Θέλω όμως να ξεχωρίσει ο άνθρωπος και, διαβάζοντας μαζί με τους κριτές αυτές τις αιτήσεις, να νιώσω ότι το κλείσιμο στο σπίτι και η πανδημία τελικά μας βοήθησε να αποκτήσουμε μεγαλύτερη κοινωνική συνείδηση και να γίνουμε πιο σωστοί άνθρωποι. Το οφείλουμε στους εαυτούς μας αλλά και σε αυτούς που θα μας ακολουθήσουν σε αυτόν τον πλανήτη.

Apiceuticals και Elektronio

Το epixeiro.gr συζήτησε, όμως, και με δύο από τις ομάδες που αναγνωρίστηκαν, τιμήθηκαν και ωφελήθηκαν από το πρόγραμμα της Ελληνικής Πρωτοβουλίας, στα περσινά Venture Impact Awards. Δηλαδή, με τον Νίκο και τον Βασίλη Ρουμελιώτη (Founders & Patent Inventors, «The Bee Brothers», Apiceuticals) και τον Παντελή Ζάρκο (Co-Founder & CTO, Elektronio).

Ποιο ακριβώς είναι το προϊόν, η ιδέα σας, με το οποίο διακριθήκατε στα Venture Impact Awards; Και πώς προέκυψε η δημιουργία του;

Apiceuticals: Στην Apiceuticals, παράγουμε καινοτόμα - πατενταρισμένα δερμοκαλλυντικά, με βάση τα μελισσοκομικά προϊόντα (μέλι, πρόπολη, μελισσοκέρι). Μετά από 40 χρόνια εμπειρίας στη βιολογική μελισσοκομία και βαθιάς γνώσης των θεραπευτικών ιδιοτήτων των μελισσοκομικών προϊόντων, καταφέραμε να δημιουργήσουμε τα πρώτα «μελισσοκαλλυντικά», τα οποία -μετά από ανεξάρτητες μελέτες- έχουν την υψηλότερη αντιοξειδωτική δράση στον κόσμο! Είναι σχεδιασμένα ώστε να καλύπτουν στο έπακρο όχι μόνο τις ανάγκες που έχει το δέρμα μας καθημερινά, αλλά και τις νέες ανάγκες που έχουν προκύψει (όπως αντιοξειδωτική δράση ενάντια στην ατμοσφαιρική ρύπανση, ηλιακή ακτινοβολία, κάπνισμα κ.α.) λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής μας.

H πατέντα της Apiceuticals, δηλαδή το Propowax stick (ένα κομμάτι πραγματικής κηρήθρας εμποτισμένη με πρόπολη) λειτουργεί σαν ασπίδα ενάντια στους εξωγενείς επιθετικούς παράγοντες, απελευθερώνοντας μεγάλα ποσά αντιοξειδωτικών, τα οποία εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες. Κατά συνέπεια, προστατεύει το δέρμα μας και επιβραδύνει την πρόωρη γήρανση.

Το Propowax Series μας έφερε πρώτους στον κόσμο σε αντιοξειδωτική δράση μέσα από ανεξάρτητες συγκριτικές μελέτες. Επίσης, μια ακόμα πρωτιά παγκοσμίως και καινοτομία είναι πως έχουμε οπτικοποιήσει την πατέντα, κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στη βιομηχανία των καλλυντικών. Φαίνεται, δηλαδή, το stick ολόκληρο στην σειρά Propowax, προσελκύοντας το μάτι και κάνοντάς το μοναδικό και τελείως διαφορετικό από όλα τα υπόλοιπα.

Elektronio: Στα Venture Impact Awards δεν διακριθήκαμε με ένα μόνο προϊόν αλλά διαδίδοντας τη γενικότερη φιλοσοφία μας μέσα από τις βιώσιμες λύσεις μετακίνησης που προτείνουμε τα τελευταία έξι χρόνια που δραστηριοποιούμαστε με την Elektronio. Η αφετηρία της Elektronio βρήκε ταίριασμα στο προσωπικό μου όραμα ως μηχανολόγος οχημάτων να αναπτύξω το ιδανικό μου όχημα για μετακίνηση στην πόλη. Έτσι, παρουσιάσαμε το 2015 ένα ρηξικέλευθο τρίτροχο ηλεκτρικό ποδήλατο, το μοντέλο Play. Στην πορεία λανσάραμε έξι ακόμη προτάσεις ηλεκτρικών ποδηλάτων και πατινιών, οι οποίες κατασκευάζονται κατά παραγγελία τόσο για ιδιώτες όσο και για εταιρίες, ακολουθώντας μία χειροποίητη περιορισμένη διαδικασία παραγωγής, έχοντας κάτι διαφορετικό να προσφέρουν στο πεδίο της αστικής μετακίνησης.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά εκείνα, του δικού σας προϊόντος, που δημιουργούν θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία; Και ποια τα επόμενα βήματα, με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη;

Apiceuticals: Η Apiceuticals λειτουργεί με γνώμονα τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Μέσα από πλήθος μελετών και με στόχο την καινοτομία με όλα τα επίπεδα -επιστημονικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό καθώς και επικοινωνιακό σε θέματα σχεδιασμού και συσκευασίας– προσπαθούμε να αφήσουμε τον δικό μας αντίκτυπο στην κοινωνία καθώς και στη βιομηχανία των δερμοκαλλυντικών.

Μέσα από την «ηθική» και βιολογική διαχείριση περίπου 1.000 ιδιόκτητων κυψελών, καθημερινά οι μέλισσές μας επικονιάζουν πάνω από 4 εκατομμύρια φυτά/βότανα/λουλούδια/καρπούς/δέντρα, διατηρώντας έτσι την τοπική βιοποικιλότητα και ως εκ τούτου συνεισφέροντας στην περιβαλλοντική ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, λόγω τεράστιας εμπειρίας στη βιολογική μελισσοκομία, βοηθάμε στην εκπαίδευση και εξέλιξη των μελισσοκόμων, μεταλαμπαδεύοντας τη γνώση μας και την «κουλτούρα» της «ηθικής» μελισσοκομίας.

Ταυτόχρονα με την παραγωγική διαδικασία και μέσα από την επιστημονική μελέτη της μέλισσας και των προϊόντων της, στοχεύουμε στην καινοτομία των τελικών προϊόντων. Είμαστε περήφανοι που η Apiceuticals -ένα αμιγώς ελληνικό και οικογενειακό startup– έχει καταφέρει να δείξει ένα καινοτόμο επιστημονικό έργο στην παγκόσμια σκακιέρα των δερμοκαλλυντικών.

Στοχεύουμε στην ανάπτυξη των πωλήσεων στο εξωτερικό, έτσι ώστε να δημιουργήσουμε νέες θέσεις εργασίας και να βάλουμε το λιθαράκι μας ενάντια στην εσωτερική ανεργία. Δουλεύουμε κυρίως με άλλα ελληνικά startups και ελεύθερους επαγγελματίες σε ad-hoc βάση. Στόχος είναι η ανάπτυξη των πωλήσεων στο εξωτερικό, έτσι ώστε να επενδυθούν τα εισερχόμενα κεφάλαια στο εσωτερικό. Μέχρι τώρα –και δεδομένων των οικονομικών συγκυριών- τα καταφέρνουμε καλά.

Με αργά, αλλά σταθερά βήματα, στόχος μας είναι να εδραιώσουμε την παρουσία μας σε παγκόσμιο επίπεδο και να αλλάξουμε την παγκόσμια «σκακιέρα» της βιομηχανίας των καλλυντικών. Ταυτόχρονα, στοχεύουμε στην επέκταση της καινοτομίας μας στα συμπληρώματα διατροφής. Είμαστε (σχεδόν) σίγουροι ότι σε λίγο καιρό θα έχουμε αντίστοιχες παγκόσμιες διακρίσεις όπως με τη σειρά δερμοκαλλυντικών PROPOWAX. Και όλα αυτά, σεβόμενοι το περιβάλλον στο οποίο ζούμε εμείς και οι επικονιαστές μας!

Elektronio: O θετικός αντίκτυπος στην κοινωνία μέσα από τα προϊόντα μας είναι διττός. Αφενός, δημιουργούμε εναλλακτικά μέσα μεταφοράς με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα, ενώ προσπαθούμε να προσεγγίσουμε την «πράσινη» μετακίνηση, όχι μόνο από τη σκοπιά του commuting, αλλά και για άλλες αστικές εφαρμογές, όπως πχ τις αστικές διανομές με τις cargo ηλεκτρικές προτάσεις μας. Αφετέρου, κάποια μοντέλα από τη γκάμα μας στοχεύουν να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες οι οποίες δεν μπορούν να ποδηλατήσουν για λόγους υγείας ή έχουν απομακρυνθεί από την ποδηλασία και σκοπός μας είναι να τους φέρουμε πάλι πίσω σε αυτή, με ασφαλή και ενεργό τρόπο.

Στα επόμενα μας βήματα για περαιτέρω ανάπτυξη, είναι η υλοποίηση δύο ταχυτήτων παραγωγής, μία για τα πιο ευπώλητα μας μοντέλα, που θα γίνεται κατά βάση outsourcing, και μία πιο high-end που θα πραγματοποιείται in-house, παρουσιάζοντας νέα μοντέλα και σε άλλα πεδία μεταφοράς, πχ adventure, και προσθέτοντας νέες τεχνολογίες στις υπάρχουσες λύσεις μας.

Υπήρξαν επιπτώσεις, στη δική σας προσπάθεια, λόγω της πανδημίας; Πώς τις αντιμετωπίσατε και ποιος ο ρόλος πρωτοβουλιών όπως τα Venture Impact Awards για τη στήριξη της νεανικής επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα;

Apiceuticals: Η πανδημία έφερε αλλαγές σε όλους του τομείς. Επηρεαστήκαμε και εμείς σε οικονομικό (αλλά και συναισθηματικό επίπεδο) –όπως και οι περισσότερες επιχειρήσεις αλλά και οι νέοι επιχειρηματίες. Επιβιώσαμε βέβαια –σαν τις μέλισσες!– και καταφέραμε να εκμεταλλευτούμε αυτή τη «στατική» περίοδο παραγωγικά. Δουλεύαμε δηλαδή για την επόμενη μέρα. Να είμαστε έτοιμοι για την post-covid περίοδο. Οπότε το τελικό πρόσημο είναι θετικό για την Apiceuticals. Αν θεωρήσουμε ότι βγαίνουμε σιγά σιγά απ’ την πανδημία, εμείς είμαστε καθόλα έτοιμοι με το λανσάρισμα της νέας μας σειράς PROPOWAX.

Σαφώς σε αυτή την εξέλιξη καθοριστικό ρόλο έπαιξε η συμμετοχή μας στο διαγωνισμό Venture Impact Awards 2020/2021, όπου το The Hellenic Initiative (THI) μας βράβευσε με 10.000 δολάρια για να επεκτείνουμε τη έρευνά μας και να συνεχίσουμε να συνεισφέρουμε θετικά στην Ελλάδα σε οικονομικό, κοινωνικό αλλά και επιστημονικό επίπεδο. Αλλά το THI ήταν κάτι παραπάνω για εμάς από μια –καθόλα σεβαστή– οικονομική ενίσχυση.

Ήδη είχαμε βραβευτεί στο ΤΗΙ Venture Fair 2019 ως μία από τις τρεις πρώτες startups της Ελλάδας για την ηγεσία και τη βιωσιμότητά μας ως «νεοφυής» ελληνική εταιρία. Το σημαντικότερο δε, ήταν ότι ήρθαμε σε επαφή με τους πιο επιφανείς Έλληνες του εξωτερικού. Και κάπως έτσι ξεκίνησε το ταξίδι μας για την Αμερική, από τους πρώτους κιόλας μήνες της ύπαρξής μας στην αγορά!

Ταυτόχρονα, το THI, διακρίνοντας τι δυσκολίες που είχαμε σε κάποια επικοινωνιακά θέματα, μας ενέταξε στο «Mentorship Program», όπου για 3 μήνες είχαμε μέντορα την κ. Stephanie Kacoyanis, Global Media Strategist, όπου πέρα από τις πρακτικές συμβουλές, μας παρείχε και ηθική υποστήριξη (πολύ σημαντικό για εμάς σε μία περίοδο όπου δεν ξέραμε τι θα μας «ξημερώσει»!).

Ξεκάθαρα το THI έμπρακτα υποστηρίζει αυτό που επικοινωνεί: «Greeks helping Greeks». Είμαστε περήφανοι που η Apiceuticals είναι ένα ζωντανό παράδειγμα της δράσης του θεσμού.

Elektronio: Yπήρξαν, όπως ήταν επόμενο, επιπτώσεις και στη δική μας επιχειρηματική προσπάθεια λόγω της πανδημίας, αφού λειτουργούσαμε σε ασταθές περιβάλλον δίχως φυσιολογικές συνθήκες. Απλά οι επιπτώσεις άργησαν να φανούν στη δική μας περίπτωση και εμφανίστηκαν ετεροχρονισμένα το τελευταίο εξάμηνο της πανδημίας. Έτσι, στην πρώτη καραντίνα μας βρήκε σε μία χρονική συγκυρία όπου υπήρχε μεγάλη άνθηση των πωλήσεων μας λόγω αυξανόμενου ενδιαφέροντος για ηλεκτρική μετακίνηση και σε συνδυασμό με το χρηματοδοτικό πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά».

Σαν εταιρία ήμασταν φοβερά παραγωγικοί εκείνο το διάστημα, ενώ οι συνεργάτες και το δίκτυο προμηθευτών, τόσο εντός της χώρας όσο και εκτός, υπολειτουργούσε, με αποτέλεσμα -καθώς εργαζόμαστε κατά παραγγελία- να υπάρχει χρονοκαθυστέρηση στην κατασκευή των custom οχημάτων μας, που εντάθηκε περισσότερο καθώς περνούσε η καραντίνα. Οπότε, μεγαλύτερη επίπτωση σε εμάς είχε ο χρόνος και σε δεύτερο επίπεδο το γεγονός ότι είχαμε αξιοσημείωτη ανοδική τάση μόλις ξεκινούσε η πανδημία, που μετά σταθεροποίηθηκε λόγω του αβέβαιου περιβάλλοντος που δημιουργήθηκε.

Αντιμετωπίσαμε αυτή τη συγκυρία προσπαθώντας να απορροφήσουμε αυτές τις χρονοκαθυστερήσεις δίχως να τις μετακυλήσουμε στον πελάτη μας και το γεγονός ότι είμαστε μικρή επιχείρηση μας βοήθησε να απαντήσουμε στις δυσκολίες αυτές με ευελιξία. Κομβικό σημείο για εμάς έπαιξαν βέβαια τα Venture Impact Awards, καθώς μας βοήθησαν σε καίριο timing να αυξήσουμε την παραγωγική μας ικανότητα με νέο εξοπλισμό για το εργαστήριο μας.

Γενικότερα, ποια η γνώμη σας για την επιχειρηματικότητα στην χώρα μας; Υπάρχουν περιθώρια και ευκαιρίες για ανάπτυξη καινοτόμων ιδεών, με θετικό αντίκτυπο στην ελληνική κοινωνία; Τι θα προτείνατε σε κάποιον που κάνει τώρα τα πρώτα του βήματα;

Apiceuticals: «Όταν στοχεύεις στα λεφτά, ποτέ δε θα έρθουν». Μέσα σε αυτή τη λογική μεγαλώσαμε, και έτσι διδαχτήκαμε από τους γονείς μας. Ευτυχώς ή δυστυχώς, μάθαμε ότι στόχος ζωής είναι να δημιουργούμε ιδέες και όνειρα που θα μας κάνουν προσωπικά περήφανους. Να τολμούμε, να πειραματιζόμαστε, να επιμένουμε στη δημιουργικότητά μας. Να επιχερούμε. Και οι οικονομικές απολαβές θα έρθουν. Αλλά να μην είναι ο απόλυτος στόχος.

Ουτοπικό; Μπορεί. Αντιλαμβανόμαστε την επιχειρηματικότητα λίγο διαφορετικά απ’ αυτό που ορίζεται από τα παγκόσμια δεδομένα και τους «επιχειρηματίες». Επιχειρούμε = δημιουργούμε. Βάση αυτής της λογικής πιστεύουμε ότι υπάρχει επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα. Και σαφώς υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης. Ναι, ακόμα και μέσα σε μια χώρα οικονομικά ασταθή.

Χωρίς να θέλουμε να ευλογήσουμε τα γένια μας -και δεδομένου ότι έχουμε πολυετή εμπειρία σε εταιρείες του εξωτερικού (άρα και άμεση επαφή με άλλους λαούς και mentalities)– θεωρούμε ότι οι Έλληνες είμαστε απίστευτα δημιουργικοί! Είμαστε «επιχειρηματίες» απ’ τη φύση μας. Αυτό που μας λείπει είναι η επιμονή και η υπομονή.

Ως μια συμβουλή, θα λέγαμε σε όλους τους ανθρώπους που ξεκινάμε κάτι καινούργιο στην Ελλάδα, να επιμένουν σε αυτό που τους κάνει περήφανους και όχι στις χρηματικές απολαβές. Αυτό –αν έχουν γίνει τα σωστά βήματα– θα έρθει. Αλλά θα έρθει δεύτερο. Οπότε επιμονή στο βασικό στόχο της ιδέας και υπομονή μέχρι να αποδοθεί η προσπάθεια σε απόλυτους χρηματικούς αριθμούς.

Elektronio: H γνώμη μου για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα είναι ότι τονώνονται κατά κύριο λόγο κλάδοι και αγορές που έχουν δημοφιλία στη χώρα, όπως ο τουρισμός, η εστίαση ή στο πεδίο των νεοφυών εταιριών συγκεκριμένου προφίλ ή τομέα, πχ software. Αντίθετα, υστερούν οι παραγωγικές εταιρίες στις οποίες θα έπρεπε να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή τα επόμενα χρόνια. Στη δεδομένη φάση, υπάρχουν πάρα πολλές ευκαιρίες και περιθώρια για ανάπτυξη καινοτομίας. Υπάρχει μεγάλο κενό δράσης στο κομμάτι των κερδοσκοπικών εταιριών, που όμως μπορούν να προσφέρουν και κάτι καλό για την κοινωνία και χαιρόμαστε που φορείς σαν τα Venture Impact Αwards το αντιλαμβάνονται αυτό και το επιβραβεύουν, όπως έγινε με την Elektronio.

Σε κάποιον που ξεκινάει τα πρώτα του επιχειρηματικά βήματα, θα του έλεγα να μη δειλιάσει, να ακολουθήσει αυτό που πιστεύει και παθιάζεται, να βρει τη χρηματοδότηση που του ταιριάζει και να μην τα παρατήσει στην πρώτη δυσκολία, γιατί το επιχειρείν στην Ελλάδα θέλει επιμονή και υπομονή. Τέλος, θα του έλεγα να μην αρκεστεί στα καινοτόμα μυαλά και στις καινοτόμες ιδέες αλλά να επικεντρωθεί στην υλοποίηση τους που απαιτεί κόπο, χρόνο και αφοσίωση.