Όταν η Kodak ανακάλυψε τυχαία τις πυρηνικές δοκιμές των ΗΠΑ

Όλα είχαν ξεκινήσει με την συσκευασία του εξαιρετικά ευαίσθητου φιλμ. Ο Julian H. Webb, φυσικός της εταιρείας, αποφασίζει να βρει τι ακριβώς συμβαίνει. Αρχικά, πρώτος ύποπτος ήταν το ράδιο. Το χαρτόνι που χρησιμοποιούνταν για τις συσκευασίες προερχόταν από εργοστάσια υλικού για τον Πόλεμο, όπου παράγονταν επίσης και προϊόντα με βάση το ράδιο. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ζημιές όταν βρίσκεται σε στενή επαφή με ευαίσθητο φιλμ για μεγάλες περιόδους.

Για αυτόν τον λόγο, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η εταιρεία είχε λάβει προφυλάξεις, μετακινώντας την κατασκευή σε χώρους όπου είχε τον πλήρη έλεγχο των πρώτων υλών. Ένας από αυτούς, που κατασκεύαζε χαρτόνι από πολτός αχύρου, βρισκόταν κοντά στον ποταμό Wabash, στην πόλη Vincennes της Indiana. Όταν ο Webb αρχίζει την έρευνα του για τη ζημιά, ανακαλύπτει πως αυτή προέρχεται από την συγκεκριμένη παραγωγή, από τις 6 Αυγούστου του 1945.

Μετά τη δοκιμή του ραδιενεργού υλικού που βρίσκεται στο χαρτόνι, ο επιστήμονας της Kodak ανακαλύπτει ότι οι κηλίδες στο φιλμ δεν είχαν προκληθεί ούτε από ράδιο αλλά ούτε από οποιοδήποτε άλλο φυσικό ραδιενεργό υλικό, αλλά από «ένα νέο είδος ραδιενεργούς μόλυνσης που δεν είχε εντοπιστεί ξανά μέχρι τώρα». Τι ήταν αυτό το άγνωστο ραδιενεργό υλικό και γιατί βρισκόταν στη νοτιοδυτική Ιντιάνα;

Μέχρι το 1945, οι ΗΠΑ είχαν έτοιμη μια ατομική βόμβα με βάση το πλουτώνιο. Ένα πρωινό στην έρημο του New Mexico, θα πραγματοποιηθεί η έκρηξη της βόμβας Gadget, για το project Trinity, αλλά και η ταυτόχρονη έναρξη της πυρηνικής εποχής. Σε δευτερόλεπτα, στον ουρανό θα εμφανιστεί ένα μανιτάρι. Η δοκιμή ήταν εξαιρετικά επιτυχημένη - τουλάχιστον στα μάτια εκείνων που ήλπιζαν να την χρησιμοποιήσουν ως όπλο. Τρεις εβδομάδες αργότερα, πέφτουν οι δύο βόμβες στην Ιαπωνία.

Ενώ μελετά τα δείγματα από την Indiana, ο Webb μαθαίνει ότι μια συγκεκριμένη παραγωγή από ένα εργοστάσιο στην Tama της Iowa είναι επίσης μολυσμένη. Αν και η Tama βρίσκεται 720 χιλιόμετρα από την Vincennes, υπάρχουν εντυπωσιακές ομοιότητες στις δύο περιπτώσεις. Οι δύο φάσεις παραγωγής είχαν ολοκληρωθεί μέσα σε ένα μήνα η μία από την άλλη, ενώ τα ραδιενεργά σημεία απέτυχαν επίσης στη δοκιμή ραδίου. Και, πιο εντυπωσιακά, και οι δύο μονάδες παραγωγής ήταν δίπλα σε ποτάμια.

Ο Webb διαπιστώνει ότι το χαρτόνι και των δύο μονάδων παρουσιάζει σημαντική συγκέντρωση ακτινοβολίας βήτα (η οποία μπορεί να διεισδύσει στο χαρτί και στο ανθρώπινο δέρμα), αλλά ελάχιστη έως καθόλου δραστηριότητα άλφα. Επιπλέον, τα φιλμ του επιτρέπουν να εκτιμήσει τον χρόνο ζωής του τεχνητού ραδιενεργού υλικού σε περίπου 30 ημέρες. Τα αποτελέσματα αντιστοιχούν στην παρουσία ενός υλικού που αργότερα θα αναγνωριστεί ως Cerium-141, ένα προϊόν σχάσης της ατομικής βόμβας.

Επιπλέον, ο Webb καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει τρόπος το χαρτόνι να είναι ο φορέας, καθώς βρισκόταν σε αποθήκες για σημαντικό χρονικό διάστημα πριν τη χρήση του. Αν το Cerium-141 είχε μπει απευθείας στην παραγωγή, θα είχε αποσυντεθεί μέχρι να υποστεί επεξεργασία το άχυρο, καθιστώντας την ακτινοβολία ελάχιστα ανιχνεύσιμη. Αυτό προσφέρει μια τρομακτική εξήγηση: Η μόλυνση προήλθε από το νερό των ποταμών, ενώ πρόσθετα στοιχεία έπεσαν από τη βροχή.

Παρόλο που δεν είναι σαφές εάν ο Webb γνώριζε για την δοκιμή Trinity όταν διεξήγαγε την έρευνά του το 1945, η αναφορά του από το 1949 είναι ξεκάθαρη: «Η πιο πιθανή εξήγηση για την πηγή αυτού του ραδιενεργού μολυσματικού παράγοντα δείχνει σε αερομεταφερόμενα προϊόντα ραδιενεργούς σχάσης που προέρχονται από την έκρηξη ατομικής βόμβας στο New Mexico στις 16 Ιουλίου 1945».

Στις 27 Ιανουαρίου του 1951, πραγματοποιείται η πρώτη ατομική έκρηξη στη Νεβάδα. Μέρες αργότερα και 4000 χιλιόμετρα μακριά, ύστερα από μια χιονοθύελλα, ένας μετρητής Geiger στην έδρα της Kodak στη Νέα Υόρκη καταγράφει ραδιενεργές ενδείξεις 25 φορές πάνω από το κανονικό. Αποχαρακτηρισμένα έγγραφα του 1952 που επικαλείται η ιστοσελίδα Popular Mechanics αποκαλύπτουν ότι η Kodak ειδοποιεί τότε την αμερικανική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας.

Η εταιρεία ανησυχεί ότι οι συγκεκριμένες δοκιμές θα καταστρέψουν τα φιλμ της, όπως ακριβώς συνέβη το 1945. Η AEC απαντά ότι θα το εξετάσει, αλλά διαβεβαιώνει την εταιρεία ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, επιτρέποντας της ακόμη και να εκδώσει ένα δελτίο τύπου προς το Associated Press στο οποίο αναφέρει ότι το χιόνι «που έπεσε στο Rochester παρουσίαζε μετρήσιμη ραδιενέργεια, αλλά δεν υπάρχει πιθανότητα βλάβης σε ανθρώπους και ζώα».

Τον Μάρτιο του 1951, η Kodak απειλεί να μηνύσει την αμερικανική κυβέρνηση για τη «σημαντική ζημιά στα προϊόντα της, από τις πυρηνικές δοκιμές». Τελικά, οι δύο πλευρές καταλήγουν σε συμφωνία. Οι Αρχές παρέχουν στον Webb, που έχει πια γίνει επικεφαλής του τμήματος φυσικής της Kodak, χρονοδιαγράμματα και χάρτες μελλοντικών δοκιμών, έτσι ώστε η εταιρεία να μπορεί να λάβει τις απαραίτητες προφυλάξεις. Σε αντάλλαγμα, οι άνθρωποι της Kodak έπρεπε να κρατήσουν μυστικό ό, τι γνώριζαν για τις πυρηνικές δοκιμές.