Έχει όνομα αυτό που νιώθεις: Ονομάζεται τέλμα

Καθώς οι επιστήμονες και οι γιατροί προσπαθούν να θεραπεύσουν τις σωματικές μακροπρόθεσμες συνέπειες του κορονοϊού, πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται με τις συναισθηματικές συνέπειες της πανδημίας. Έπιασε μερικούς από εμάς απροετοίμαστους καθώς ο έντονος φόβος και η θλίψη του περσινού χρόνου εξασθενούσαν.

Στις πρώτες, αβέβαιες μέρες της πανδημίας, είναι πιθανό ότι το σύστημα εντοπισμού απειλών του εγκεφάλου σου, η αμυγδαλή, ήταν σε εγρήγορση για πάλη ή φυγή. Καθώς έμαθες ότι οι μάσκες μπορούν να μας προστατεύσουν, πιθανότατα ανέπτυξες ρουτίνες που ανακούφισαν την αίσθηση φόβου σου. Αλλά η πανδημία συνέχισε και η οξεία κατάσταση αγωνίας έδωσε τη θέση της σε μια χρόνια κατάσταση μαραζώματος.

Στην ψυχολογία, η ψυχική υγεία θεωρείται ένα φάσμα από την κατάθλιψη ως την άνθιση. Η άνθιση είναι το αποκορύφωμα της ευεξίας: Έχεις μια έντονη αίσθηση σκοπού, επιδεξιότητας και αξίας. Η κατάθλιψη είναι η κοιλάδα της κακής διάθεσης: Αισθάνεσαι απελπισμένος, εξουθενωμένος και ανάξιος. Το μαράζωμα είναι το παραμελημένο μεσαίο παιδί της ψυχικής υγείας. Είναι το κενό ανάμεσα στην κατάθλιψη και την άνθιση, η απουσία ευεξίας. Έχεις συμπτώματα ψυχικής ασθένειας, αλλά δεν είσαι και αντιπροσωπευτικό παράδειγμα ψυχικής υγείας ακριβώς. Η τελμάτωση μειώνει το κίνητρό σου, διαταράσσει την ικανότητα συγκέντρωσής σου και τριπλασιάζει τις πιθανότητες να περιορίσεις τη δουλειά σου. Φαίνεται ότι είναι πιο συχνή από τη σοβαρή κατάθλιψη και σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να αποτελεί μεγαλύτερο παράγοντα κινδύνου για ψυχική ασθένεια.

Ο όρος επινοήθηκε από τον κοινωνιολόγο Corey Keyes, που είχε εντυπωσιαστεί από το πόσοι άνθρωποι δεν είχαν κατάθλιψη, αλλά δεν ευημερούσαν κιόλας. Η έρευνά του υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι που είναι πιο πιθανό να βιώσουν σοβαρή κατάθλιψη και άγχος την επόμενη δεκαετία δεν είναι αυτοί που έχουν συμπτώματα σήμερα. Είναι οι άνθρωποι που αυτήν τη στιγμή βρίσκονται σε τέλμα. Και νέες αποδείξεις από τους υγιειονομικούς στην πανδημία στην Ιταλία δείχνουν ότι αυτοί που μαράζωναν την Άνοιξη του 2020 ήταν 3 φορές πιο πιθανό να διαγνωστούν με μετατραυματική διαταραχή.

Μέρος του κινδύνου αποτελεί το γεγονός ότι οταν μαραζώνεις, ίσως δεν παρατηρείς τη μείωση της χαράς ή του κινήτρου. Δεν πιάνεις τον εαυτό σου να βυθίζεται στη μοναξιά, είσαι αδιάφορος απέναντι στην αδιαφορία σου. Όταν δεν μπορείς να διακρίνεις τον δικό σου πόνο, δεν αναζητάς βοήθεια, ούτε κάνεις κάτι για να βοηθήσεις τον εαυτό σου.

Ακόμα κι αν δεν βρίσκεσαι σε τέλμα, πιθανώς να γνωρίζεις ανθρώπους που βρίσκονται. Κατανοώντας το μπορείς να τους βοηθήσεις.

Ένα όνομα για αυτό που νιώθεις

Οι ψυχολόγοι διαπιστώνουν ότι μια από τις καλύτερες στρατηγικές για τη διαχείριση των συναισθημάτων είναι να τα ονοματίσεις. Πέρσι την Άνοιξη, κατά τη διάρκεια της οξείας αγωνίας της πανδημίας, το πιο δημοφιλές άρθρο στην ιστορία του Harvard Business Review ήταν ένα άρθρο που περιέγραφε τη συλλογική μας δυσαρέσκεια ως θλίψη. Μαζί με την απώλεια των αγαπημένων μας προσώπων, θρηνούσαμε την απώλεια της κανονικότητας. Μας προσέφερε ένα οικείο λεξιλόγιο για να κατανοήσουμε μια ανοίκεια κατάσταση. Παρόλο που δεν είχαμε αντιμετωπίσει μια πανδημία προηγούμενως, οι περισσότεροι από εμάς είχαμε βιώσει την απώλεια. Μας βοήθησε να αποκομίσουμε μαθήματα από την προηγούμενη ανθεκτικότητά μας και να αποκτήσουμε αυτοπεποίθηση στην ικανότητά μας να αντιμετωπίσουμε τις παρούσες αντιξοότητες.

Έχουμε πολλά να μάθουμε σχετικά με το τι προκαλεί το μαράζωμα και πώς να το θεραπεύσουμε, αλλά ονοματίζοντάς το κάνουμε το πρώτο βήμα. Μπορεί να μας βοηθήσει να ξεθολώσουμε την όρασή μας και να δούμε τα πράγματα καλύτερα. Μπορεί να μας υπενθυμίσει ότι δεν είμαστε μόνοι: η τελμάτωση είναι συχνή και κοινή.

Και θα μπορούσε να μας παρέχει μια κοινωνικά αποδεκτή απάντηση στο “Πώς είσαι;” Αντί να πούμε “Τέλεια” ή “Καλά”, φανταστείτε να λέγαμε, “Ειλικρινά, βρίσκομαι σε τέλμα.” Θα ήταν το αντίδοτο στην τοξική θετικότητα, την πίεση να είμαστε συνεχώς χαρούμενοι. Και όταν προσθέσεις το μαράζωμα στο λεξιλόγιό σου, αρχίζεις να το παρατηρείς παντού γύρω σου.

Ένα αντίδοτο στο μαράζωμα

Επομένως, τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό; Μια ιδέα που ονομάζεται “ροή” (flow) μπορεί να είναι το αντίδοτο στο μαράζωμα. Η ροή είναι μια άπιαστη κατάσταση προσήλωσης σε μια ουσιαστική πρόκληση, όπου η αίσθηση του χρόνου, του χώρου και του εαυτού χάνονται. Κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών της πανδημίας, ο καλύτερος δείκτης ευεξίας δεν ήταν η αισιοδοξία ή η ενσυνειδητότητα, ήταν η ροή. Οι άνθρωποι που απορροφούνταν από τα projects τους κατάφεραν να αποφύγουν την τελμάτωση και διατήρησαν την προ πανδημίας χαρά τους.

Αρχική δημοσίευση από Ελίζα Σακκά, Συντάκτρια Thrive Global Greece, στο www.thriveglobal.gr