Εδώ και χρόνια υποστηρίζω ότι πλέον ο επαγγελματικός προσανατολισμός δεν είναι επαρκής, αν και παραμένει χρήσιμος στην περίπτωση που του δοθεί ένας βοηθητικός ρόλος.
Γιατί; Γιατί ακόμα και η πιο θελκτική ειδικότητα στην αγορά δεν σας ταιριάζει αν δεν μπορείτε να γίνετε experts σε αυτήν. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: πρώτον, ότι διαθέτετε μια βασική, εγγενή ικανότητα που είναι η σημαντικότερη γι' αυτή την ειδικότητα, π.χ. επικοινωνία για θέση πωλήσεων, οργανωτικότητα για θέση διαχειριστή, ηγεσία για θέση manager. Και, δεύτερον, ότι έχετε έντονη προθυμία και δέσμευση στο να εξελίξετε και να τελειοποιήσετε αυτή την ικανότητα.
Ο παραδοσιακός επαγγελματικός προσανατολισμός δεν μπορεί να κάνει μια τέτοια διάγνωση. Οι λόγοι;
- Βασίζεται στο επάγγελμα κι όχι στο άτομο – παραβλέπει ότι κάποιες ικανότητες / ταλέντα που μπορεί να διαθέτει κάποιος δεν χωράνε σε ένα συγκεκριμένο επάγγελμα, με τον τρόπο που σήμερα καθορίζουμε τα επαγγέλματα.
- Ξεκινάει από το τέλος, δηλαδή το επάγγελμα κι όχι από την αρχή, δηλαδή το άτομο και τα συγκεκριμένα ταλέντα και ικανότητες που διαθέτει καθώς και την (α)προθυμία του να τα τελειοποιήσει.
- Χρησιμοποιεί κυρίως tests. Είναι χρήσιμα, αλλά όταν μιλάμε για ανθρώπινο ψυχισμό χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε πρωταρχικά άλλες, βιωματικές προσεγγίσεις διάγνωσης.
- Παραβλέπει ένα καίριο θέμα: αυτό των προσωπικών περιοριστικών πεποιθήσεων και πως εμποδίζουν την εξερεύνηση και την έκφραση των ικανοτήτων και όλων των παραπάνω.
- Συνήθως δεν εξοπλίζει το άτομο με ένα σχέδιο δράσης για να ενεργοποιήσει τις πληροφορίες που έλαβε για τον προσανατολισμό του.
Όμως, αν όχι ο επαγγελματικός προσανατολισμός, τι μπορεί να βοηθήσει έναν άνθρωπο που αναζητά αυτό που του ταιριάζει σαν επάγγελμα αλλά και σαν τρόπο ζωής. Και εδώ δεν μιλάω μόνο για τους πολύ νέους ανθρώπους αλλά για τον καθέναν, οποιασδήποτε ηλικίας, που αναρωτιέται ποιόν δρόμο να ακολουθήσει.
Η απάντηση βρίσκεται στις προσωποκεντρικές προσεγγίσεις όπου η αναζήτηση ξεκινά όχι από το ποιο επάγγελμα αλλά από το ποιος είμαι και τι μου ταιριάζει σύμφωνα με τις ικανότητες / τα ταλέντα που διαθέτω. Γιατί όλοι, είτε το αντιλαμβανόμαστε είτε όχι, είμαστε χαρισματικοί, τουλάχιστον σε μία ικανότητα. Επίσης, σε όλους μας λειτουργούν περιοριστικοί παράγοντες, που δεν χρειάζεται να τους ωραιοποιήσεις αλλά να μάθεις πώς να τους μετατρέπεις σε εφόδια. Επίσης, η απάντηση βρίσκεται σε προσεγγίσεις που σε συνδέουν με τους καλύτερους τελικούς αποδέκτες π.χ, εμπνευσμένους επιχειρηματίες – μέντορες, σπουδαίους θεραπευτές, δασκάλους που ακολουθούν πρώτα οι ίδιοι ότι διδάσκουν.
Οπότε, σε όποια ηλικία κι αν βρίσκεστε και χρειάζεστε κάποιο προσανατολισμό – επιλέξτε σοφά. Προτιμήστε προγράμματα, κολλέγια, επαγγελματίες που σας ακούν προσεκτικά, που διαθέτουν πιστοποιημένα διαγνωστικά εργαλεία αλλά κυρίως δείχνουν ενδιαφέρον να συνδεθούν μαζί σας και να σας βοηθήσουν να ανακαλύψετε τις ικανότητές σας και τις τυχόν κακοτοπιές (οι περιοριστικές πεποιθήσεις που λέγαμε). Τέλος, επιμείνετε στο σχέδιο δράσης, π.χ τι θα κάνετε μετά τις σπουδές σας ή αφού ολοκληρώσετε ένα πρόγραμμα με έναν επαγγελματία; Αφού σιγουρευτείτε για την κατεύθυνση σας (ικανότητες, ταλέντα) φτιάξτε ένα σχέδιο δράσης για το πως θα διαλέξετε τη δραστηριότητα (επιχείρηση, επάγγελμα, αλλαγές) που σας ταιριάζουν.
Πώς θα διαλέξετε πριν σας διαλέξουν. Για να γίνει αυτό πρέπει να έχετε προσανατολιστεί, κατανοήσει και εργαστεί προσωπικά. Γι αυτό προτείνω ο όρος επαγγελματικός προσανατολισμός να αντικατασταθεί με τον όρο προσωπικός προσανατολισμός.
Σχόλια