Χρήσιμες συμβουλές για αποτελεσματική διεκδίκηση απαιτήσεων που στηρίζονται σε χρεόγραφα

Το περασμένο Σάββατο είχα μια συζήτηση με φίλο, επιχειρηματία που, στα πλαίσια της καλής πίστης και βασισμένος στη φήμη των πελατών του έχει βρεθεί σήμερα με την πλάτη στον τοίχο καθώς προσπαθεί μάταια να διεκδικήσει ό,τι περισσότερο μπορεί από μια σειρά απαιτήσεών του που βασίζονται σε χρεόγραφα. Με απλά λόγια, έχει μαζεμένες στα χέρια του αρκετές επιταγές και συναλλαγματικές που αποδέχτηκε το τελευταίο διάστημα από 'φερέγγυους', όπως τους χαρακτήρισε, πελάτες του, οι οποίοι στο μεταξύ έχουν εξαφανιστεί είτε αυτοί είτε οι εταιρίες τους είτε, στη χειρότερη περίπτωση και οι δυο!

Με αφορμή το γεγονός αυτό, καταγράφω παρακάτω μερικές πρακτικές συμβουλές που καλό είναι να έχετε υπόψη όλοι όσοι συναλλάσσεστε εκτεταμένα με αξιόγραφα στην καθημερινή επιχειρηματική πρακτική σας:

1. περιορίστε το μέρος των ανοιχτών λογαριασμών σας που στηρίζονται σε χρεόγραφα ανά πελάτη σας:

Στη δεδομένη οικονομική συγκυρία είναι απολύτως λάθος και απερίσκεπτο να εξακολουθείτε να δέχεστε αξιόγραφα ως μέσο πληρωμής για το σύνολο των οφειλών των πελατών σας προς εσάς. Ακόμα και αν συνεχίζετε να αποδέχεστε αξιόγραφα αντί μετρητών, θα ήταν φρόνιμο να περιορίζετε το ποσό για το οποίο ακολουθείτε αυτή την πρακτική στο 35-40% της συνολικής πίστωσης προς κάθε πελάτη σας. Είναι γεγονός πως ένας τέτοιος κανόνας είναι δύσκολο να τηρηθεί, δεδομένης της περιορισμένης ρευστότητας της αγοράς. Ωστόσο, ειδικά αν το αποτέλεσμα του προληπτικού ελέγχου στο σημείο 2 δεν είναι ενθαρρυντικό, μακροπρόθεσμα θα βγείτε κερδισμένοι.

2. συνεργαστείτε με ένα δικηγόρο προκειμένου να μελετήσετε την τρέχουσα περιουσιακή κατάσταση των πελατών σας:

Ακόμα κι αν δεν γνωρίζετε αποδεδειγμένα κάτι για χειροτέρευση της ρευστότητας πελατών σας με τους οποίους ο ανοιχτός κύκλος εργασιών σας ανέρχεται σε αξιοσέβαστο ύψος, σκόπιμο θα ήταν να κάνετε έναν προληπτικό έλεγχο στην περιουσιακή τους κατάσταση, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα ακίνητα περιουσιακά τους στοιχεία και τις διεκδικήσεις επ' αυτών. Ο έλεγχος μπορεί εύκολα να διενεργηθεί από το δικηγόρο σας και θα σας επιτρέψει να έχετε μια σαφή εικόνα για την έκθεση του συναλλασσομένου σας σε χρέη και την έκτασή της.

3. επιλέξτε το σωστό χρόνο για τη διεκδίκηση δικαστικής προστασίας για τις απαιτήσεις σας από αξιόγραφα:

Η πρακτική που ακολουθούνταν από τους περισσότερους μέχρι σήμερα, σύμφωνα με την οποία όταν η κατάσταση με κάποιον πελάτη έφτανε στο απροχώρητο ο επιχειρηματίας έσπευδε στο δικηγόρο του με όσα αξιόγραφα είχε συγκεντρώσει από αυτόν και ζητούσε απεγνωσμένα προστασία για τα οφειλόμενα ποσά είναι εντελώς εσφαλμένη! Όταν συναλλάσσεστε με αξιόγραφα, θα πρέπει πάντοτε να έχετε υπόψη σας τα εξής πρακτικά ζητήματα αναφορικά με τον κρίσιμο χρόνο για να διεκδικήσετε προστασία βάσει αυτών:

• • • πέραν όλων των άλλων προϋποθέσεων που πρέπει να τηρήσετε για να μπορέσετε να υποβάλλετε αίτηση έκδοσης διαταγής πληρωμής βάσει αξιογράφων (εμπρόθεσμη εμφάνιση στον πληρωτή, σφράγιση ή έκδοση διαμαρτυρικού κλπ.), δεν πρέπει να ξεχνάτε πως, όπως όλα τα δικαιώματα και οι αξιώσεις, έτσι και αυτά που βασίζονται σε αξιόγραφα αποσβένονται μετά την παρέλευση συγκεκριμένων χρονικών διαστημάτων από τη γέννησή τους (βλ. ειδικότερα τα κεφάλαια Θ' του νόμου περί επιταγής και ΙΑ' του νόμου περί συναλλαγματικής). Έτσι, το να εμφανίζετε αξιόγραφα ετών στο δικηγόρο σας προκειμένου να διεκδικήσετε βάσει αυτών δικαστική προστασία από αφερέγγυους οφειλέτες σας ίσως αποδειχτεί ανώφελο αν δεν βρίσκεστε εντός των χρονικών ορίων που προβλέπουν οι παραπάνω διατάξεις.
    • κρίσιμο στοιχείο για τις πιθανότητες να εισπράξετε τα οφειλόμενά σας ακόμα και στην περίπτωση που έχετε στα χέρια σας δικαστικές αποφάσεις που σας δικαιώνουν είναι ο χρόνος κατά τον οποίο επιδιώξατε την έκδοση των αποφάσεων αυτών: σε ενδεχόμενη πτώχευση του πελάτη σας, οι χρονικά παλαιότερες απαιτήσεις θα ικανοποιηθούν πρώτες ενώ, αν έχετε επιδείξει την κατάλληλη σύνεση και εκδώσατε διαταγές πληρωμής σε χρόνο που ακόμα το νομικό πρόσωπο που συναλλασσόταν μαζί σας είχε ακόμα νομική υπόσταση, θα μπορέσετε ακόμα και μετά ενδεχόμενη στάση πληρωμών ή πτώχευση του νομικού προσώπου, να διεκδικήσετε τα οφειλόμενά σας από τους ευθυνόμενους εις ολόκληρο με αυτό εταίρους που το απάρτιζαν. Το στοιχείο αυτό αφορά φυσικά τις προσωπικές εταιρίες που όμως αποτελούν και το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς στη χώρα μας, η οποία χρόνια τώρα δομήθηκε πρωταρχικά με μικρομεσαίες, προσωπικές, εταιρίες.

4. μην θεωρείτε ότι η έκδοση διαταγών πληρωμής για ληξιπρόθεσμα αξιόγραφα που έχετε στην κατοχή σας θα διαταράξει τις σχέσεις σας με τους πελάτες σας:

Ουσιαστικά πρόκειται για προληπτικό μέτρο που λαμβάνετε για δική σας ασφάλεια και όχι για αντιδικία με την παραδοσιακή έννοια του όρου, καθώς η άλλη πλευρά δεν λαμβάνει αντίγραφο της αίτησής σας προς το δικαστήριο, όπως θα συνέβαινε, π.χ. με μια αγωγή. Δεδομένου μάλιστα ότι έχετε περιθώριο να επιδώσετε τη διαταγή που θα εκδοθεί από το δικαστήριο προς τον οφειλέτη σας εντός 2 μηνών από την ημερομηνία έκδοσής της, μπορείτε, σε συνεργασία με το νομικό σας σύμβουλο, να προσδιορίσετε τόσο το πότε είναι ο κρίσιμος χρόνος προσφυγής στο δικαστήριο (βάσει όσων αναφέρθηκαν στο σημείο 3) όσο και το πότε πρέπει να γίνει επίδοση στον αντίδικό σας.

5. συμβουλευτείτε το νομικό σας προκειμένου να καταλήξετε για το οικονομικό συμφέρον ή μη της έκδοσης μιας διαταγής πληρωμής:

Πολλοί απερίσκεπτα θεωρούμε ότι τα έξοδα που απαιτούνται για την έκδοση μιας διαταγής πληρωμής είναι περιττά και ότι οι επίμονες οχλήσεις μας προς τους οφειλέτες μας θα καταφέρουν τελικά να τους φοβίσουν και να τους κάνουν να μας πληρώσουν, γλιτώνοντάς μας από δικαστικές περιπέτειες και έξοδα σε δικαστηριακές διαδικασίες. Ωστόσο, αν ακολουθήσετε πιστά τα προηγούμενα 4 βήματα και, τέλος, ζητήσετε από το νομικό σας σύμβουλο να σας εξηγήσει αναλυτικά ποια και πόσα έξοδα θα απαιτηθούν για να μπορέσετε να εκδώσετε μια διαταγή πληρωμής και να διεκδικήσετε βάσει αυτής τα χρήματά σας, μπορεί να αποδειχτεί (και αυτό είναι πολύ πιθανό) ότι τα χρήματα που θα χρειαστεί να δαπανήσετε θα είναι πολύ λιγότερα απ' όσα πιστεύατε και, ξοδεμένα σωστά, θα σας προσφέρουν αποτελεσματική προστασία και σοβαρές πιθανότητες να εισπράξετε μεγάλο μέρος, αν όχι το σύνολο, των οφειλομένων σας από αφερέγγυους πελάτες.

Για εκτενέστερη ενημέρωση σχετικά με όσα διέπουν τις αξιώσεις από τα δημοφιλέστερα χρεόγραφα, αναζητήστε το νόμο 5960/1933 (για επιταγές) και 5325/1932 (για συναλλαγματικές).