Το σημερινό σύντομο κείμενο είναι αφιερωμένο σε γόνους οικογενειών με επιχειρηματική διαδρομή, οι οποίοι προϊόντος του χρόνου έχουν μεταβληθεί σε πιστά αντίγραφα των γονιών τους, αναπαράγοντας και επαναλαμβάνοντας με καταπληκτική ακρίβεια και συνέπεια τις συνήθειες τους, θεωρώντας ότι αν «ξεφύγουν» από τις υπάρχουσες ράγες, θα αποτύχουν.
Και κάπως έτσι εγκλωβίζονται, ζώντας τις ζωές των άλλων αλλά όχι τις δικές τους. Σχεδόν κυριολεκτικά έχουν πλαστεί κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν της μαμάς και του μπαμπά και σήμερα, στα σαράντα τους και στα πενήντα τους - καλά διαβάσατε - δεν μπορούν ή δεν θέλουν να ξεκολλήσουν από το προστατευμένο περιβάλλον που έχουν μάθει και που τους έχουν «προγραμματίσει».
Φυσικά οι ίδιοι δεν το καταλαβαίνουν ή δεν το αποδέχονται. Επίσης, είναι ένα θέμα που δύσκολα μπορείς να το θίξεις κατά πρόσωπο σε μια συζήτηση, όση άνεση και να έχεις μαζί τους. Ακόμα και όταν το θέτεις πλαγίως ή μεταξύ αστείου και σοβαρού, η απόκριση τους είναι ότι μια χαρά κάνουν ό,τι κάνουν αφού και οι δικοί τους είχαν καλά αποτελέσματα. «Πριν είκοσι χρόνια» τους λες. «Και τι σημασία έχει» σου λένε.
Τους ρωτάς να σου πουν για τις αλλαγές που έχουν κάνει στην επιχείρηση, επί των δικών τους ημερών και ανακαλύπτεις ότι δεν έχουν καν αλλάξει το οργανόγραμμα. Πέρα των εκλιπόντων και συνταξιοδοτημένων στελεχών και συνεργατών, καμία αλλαγή. Σαν να μη πέρασε μια μέρα! Νέα προϊόντα ή νέες υπηρεσίες; Τα ίδια με ελάχιστες διαφοροποιήσεις. Η νοοτροπία που επικρατεί είναι ότι δεν έχουμε λόγο να αλλάξουμε κάτι που λειτουργεί καλά. Βεβαίως, το πώς ορίζουν το «καλά» είναι ένα μεγάλο θέμα προς συζήτηση. Και η πορεία του κύκλου εργασιών σας; Ελαφρώς πτωτική αλλά δεν μας απασχολεί ιδιαίτερα. Μας έτυχε και η πανδημία... τι περιμένεις; Σωστά. Και από πότε βλέπετε αυτή τη μείωση; Παύση. Είναι περίπου μια πενταετία που παρατηρούμε μείωση τόσο στον τζίρο όσο και στα κέρδη. Τι θα έκαναν οι γονείς σας; Περικοπές δαπανών. Αυτό κάναμε και εμείς και καταφέραμε να ισορροπήσουμε την κατάσταση. Ματαιώσαμε και μια επένδυση που θα κάναμε σε νέες αποθήκες και δεν ανανεώσαμε το στόλο των φορτηγών μας. Και τι σχεδιάζετε να κάνετε από εδώ και πέρα; Ασφαλώς αυτό που θα έκανε ο πατέρας μας αν σήμερα ήταν μαζί μας...
Οπότε μη σας κάνει καμία εντύπωση γιατί πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις παίρνουν την κατιούσα. Για να μην υπάρχουν παρανοήσεις, μη νομίζετε ότι μια τέτοια επιχείρηση είναι κατ’ ανάγκη μικρή. Μπορεί να έχει τζίρο πολλών εκατομμυρίων, χωρίς αυτό να σημαίνει πάρα πολλά. Δικαίως, θα μου πείτε ότι πολλές φορές η νέα γενιά, οι απόγονοι των παλιών επιχειρηματιών, έχουν καταφέρει - δεν θέλει και πολύ κόπο -να διαλύσουν εταιρίες, έχοντας πιστέψει ότι οι επιχειρηματικές τους κινήσεις πρέπει να είναι συνυφασμένες με το απόλυτο ρίσκο. Όμως, αυτό είναι το άλλο άκρο.
Πριν λίγες εβδομάδες, ρωτούσα έναν «επιφανή» απόγονο γιατί στην εταιρία τους κρατάνε μάρκες που δεν πουλάνε καθόλου ή πουλάνε ελάχιστα, δεν τις βρίσκει ο καταναλωτής στα σημεία πώλησης ενώ συνεχίζουν να διαφημίζονται με διαφημίσεις που θυμίζουν ’70. Ξέρετε τι μου είπε, χωρίς κανένα ίχνος δισταγμού αλλά αντιθέτως με περηφάνια; Ότι η Α μάρκα ήταν η πρώτη που λανσαρίστηκε στην κατηγορία της το 1977 και τότε θεωρήθηκε το απόλυτο breakthrough! Η δε Β μάρκα δεν είναι δυνατόν να καταργηθεί διότι είναι εκείνη που ο ιδρυτής της εταιρίας (ο παππούς) είχε ο ίδιος σχεδιάσει και επιβάλλει στην Ελληνική αγορά. Εθνικό κειμήλιο, με άλλα λόγια! Και πόσα χρήματα δαπανάτε για να κρατάτε αυτούς τους κωδικούς; «Μπαίνουμε μέσα κανονικά» μου λέει χαμογελαστός για να προσθέσει με καμάρι «όμως ρεφάρουμε από τις πωλήσεις των άλλων μας μαρκών».
Δεν ήθελα να το τερματίσω και να του πω ότι αν ζούσε ο παππούς σου και ο πατέρας σου (για τον τελευταίο δεν παίρνω όρκο) και έβλεπαν αυτά τα χάλια θα είχε καταργήσει την κυκλοφορία αυτών των μαρκών και θα σε είχε αποκληρώσει.
Σχόλια