Γκολ στα ψηφιακά δίχτυα των «πειρατών» θέλει να βάλει η Ευρώπη

Έρευνα του Ευρωκοινοβουλίου έδειξε πως το 2019 έγιναν 7,6 εκατομμύρια συνδρομές σε παράνομες πλατφόρμες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτές οι συνδρομές «δημιούργησαν» περίπου 522 εκατομμύρια ευρώ σε παράνομα έσοδα, οδηγώντας σε φοροδιαφυγή 113,5 εκατομμυρίων ευρώ. Εάν όλοι αυτοί είχαν εγγραφεί σε μια νόμιμη υπηρεσία, τα επιπλέον έσοδα για τους δικαιούχους θα κυμαίνονταν από 600 εκατ. έως και 3,4 δισ. ευρώ τον χρόνο, «προκαλώντας» και τη δημιουργία 16.000 νέων θέσεων εργασίας.

Στόχος της Ευρωβουλής είναι η «καταπολέμηση των χιλιάδων παράνομων ιστοτόπων που λαμβάνουν το σήμα διάφορων αθλητικών εκδηλώσεων ανά την Ευρώπη με σκοπό την παράνομη αναμετάδοσή του» είπε ο επικεφαλής της επιτροπής νομικών υποθέσεων, Αντριάν Βάσκεζ Λάζαρα (Renew, Ισπανία). Καθώς οι αθλητικοί σύλλογοι δεν μπορούν προς το παρόν να πουλήσουν εισιτήρια, «πρέπει να προστατεύσουμε το μόνο έσοδο που τους έχει απομείνει, τα τηλεοπτικά τους δικαιώματα».

Στην έκθεση που εγκρίθηκε χθες, Τετάρτη, οι ευρωβουλευτές καλούν την Κομισιόν «να αποσαφηνίσει και να βελτιώσει το υφιστάμενο πλαίσιο της ΕΕ σχετικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για αθλητικές εκδηλώσεις που μεταδίδονται ζωντανά, οι οποίες επί του παρόντος δεν υπόκεινται σε προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, καθώς και να θεσπίσει ειδικές διατάξεις σχετικά με τα δικαιώματα των διοργανωτών αθλητικών εκδηλώσεων, για τους οποίους η αδειοδότηση των δικαιωμάτων μετάδοσης αποτελεί βασική πηγή εισοδήματος».

Είναι σημαντικό να τονιστεί πως η οικονομική αξία των συγκεκριμένων εκδηλώσεων (όπως, για παράδειγμα, ενός ποδοσφαιρικού αγώνα), έγκειται στο «ζωντανό» χαρακτήρα της αναμετάδοσης. Για αυτό και τα χρονικά περιθώρια για «δράση» (βλ. απενεργοποίηση της πρόσβασης στα παράνομα streams) είναι μικρά. Το πρόβλημα, όπως αναφέρεται, με τα σημερινά μέτρα επιβολής είναι ότι είναι χρονοβόρα και η αφαίρεση περιεχομένου ή η απενεργοποίηση της πρόσβασης αργεί.

Βάσει αυτού, οι Ευρωβουλευτές ζητούν «αποτελεσματικές δικλείδες ασφαλείας» που θα οδηγούν σε άμεση αφαίρεση του παράνομου περιεχομένου. Δεδομένου ότι το παράνομο streaming είναι πιο επιβλαβές κατά τα πρώτα τριάντα λεπτά της εμφάνισής του στο διαδίκτυο, το Κοινοβούλιο ζητά την άμεση αφαίρεση ή απενεργοποίηση αυτών των διαδικτυακών ροών το αργότερο 30 λεπτά μετά την ενημέρωση της εκάστοτε πλατφόρμας από τους κατόχους δικαιωμάτων ή από κάποια πιστοποιημένη «αξιόπιστη πηγή επισήμανσης παράνομου περιεχομένου».

Οι Ευρωβουλευτές καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει συγκεκριμένα μέτρα, ειδικά προσαρμοσμένα στις ζωντανές μεταδόσεις αθλητικών εκδηλώσεων, επιτρέποντας την άμεση αφαίρεση ή το κλείδωμα της πρόσβασης στο παράνομο περιεχόμενο χωρίς να απαιτείται το κλείδωμα ολόκληρης της πλατφόρμας που περιέχει νόμιμα παρεχόμενες υπηρεσίες, ζητώντας την προσαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας ώστε να καταστεί δυνατή η άμεση επιβολή των υφιστάμενων δικαιωμάτων για ζωντανές αθλητικές διοργανώσεις.

Τονίζεται πως «τα ασφαλιστικά μέτρα για την αφαίρεση παράνομων αθλητικών γεγονότων πρέπει να αποφεύγουν την αυθαίρετη ή υπερβολική παρεμπόδιση του νόμιμου περιεχομένου» και πως «οι νόμιμες επιλογές για παρακολούθηση αθλητικού περιεχομένου θα πρέπει επίσης να προωθούνται αποτελεσματικότερα στην ΕΕ και να διευκολυνθεί η ανεύρεση διαδικτυακού περιεχομένου από τους καταναλωτές. Η ευθύνη για τις παράνομες αναμεταδόσεις θα πρέπει να βαρύνει τους παρόχους αθλητικών ροών και όχι τους φιλάθλους ή τους καταναλωτές, αποσαφηνίζουν οι ευρωβουλευτές».

Την ίδια στιγμή, σημειώνεται πως, σε κάθε περίπτωση, «η αφαίρεση παράνομου περιεχομένου θα πρέπει να πραγματοποιείται αμέσως μετά την παραλαβή της προειδοποίησης και το αργότερο 30 λεπτά μετά την έναρξη του αγώνα. Οι νέοι κανόνες πρέπει να στοχεύουν τις επαγγελματικές παράνομες μεταδόσεις και όχι τους χρήστες που συχνά δεν συνειδητοποιούν καν ότι παρακολουθούν παράνομο περιεχόμενο. Οι κανόνες δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται σε βιντεοσκοπήσεις εντός του σταδίου και στη ζωντανή αναμετάδοση στιγμιοτύπων από θεατές καθώς δεν παραβιάζουν κανένα δικαίωμα».

Στην Ελλάδα

Σε μια σχετική εξέλιξη, το περασμένο καλοκαίρι το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού σε συνεργασία με τον Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας προχώρησαν σε μία νομοθετική ρύθμιση με στόχο την ενίσχυση της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας. Συγκεκριμένα, με το άρθρο 25 του Νόμου 4708 που δημοσιεύθηκε στις 21.07.2020, η χώρα μας υιοθετεί τη δυνατότητα του dynamic blocking injunction, ενός δυναμικού εργαλείου στην καταπολέμηση της διαδικτυακής πειρατείας.

Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, «Στις 7 Μαΐου 2020, στο πλαίσιο των μέτρων για τη στήριξη των καλλιτεχνών, ανακοινώσαμε την ψήφιση διατάξεων για την καταπολέμηση της διαδικτυακής πειρατείας. Η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών αποτελεί πάγιο αίτημα των καλλιτεχνών, καθώς και διεθνών οργανισμών. Προχωρήσαμε στα απαιτούμενα βήματα, ώστε το έργο των καλλιτεχνών να διασφαλίζεται και να κατοχυρώνονται τα πνευματικά τους δικαιώματα. Ειδικά, σε ό,τι αφορά τους τομείς της μουσικής, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης. Το πνευματικό έργο των δημιουργών τώρα προστατεύεται δυναμικά».

Μέχρι εκείνη τη στιγμή, για τα websites με περιεχόμενο το οποίο προσβάλλει δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικό δικαίωμα (π.χ. διακινώντας παρανόμως ταινίες ή αρχεία μουσικής) ίσχυε η στατική απαγόρευση αποκλεισμού τους. Αυτή η απαγόρευση μπορούσε να παρακαμφθεί εύκολα καθώς το παραβατικό περιεχόμενο μπορούσε να δημοσιευθεί σε website με άλλη διεύθυνση ΙΡ ή άλλο URL.

Πλέον, «η απαγόρευση γίνεται δυναμική, καθώς προβλέπεται μηχανισμός ταχείας αντίδρασης για κλώνους του αρχικού site το οποίο εμφανίζεται σε νέα διεύθυνση IP ή URL, εφόσον αποδεικνύεται ότι αφορά το ίδιο περιεχόμενο. Έτσι περιορίζεται ουσιαστικά το φαινόμενο της διαδικτυακής πειρατείας, μειώνεται ο χρόνος απόκρισης και προστατεύεται αποτελεσματικά το πνευματικό έργο δημιουργών και καλλιτεχνών» Η συγκεκριμένη διάταξη αντικαθιστά το άρθρο 66Ε του Ν. 2121/1993.