Σε αντίθεση με τις αναιμικές αρμοδιότητες σε θέματα κοινωνικής πολιτικής της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης κατά την περίοδο μετά τη Μεταπολίτευση, τις τελευταίες δεκαετίες οι εθνικές πολιτικές σε συνάρτηση με τις ευρωπαϊκές θέτουν πλέον σε προτεραιότητα την προώθηση της ισότητας των φύλων και προτάσσουν την αναγκαιότητα ένταξης της διάστασης του φύλου στο σύνολο των δραστηριοτήτων και δράσεων που σχεδιάζονται και υλοποιούνται σε όλα τα επίπεδα πολιτικής (gender mainstreaming).
Οι πολιτικές για την ισότητα των φύλων έχουν κατ' αρχάς ως στόχο την προώθηση της ισότητας ανδρών και γυναικών σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, την αγορά εργασίας και την πολιτική. Παράλληλα, προσβλέπουν στην προάσπιση των εργασιακών, κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών, ιδιαιτέρως των αδύναμων οικονομικά αλλά και στην πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης βίας σε όλες τις μορφές της. Σε μια κοινωνία με έντονα χαρακτηριστικά έμφυλης διάστασης, όπου οι σχέσεις των φύλων δεν περιορίζονται μόνο στην οικογένεια, αλλά καθορίζουν την παραγωγή, την απασχόληση, την ανάπτυξη, την πολιτική ζωή, την ενημέρωση, την ψυχαγωγία, την τέχνη, η ισότητα των φύλων πρέπει να υπηρετείται από όλες τις δημόσιες πολιτικές. Ωστόσο, τα στατιστικά στοιχεία καταδεικνύουν μια κοινωνία με άνισους καταμερισμούς λόγω φύλου στην αμοιβή για ίση εργασία, αλλά και διαφορές στη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, στα κέντρα λήψης αποφάσεων και στη φροντίδα της οικογένειας.
Η προώθηση της ένταξης της διάστασης του φύλου αποτελεί στόχο και ολοκληρωμένη στρατηγική της ισότητας για το σύνολο των περιφερειακών και τοπικών πολιτικών. Συγκεκριμένα, σε εθνικό επίπεδο, με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης», οι Δήμοι ανέλαβαν την άσκηση πολλαπλών αρμοδιοτήτων στους τομείς της φροντίδας, της πρόληψης και καταπολέμησης της βίας, των κοινωνικών υπηρεσιών και της πρόνοιας. Στο ίδιο πλαίσιο δράσης, στις Περιφέρειες δημιουργήθηκαν Επιτροπές Ισότητας με στόχο την ένταξη της ισότητας των φύλων στον αναπτυξιακό προγραμματισμό της Περιφέρειας και την υλοποίηση εξειδικευμένων προγραμμάτων για τις γυναίκες. Αντίστοιχα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Συμβούλιο των Δήμων και Περιφερειών της Ευρώπης (CEMR), αναγνωρίζοντας τον αποφασιστικό ρόλο των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών στην προώθηση της ισότητας των φύλων, κατάρτισε την Ευρωπαϊκή Χάρτα για την Ισότητα των Φύλων στις Τοπικές Κοινωνίες, ώστε αυτές να αναλάβουν δημόσια δέσμευση υπέρ της αρχής της ισότητας των φύλων και να εφαρμόσουν πολιτικές προώθησής της.
Η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Χάρτας με την ενίσχυση και επέκταση των δράσεων του Δήμου Αθηναίων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των έμφυλων διακρίσεων συνοψίζεται στις ακόλουθες σημαντικές δράσεις:
- Δημιουργία Συμβουλευτικού Κέντρου για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση των έμφυλων και πολλαπλών διακρίσεων που πλαισιώνει τη λειτουργία των υφισταμένων δομών του Δήμου Αθηναίων (Γραφείο Πολιτικών Ισότητας των Φύλων, Ξενώνας Φιλοξενίας για γυναίκες θύματα βίας και τα παιδιά τους, Δημοτική Επιτροπή Ισότητας) και παρέχει ψυχοκοινωνικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες σε γυναίκες που αντιμετωπίζουν έμφυλες διακρίσεις, με εξειδικεύσεις σε νομική συμβουλευτική, συμβουλευτική απασχόλησης και συμβουλευτική σε θέματα προαγωγής της υγείας.
- Υλοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης και επιμόρφωσης στις έμφυλες διακρίσεις για τους επαγγελματίες που υπηρετούν στις δομές που αφορούν τις έμφυλες διακρίσεις καθώς και τους επαγγελματίες των κοινωνικών υπηρεσιών του Δήμου, αλλά και το σύνολο των υπαλλήλων του Δήμου Αθηναίων.
- Εφαρμογή δράσεων και προγραμμάτων ευαισθητοποίησης σε θέματα ισότητας των φύλων και έμφυλων διακρίσεων για το ευρύ κοινό, με δράσεις και προγράμματα για τη συμμετοχή στα κέντρα λήψης αποφάσεων, την εναρμόνιση ιδιωτικής και επαγγελματικής ζωής, την προστασία και την ασφάλεια των γυναικών.
- Δικτύωση των υπηρεσιών και δομών του Δήμου, εκτός των σχετικών με την ισότητα, για την ένταξή της τελευταίας στις δημοτικές πολιτικές, όπως λόγου χάρη στις κοινωνικές υπηρεσίες, τα δημοτικά ιατρεία, τους παιδικούς σταθμούς και τη Δημοτική Αστυνομία.
Ο Ξενώνας Φιλοξενίας Κακοποιημένων Γυναικών του Δήμου Αθηναίων αποτελεί κρίσιμη κοινωνική δομή παροχής υπηρεσιών, προσφέροντας προστασία σε ασφαλές περιβάλλον στις ίδιες τις γυναίκες και τα παιδιά τους κατά την περίοδο της κρίσης. Λειτουργεί καθημερινά όλο το 24ωρο και παρέχει προσωρινή φιλοξενία, πληροφόρηση και ψυχοκοινωνική στήριξη μέσω εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού (ψυχολόγος, κοινωνική λειτουργός, παιδοψυχολόγος) σε γυναίκες θύματα σωματικής, ψυχολογικής και σεξουαλικής βίας, καθώς και νομική συμβουλευτική μέσω παραπομπών στα Συμβουλευτικά Κέντρα της Γ.Γ.Ι.Φ. Στόχος του έργου η βελτίωση της ποιότητας της μελλοντικής ζωής των γυναικών θυμάτων βίας, με την ουσιαστική συμβολή του προσωπικού του Ξενώνα, στη διαδικασία ενδυνάμωσης της αυτοπεποίθησης και ικανότητάς τους να επανενταχθούν στο κοινωνικό τους περιβάλλον.
Η κρίση δημιούργησε νέες κοινωνικές ανάγκες και συνθήκες στην άσκηση της κοινωνικής πολιτικής των Δήμων. Κατά την τρέχουσα δημοτική περίοδο 2014 - 2019 που συμπίπτει και με την προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ 2014 - 2020, η κοινωνική πολιτική των δήμων, παρά την εμφανιζόμενη κοινωνική δυστοκία της εποχής και με δεδομένη την παρατεταμένη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, έχει κατορθώσει να επεκτείνει τις υπάρχουσες δράσεις, με την περίπτωση του Δήμου Αθηναίων να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Καθοριστική και πολυεπίπεδη στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής κρίνεται η συμβολή της Αντιδημάρχου Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Πρόνοιας και Ισότητας, Μαρίας Στρατηγάκη. Οπωσδήποτε, και παρά το ικανοποιητικό εθνικό και ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο για την ισότητα και παροχή ίσων ευκαιριών, μείζονος σημασίας κρίνεται προς την κατεύθυνση αυτή η διαρκής ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για την αναγκαιότητα ανάπτυξης πολιτικών ισότητας των φύλων από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, η σύναψη συνεργασιών με επιστημονικούς φορείς και γυναικείες οργανώσεις καθώς και η περαιτέρω χρηματοδότηση των πολιτικών ισότητας των φύλων με πόρους της Ε.Ε.
Σχόλια