Αν βρισκόμασταν σε μια αίθουσα πανεπιστημίου θα μαθαίναμε ότι το "επιχειρηματικό μοντέλο είναι η περιγραφή της αξίας που προσφέρει μια εταιρεία σε μια ή περισσότερες ομάδες καταναλωτών, του δικτύου μέσω των οποίων παράγει και διανέμει την αξία αυτή και του τρόπου με τον οποίο επιτυγχάνονται τα κέρδη της". Με μια πιο καθημερινή γλώσσα θα λέγαμε ότι απεικονίζει το "πως βγάζουμε λεφτά".
Όλες οι επιχειρήσεις έχουν από ένα - είτε απλό και συνηθισμένο είτε πιο περίπλοκο - ωστόσο δεν είναι πλέον αρκετό. Οι καιροί αποζητούν την ύπαρξη καινοτομίας και εκεί για να επιτρέψουν σε μια επιχείρηση να επιβιώσει και αναπτυχθεί.
Μέχρι και την Βιομηχανική Επανάσταση η διαδικασία παραγωγής - πώλησης ήταν αρκετά απλή με τον παραγωγό ενός αγαθού να παράγει ένα προϊόν και να το πουλάει με ένα κέρδος συχνά απευθείας στον καταναλωτή. Έκτοτε τα πράγματα άλλαξαν άρδην όμως με την ανάγκη για δημιουργικότητα να γίνεται πιο έντονη, τον ανταγωνισμό πιο σκληρό και παγκόσμιο και το καταναλωτικό κοινό πιο διασκορπισμένο και με διαφορετικές ανάγκες. Αποτέλεσμα αυτών είναι η ανάπτυξη εναλλακτικών στρατηγικών και η ανάγκη για καινοτομίες στα χρησιμοποιούμενα επιχειρηματικά μοντέλα.
Τι παραπάνω προσφέρει λοιπόν μια καινοτομία στο επιχειρηματικό μοντέλο;
Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα
Οι αναλυτές του Economist Intelligence Unit από έρευνα που διεξήγαγαν πήραν το ξεκάθαρο μήνυμα ότι "πλέον ο τρόπος με τον οποίο κάνει business μια εταιρεία είναι πιο σημαντικός από το τι κάνει" ενώ CEO από άλλη έρευνα αναφέρει ότι "μια εταιρεία είναι μια "καινοτομία μακριά" από το να εξαφανιστεί το προϊόν της από την αγορά εξαιτίας ενός νέου ανταγωνιστικού καινοτόμου προϊόντος". Ωστόσο, εάν το προϊόν αυτό έχει προέλθει από ένα καινοτόμο επιχειρηματικό μοντέλο τότε αυξάνει κατά πολύ τις πιθανότητές του να διατηρήσει τη θέση που κατέχει. Αντίθετα από ένα καινοτόμο προϊόν, ένα καινοτόμο επιχειρηματικό μοντέλο είναι πιο δύσκολο να αντιγραφεί. Έτσι, μια εταιρεία μπορεί να το εκμεταλλευτεί ως πηγή ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Εδώ μπορούμε να αναφέρουμε ως παράδειγμα την Google και τον lifestyle takeover τρόπο δράσης της online. Τα δωρεάν προϊόντα της και οι συνεργασίες της παρέχουν ένα οικείο online περιβάλλον πληθώρας δραστηριοτήτων που ενισχύει την προτίμηση των καταναλωτών στα προϊόντα της και βάζει μεγάλα εμπόδια στον ανταγωνισμό.
Μείωση Λειτουργικού κόστους
Μπορεί να αποτελέσει όχημα για την εξοικονόμηση πόρων και τη μείωση του συνολικού κόστους λειτουργίας της. Σε μια έρευνα της IBM με θέμα την καινοτομία, οι αναλύσεις των αποτελεσμάτων έδειξαν μεταξύ άλλων ότι οι εταιρείες με τα μεγαλύτερα περιθώρια λειτουργικού κέρδους σε ένα χρονικό διάστημα 5 ετών ήταν πάνω από 2 φορές πιο πιθανό να έχουν δώσει έμφαση στην καινοτομία στο επιχειρηματικό μοντέλο απ' ότι στην καινοτομία προϊόντος. Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα από εταιρείες που φρόντισαν μέσω του επιχειρηματικού τους μοντέλου να καταφέρουν να μειώσουν παράλληλα τα κόστη τους και τις τιμές των προϊόντων τους. H Dell υιοθετώντας την JIT (Just-in-time) λογική της Toyota κατάφερε να μειώσει σε τεράστιο βαθμό τα αποθέματά της (διατηρώντας από αποθέματα μιας εβδομάδας μέχρι ακόμη και 2 ωρών!) και σε συνδυασμό με την απευθείας πώληση στον καταναλωτή απέκοψε τους ενδιάμεσους μειώνοντας τελική τιμή, χρόνους παράδοσης και κόστη. Επίσης, λόγω του ότι η παραγγελία των τμημάτων που θα συνθέσουν τον υπολογιστή γίνεται αφού πληρώσει ο καταναλωτής και έχοντας ένα μήνα χρονικό περιθώριο για την πληρωμή των προμηθευτών της έχει τη δυνατότητα στο ενδιάμεσο να κερδίζει από τόκους.
Προσαρμογή σε αλλαγές - νέα περιβάλλοντα
Ένα ευέλικτο επιχειρηματικό μοντέλο δίνει σε μια εταιρεία την ικανότητα να προσαρμόζεται και να επαναπροσδιορίζει τη θέση της με ταχύτερους χρόνους στις επιταγές της κάθε εποχής μη μένοντας πίσω από τις εξελίξεις. Η αλλαγή του τρόπου λειτουργίας μιας επιχείρησης δεν είναι εύκολη διαδικασία και πρέπει να γίνεται μόνο όταν αυτό είναι απαραίτητο, ωστόσο, όταν έρθει η στιγμή γι αυτό, ένα επιχειρηματικό μοντέλο που επιτρέπει αλλαγές με τις λιγότερο δυνατές παράπλευρες απώλειες βοηθάει στην επιτάχυνση των διαδικασιών και την ομαλότερη μετάβαση. Αρνητικό παράδειγμα εδώ η IBM. O τεχνολογικός κολοσσός ήταν αρκετά δυσκίνητος και προσκολλημένος στο μοντέλο του ώστε παρουσίασε το 1993 απώλειες ρεκόρ $8 δις(!) και αναγκάστηκε να αλλάξει προσανατολισμό από την παραγωγή PC στις ΙΤ υπηρεσίες.
Εμπορευματοποίηση νέων τεχνολογιών
Το καινοτόμο επιχειρηματικό μοντέλο προσφέρει επίσης την κατάλληλη πλατφόρμα για την ανάπτυξη και εμπορική αξιοποίηση νέων τεχνολογιών. H Apple και τα τρία-αν τα κατηγοριοποιήσουμε -τμήματά της (hardware-software-retail) δρουν γύρω από την ίδια βασική ιδέα, αυτή της ικανοποίησης αναγκών των καταναλωτών που οι ίδιοι δεν έχουν ακόμη εντοπίσει μέσω των προϊόντων, της δημιουργώντας παράλληλα νέες ή επαναπροσδιορίζοντας υφιστάμενες αγορές. Το μοντέλο της επίσης "εγκλωβίζει" κατά κάποιο τρόπο τον καταναλωτή σε μια συγκεκριμένη σειρά αλληλένδετων προϊόντων, παρέχοντάς τους συσκευές που αγκαλιάζουν διαφορετικές γενιές και δραστηριότητες, σε υψηλές τιμές μεν, που της επιτρέπουν να είναι (πολύ) κερδοφόρα δε.
Υπάρχουν πολλές εταιρείες ακόμη όπως το το Kickstarter, η Amazon, το Cirque du Soleil, η Ryanair, η ΙΚΕΑ, το AirBnB κ.ά. που φρόντισαν από πολύ νωρίς να επενδύσουν σε ένα καινοτόμο επιχειρηματικό μοντέλο και να ανελιχθούν πολύ γρήγορα στην κορυφή των κλάδων τους δείχνοντας πόσο σημαντικό στοιχείο τους αποτελεί. Εσείς λοιπόν που θέλετε να βάλετε μπρος το επιχειρηματικό σας όνειρο αλλά και εσείς που ήδη παλεύετε στην αρένα της επιχειρηματικότητας καθίστε λίγο πιο άνετα στην καρέκλα σας και ξανασκεφτείτε το "πως βγάζετε λεφτά".
Σχόλια