Τα βασικά στοιχεία του ηγέτη

Υπάρχει το επίπεδο ηγεσίας στο οποίο όλοι ως έναν βαθμό μπορεί να βρεθούμε, ανάλογα με το ρόλο μας. Π.χ. ένας γονιός εκ των πραγμάτων ηγείται και της οικογένειάς του, γιατί είναι ο ρόλος του να καθοδηγεί τα παιδιά του. Ένας δάσκαλος το ίδιο.

Από την άλλη, αν μιλάμε για ηγέτες επιχειρήσεων ή κρατών, εδώ το επίπεδο ηγεσίας είναι πιο advanced και απαιτείται κάποιος να διαθέτει και άλλου επιπέδου δεξιότητες.

Ας δούμε ξεχωριστά τα δύο επίπεδα.

Βασικό επίπεδο ηγεσίας

1) Αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση

Βασικό στοιχείο της ίδιας της υπόστασης ενός ανθρώπου είναι η αυτοεκτίμηση. Αν κάποιος δεν εκτιμάει και δεν σέβεται τον εαυτό του, δεν μπορεί να κερδίσει και τον σεβασμό των άλλων. Για να καθοδηγείς άλλους ανθρώπους, θα πρέπει με κάποιον τρόπο να εμπνέεις θαυμασμό. Άρα να είσαι άξιος για κάτι. Προϋπόθεση για κάτι τέτοιο είναι να έχεις χτίσει αυτογνωσία και αυτοεκτίμηση που οδηγεί σε γνήσια αυτοπεποίθηση, ένα απαραίτητο χαρακτηριστικό για κάθε ηγέτη.

2) Αυτοέλεγχο και αυτοπειθαρχία

Τα άτομα που διαθέτουν αυτοέλεγχο, δεν γίνονται έρμαια των συναισθημάτων τους. Δεν αφήνουν τα συναισθήματά τους να τους παρασύρουν σε ακραίες αντιδράσεις. Τα άτομα, λοιπόν, που διατηρούν τον έλεγχο του εαυτού τους και παραμένουν ψύχραιμα σε δύσκολες καταστάσεις, αξίζουν τον θαυμασμό των άλλων και μόνο γι’ αυτό. Μάλιστα, σε δύσκολες καταστάσεις π.χ. κινδύνου, οι υπόλοιποι πάντα χρειάζονται έναν ηγέτη να τους καθοδηγήσει με ασφάλεια.

Η αυτοπειθαρχία από την άλλη, είναι απαραίτητη σε οποιονδήποτε θέλει να πετύχει τους στόχους του. Κάθε απαιτητικός στόχος συνήθως προϋποθέτει σχεδιασμό-οργάνωση και διαχείριση χρόνου, που για να τα πετύχεις θα χρειαστείς και αυτοπειθαρχία. Για να τηρήσεις π.χ. ένα χρονοδιάγραμμα χρειάζεται αυτοπειθαρχία, για να μην παρεκκλίνεις του προγράμματος, σε άλλα πράγματα που σου τραβούν την προσοχή.

3) Ενσυναίσθηση

Για να εμπνέεις και να καθοδηγείς τους άλλους, θα πρέπει σε έναν βαθμό να τους καταλαβαίνεις. Να νιώθεις πώς νιώθουν, να καταλαβαίνεις γιατί αντιδρούν όπως αντιδρούν, έτσι ώστε να τους επηρεάζεις. Θα πρέπει με λίγα λόγια να έχεις ενσυναίσθηση.

4) Πειθώ

Η ηγεσία, οι πωλήσεις και η πειθώ έχουν έναν κοινό παρονομαστή, που είναι η επιρροή. Στην ουσία είναι η ίδια ικανότητα που κρύβεται πίσω και από τους τρεις ρόλους και συνοψίζεται στον εξής ορισμό «Ηγεσία είναι η ικανότητα να εμπνέεις τους άλλους να σε ακολουθούν εθελοντικά». Η μαγική λέξη σε αυτόν τον ορισμό είναι η λέξη εθελοντικά. Στην ηγεσία, στις πωλήσεις και στην πειθώ... πείθεις τους άλλους να σε ακολουθήσουν με την ελεύθερη βούλησή τους. Για να το κάνεις αυτό, θα πρέπει να γνωρίζεις φυσικά τα κίνητρά τους, άρα θα πρέπει να έχεις...

5) Αντίληψη

Για να αντιλαμβάνεσαι τα κίνητρα των άλλων, θα πρέπει να αφιερώνεις χρόνο στην επικοινωνία μαζί τους. Να κάνεις τις κατάλληλες ερωτήσεις, να ακούς προσεκτικά, να παρατηρείς... Έτσι καλλιεργείς αντίληψη των ανθρώπων και των καταστάσεων γύρω σου. Αν δεν μπορείς να αντιληφθείς τη δυναμική που αναπτύσσεται στο περιβάλλον σου, τότε δεν μπορείς και να το επηρεάσεις.

Advanced επίπεδο ηγεσίας

6) Όραμα

Για πιο advanced επίπεδο ηγεσίας, όπου θέλεις να ηγηθείς εκατοντάδων ή και χιλιάδων ανθρώπων, δεν φτάνουν μόνο τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Θα πρέπει οπωσδήποτε να έχεις όραμα, την εκπλήρωση του οποίου θα αποφασίσεις να υλοποιήσεις. Για να το καταφέρεις αυτό, θα χρειαστείς τη βοήθεια και την υποστήριξη πολλών, άρα να τους εμπνεύσεις να σε ακολουθήσουν εθελοντικά, που λέγαμε πριν. Φυσικά για να το πετύχεις, θα χρειαστείς πριν απ’ όλα και...

7) Αποφασιστικότητα

Η απόφαση εκπλήρωσης ενός οράματος ξεκινάει από τον ηγέτη. Είναι κάτι που θα πρέπει να το κάνει μόνος του. Να πάρει την απόφαση και να είναι οριστική και αμετάκλητη να υλοποιήσει το όραμά του. Στη συνέχεια, θα πρέπει να το κυνηγήσει μέχρι τελικής πτώσεως. Άρα να μην απογοητεύεται εύκολα και φυσικά να μην εγκαταλείπει. Για να το πετύχει αυτό, θα πρέπει να διαθέτει τέλος και...

8) Ψυχική ανθεκτικότητα

Η ψυχική ανθεκτικότητα, το λεγόμενο resilience στα αγγλικά, είναι ένα συστατικό της θετικής ψυχολογίας που συμβάλλει στο βίωμα της ευτυχίας, αλλά συνδέεται άρρηκτα και με την επιτυχία. Το να είμαστε ψυχικά ανθεκτικοί σημαίνει ότι έχουμε τα εφόδια να αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά οποιαδήποτε αντιξοότητα μας φέρνει στο διάβα της η ζωή, χωρίς να μας παίρνει από κάτω. Το να είναι ψυχικά ανθεκτικός ένας ηγέτης είναι από τα στοιχεία τα εκ των ων ουκ άνευ, δηλαδή δεν γίνεται χωρίς αυτό. Ο απλός λόγος είναι γιατί κάθε προκλητικός στόχος θα έχει πολλά εμπόδια και δυσκολίες μέχρι την τελική του εκπλήρωση και επομένως θα πρέπει να έχεις το «στομάχι» να το αντέξεις.

Συν τοις άλλοις, υπάρχει πολλή μοναξιά στην κορυφή, άρα και γι’ αυτό θα χρειαστείς ψυχική ανθεκτικότητα. Έναν πρωτοπόρο ηγέτη πολλοί θα τον κριτικάρουν, μέχρι και θα τον λοιδορήσουν. Το θέμα είναι αν αυτός αντέχει να διατηρήσει την πίστη του στον εαυτό του και σε αυτό που κάνει, μέχρι τέλους.

Αυτά τα 8 στοιχεία είναι τα πλέον βασικά που συνθέτουν αυτό που λέμε «τη στόφα ενός ηγέτη». Τώρα, αν όλα αυτά είναι έμφυτα ή επίκτητα, δηλαδή αν γεννιέσαι ή γίνεσαι ηγέτης, είναι μάλλον δευτερεύον ζήτημα. Το θέμα είναι κατά πόσο διαθέτεις τα βασικά στοιχεία του ηγέτη.