Νομίζω ότι ελάχιστα πράγματα είναι περισσότερο αποκαρδιωτικά από το να βλέπει κανείς, εν έτει 2013, να μαυρίζει ξαφνικά το σήμα της δημόσιας τηλεόρασης. Και έχω την εντύπωση ότι λίγα πράγματα είναι περισσότερο ντροπιαστικά από το να μας κάνει, ως χώρα, συστάσεις ο γενικός διευθυντής του BBC, δηλώνοντας ότι αυτή ήταν μια «αντιδημοκρατική και αντιεπαγγελματική» πράξη.
Συνεχίζοντας τις γενικά αποδεκτές διαπιστώσεις, θα πω ότι είναι γεγονός πως η ΕΡΤ ήταν όντως ένας νοσηρός και σπάταλος οργανισμός, ότι – κατά το πλείστον – οι προσλήψεις γίνονταν με μη αξιοκρατικά κριτήρια, και ότι στο παρελθόν κάθε προσπάθεια αναδιάρθρωσης συναντούσε τη σθεναρή αντίσταση ιδιοτελών συμφερόντων συντεχνιών και κομματόσκυλων.
Αν είναι αλήθεια τα παραπάνω, νομίζω ότι είναι εύλογο να συμπεραθεί πως, για να αλλάξει η ΕΡΤ (και κάθε δημόσιος φορέας) προς το καλύτερο θα έπρεπε να παρθούν ριζοσπαστικές αποφάσεις, να γίνουν βαθιές τομές. Δικαιολογεί αυτό το συμπέρασμα την απόφαση της κυβέρνησης για, προσωρινό έστω, κλείσιμο της δημόσιας τηλεόρασης; Κατά τη γνώμη μου, όχι. Ούτε ως προς τον τρόπο, ούτε ως προς το κλείσιμο αυτό καθεαυτό, και πολύ περισσότερο, ούτε ως προς την επιλογή του φορέα.
Διαβάζω ότι «Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου μπορούν να εκδίδονται αποκλειστικά και μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις και σε εξαιρετικά επείγουσες και απρόβλεπτες ανάγκες». Ποιες ήταν οι έκτακτες περιπτώσεις και οι εξαιρετικά επείγουσες και απρόβλεπτες ανάγκες της 11ης του Ιούνη; Η δέσμευση στην τρόικα για απολύσεις 2.000 δημοσίων υπαλλήλων μέχρι το τέλος του μήνα; Και επιλέχθηκε το κλείσιμο της ΕΡΤ για να καλυφθεί η συγκεκριμένη δέσμευση; Ήταν πιο ανώδυνη, δημοκρατική, ηθικά πρέπουσα ή νομικά εφικτή η επιλογή του κλεισίματος της δημόσιας τηλεόρασης από τη λύση μερικών απολύσεων, της αναδιάρθρωσης, ή της επιλογής άλλου οργανισμού για κλείσιμο; Μήπως ξαφνικά στερέψαμε από διεφθαρμένους δημόσιους φορείς; Και ποιος εγγυάται ότι η «νέα ΕΡΤ» θα στελεχωθεί ορθολογικά και αξιοκρατικά; Ήδη διαρρέεται ότι νέοι κομματικοί στρατοί συνωστίζονται για να καταλάβουν τις διαθέσιμες θέσεις.
Αν ευσταθεί νομικά το κλείσιμο της ΕΡΤ στη βάση «εξαιρετικά επειγουσών και απρόβλεπτων αναγκών», γιατί να μην ευσταθούν – με το ίδιο επιχείρημα - οι απολύσεις; Η επιλογή του κλεισίματος της ΕΡΤ μου φαίνεται εξαιρετικά περίεργη επιλογή. Δεν ξέρω αν πρόκειται για απερίσκεπτη επίδειξη δύναμης, για αναγκαστική απόφαση που πάρθηκε υπό πίεση ή για σταθμισμένη ανάληψη ρίσκου. Ωστόσο, το να μην έχει η χώρα δημόσια τηλεόραση, έστω για λίγες εβδομάδες όπως ακούγεται τελευταία, είναι θλιβερό για λόγους που δεν χρειάζεται να αναλυθούν εδώ. Είναι μια επιλογή ανεπανάληπτη στην παγκόσμια ιστορία, με την οποία δώσαμε το δικαίωμα να μας κάνουν μαθήματα δημοκρατίας οι οποιοιδήποτε.
Είναι πιθανό να ήταν αδύνατο να γίνουν απολύσεις ή αναδιάρθρωση για νομικούς ή/και συντεχνιακούς λόγους, αλλά δεδομένης της – εδώ και καιρό - δέσμευσης της κυβέρνησης για συγκεκριμένο αριθμό απολύσεων μέχρι το τέλος του τρέχοντος Ιουνίου, η πιθανότητα αυτή φαντάζει ακατανόητη. Ο νέος οργανισμός θα μπορούσε να γεννηθεί μέσα από τον παλιό, με 1 ή 2 τηλεοπτικά κανάλια, λιγότερους ραδιοφωνικούς σταθμούς, σημαντικά μειωμένο προσωπικό και να ξεκινήσει να λειτουργεί ταυτόχρονα με το κλείσιμο του παλιού. Αν και πάλι θα επρόκειτο για είδος πραξικοπήματος, έχω την αίσθηση ότι μια τέτοια επιλογή θα ήταν περισσότερο πειστική, πιο ορθολογική και ενδεχομένως σε μεγαλύτερο βαθμό αποδεκτή από την κοινωνία. Αλλά ξανά, τίθεται θέμα ως προς το ποιος θα έκανε την επιλογή των ανθρώπων της «νέας ΕΡΤ» και με ποια κριτήρια.
Το τελευταίο είναι μόνιμος βραχνάς στην Ελλάδα. Όσο εμπλέκονται οι πολιτικοί σε προσλήψεις προσωπικού ευαίσθητων οργανισμών όπως η ΕΡΤ, τόσο θα βάζουμε τρικλοποδιές στη χώρα μας και στις δυνατότητές της. Γιατί τόσο θα διαιωνίζεται η κατάληψη θέσεων-κλειδιών από μη αρμόδιους, η οποία μοιραία θα οδηγεί με τη σειρά της σε αναποτελεσματικότητα. Αν και δεν αποτελεί ούτε το μοναδικό, ούτε το βασικό κριτήριο αξιολόγησης, τα 3 κανάλια της ΕΡΤ μαζί δεν συγκέντρωναν ποσοστό τηλεθέασης μεγαλύτερο του 9%. Όταν πληρώνω, αναγκαστικά, φόρο υπέρ της ΕΡΤ μέσω του λογαριασμού της ΔΕΗ, προσδοκώ κάτι καλύτερο και περισσότερο από αυτό που λάμβανα έως τώρα, και μάλιστα συμμετέχοντας στη διαμόρφωση του προγράμματος. Επιπλέον, προσδοκώ διαφάνεια ως προς το πως κατανέμονται τα €300 εκ./έτος που εισπράττει ο φορέας από τους πολίτες και περισσότερη δικαιοσύνη και αμεροληψία στον σχολιασμό πολιτικών, αθλητικών και άλλων εκπομπών και εκδηλώσεων.
Τέλος, τα προνόμια που έχουν γενικότερα οι δημόσιοι υπάλληλοι σε αυτή τη χώρα έναντι αυτών των ιδιωτικών είναι κατά γενική ομολογία απαράδεκτα. Αυτό ίσχυε εδώ και δεκαετίες, αλλά τα τελευταία χρόνια η ψαλίδα έχει ανοίξει σε βαθμό χαοτικό, λόγω της βαριάς επιδείνωσης των εργασιακών σχέσεων στον ιδιωτικό τομέα. Όσο υπάρχει αυτή η αδικαιολόγητη κατά τη γνώμη μου ανισορροπία, τόσο ως προς τον τρόπο εισδοχής, όσο και ως προς τους όρους και τις συνθήκες εργασίας, την αξιολόγηση, τις προαγωγές, τις προϋποθέσεις και τις αποζημιώσεις απολύσεων, την πρόσβαση σε δανεισμό μέσω τραπεζών κλπ., τόσο θα στρεφόμαστε ο ένας εναντίον του άλλου σαν να είμαστε εχθροί.
Δεν ξέρω αν η λογική του «να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα» είναι έμφυτο στοιχείο της κουλτούρας μας. Έχω όμως τη γνώμη ότι η ανισορροπία που προαναφέρθηκε συνιστά αδικία σε βάρος των ιδιωτικών υπαλλήλων και ενισχύει την παραπάνω «λογική». Επιπλέον, ενισχύει τον ανελέητο ανταγωνισμό για μια θέση στον «ήλιο του δημοσίου» - όχι σε επίπεδο προσόντων, αλλά στο πεδίο του ποιος διαθέτει τον ισχυρότερο γνωστό. Είναι γελοίο να βλέπει κανείς συμπολίτες να πανηγυρίζουν για το κλείσιμο της ΕΡΤ με το σκεπτικό ότι είναι και οι ίδιοι άνεργοι. Είναι υποκριτικό να χαίρονται, γιατί πιθανότατα δεν πήραν οι ίδιοι τη θέση λόγω του ότι ο δικός τους γνωστός δεν ήταν αρκετά ισχυρός. Αλλά είναι και βαθιά άδικο να αντιμετωπίζονται όσοι χάνουν τις δουλειές τους στον δημόσιο τομέα με τόσο προκλητικά προνομιακό τρόπο, όπως και το να γίνεται προσπάθεια παρουσίασης της ΕΡΤ ως περίπου ιδανικού οργανισμού. Ως πότε θα συνεχίσουμε να σπαταλάμε υπερπολύτιμες δυνάμεις μισώντας ο ένας τον άλλο, υπερασπιζόμενοι τα συχνά άδικα κεκτημένα μας και αντιστεκόμενοι στην όποια αλλαγή τα απειλεί;
Η άρση των παράλογων προνομίων των δημόσιων υπαλλήλων και η αναδιάρθρωση/εξορθολογισμός του συνόλου των δημόσιων οργανισμών και φορέων φαίνεται να είναι μονόδρομος. Κάποιοι οργανισμοί ίσως θα πρέπει όντως να κλείσουν, αλλά στην ΕΡΤ, όπως και σε άλλους, η αναδιάρθρωση θα πρέπει να γίνει εν λειτουργία. Με τον τρόπο αυτό οι δυνάμεις μας μπορούν να είναι αλληλέγγυες, και επομένως ισχυρότερες, δημιουργικότερες και εποικοδομητικότερες, λειτουργώντας προς όφελος της χώρας συνολικά.
Σχόλια