Ταξίδι με τη μηχανή του χρόνου στο Κτήμα Γεροβασιλείου

Μονοπάτι - μονοπάτι, η μηχανή του χρόνου μας φέρνει στο παρόν και στα μονοπάτια κρασιού της Βορείου Ελλάδος. Μας οδηγεί στην Ένωση Οινοποιών Βορείου Ελλάδος που έχει δημιουργήσει ένα οινοτουριστικό δίκτυο. Παράλληλα και στην οργάνωση του Διεθνούς Διαγωνισμού Οίνου Θεσσαλονίκης που φέτος γίνεται μεταξύ 18 -20 Μαΐου με χορηγό επικοινωνίας το epixeiro.gr, αλλά και σε πλήθος άλλων εκδηλώσεων που φέρνουν σε επαφή το οινόφιλο κοινό με το κρασί, την περιοχή και τους ανθρώπους της.

Το κρασί μας ταξιδεύει στις αρχαίες διαδρομές και στα είδη της μεταφοράς του

Τα αμπελοειδή φυτά εμφανίζονται πριν από εκατομμύρια χρόνια και η εξέλιξή τους επηρεάζεται από τις κλιματικές αλλαγές του πλανήτη μας στις αντίστοιχες περιόδους. Η Μεσοποταμία, η Αίγυπτος και οι εμπορικές δραστηριότητες των Φοινίκων ενισχύουν τη διάδοση της αμπελοκαλλιέργειας (περ. 1050 π.Χ.), ενώ η Ελλάδα συμβάλλει σημαντικά στη διάδοση του κρασιού ως πολιτισμικό αγαθό στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο

Ο αμφορέας είναι ένα από τα πρώτα αγγεία αποθήκευσης και μεταφοράς κρασιού που διαδόθηκε από την Ελλάδα. Το υλικό του και το σχήμα του βοηθούσε τόσο στην καλή διατήρησή του, όσο και για στην αποθήκευσή του και τη μεταφορά του μέσα στα πλοία. Στο πέρασμα των χρόνων, η εξέλιξη στην οινοποίηση, στα υλικά, στις παραγωγικές διαδικασίες και οι αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες, οδήγησαν και στην εξέλιξη των μέσων αποθήκευσης και μεταφοράς του κρασιού, φτάνοντας πλέον στη φιάλη.

Στο Μουσείο Οίνου Γεροβασιλείου εκθέτονται τα μέσα αποθήκευσης και μεταφοράς του κρασιού από την αρχαιότητα έως σήμερα (αμφορείς, βαρέλια, ασκοί, φιάλες).

Τα ανοιχτήρια κρασιού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Η σημασία τους, οι τρόποι ανοίγματος

photo credits Heinz Troll (αρχείο Κτήμα Γεροβασιλείου)

Δεν είναι γνωστό πότε και ποιος εφηύρε το πρώτο ανοιχτήρι. Πιθανόν η ιδέα να προήλθε από εργαλείο καθαρισμού εμπροσθογεμών όπλων, που ήταν μια ράβδος με κοχλία στη μία άκρη. Ο Αρχιμήδης (287-212π.Χ.) επινόησε ανάμεσα σε άλλα την έλικα και διατύπωσε τους νόμους των μοχλών, των ισορροπιών ή κέντρα βαρών. Τα παραπάνω βρήκαν εφαρμογή και στο ανοιχτήρι.

Τα πρώτα ανοιχτήρια ήταν προορισμένα να αφαιρούν φελλούς από μικρές φιάλες αρωμάτων ή και φαρμάκων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν σχέδια του Leonardo da Vinci (1452 - 1519) που απεικονίζουν ανοιχτήρια ειδικά σχεδιασμένα για αριστερόχειρες. Τα ανοιχτήρια επικρατούν τον 18ο αιώνα.

Όλα τα ανοιχτήρια έχουν τρία μέρη: τη λαβή, με την περιστροφή της οποίας βιδώνουμε την έλικα στο φελλό, τον κοχλία ή έλικα, που βιδώνεται στο φελλό και το στέλεχος, που τα συνδέει. Ως προς τον τρόπο ανοίγματος, μία βασική κατηγοριοποίηση υπάρχει με βάση τον μηχανισμό τους: μη μηχανικά και μηχανικά. Η δημιουργικότητα, το πλήθος των υλικών και των θεματικών, η εξέλιξη της παραγωγής και του design έχουν δημιουργήσει πραγματικά έργα τέχνης από σίδερο, ατσάλι και ευγενή μέταλλα, με σφραγίδες αλλά και διακοσμητικά στοιχεία, μετατρέποντας ένα χρηστικό εργαλείο σε αντικείμενο design-μουσειακό έκθεμα.

Στο Μουσείο Οίνου Γεροβασιλείου φιλοξενείται η μοναδική συλλογή ανοιχτηριών στην Ελλάδα. Αποτελείται από 2.600 ανοιχτήρια, τα οποία χρονολογούνται από τον 18ο αιώνα, προέρχονται από όλο τον κόσμο, κυρίως από την Ευρώπη και συγκαταλέγεται στις καλύτερες του κόσμου και λόγω πλήθους και λόγω σπανιότητας.

Τα συμπόσια στην Αρχαία Ελλάδα και η σύνδεση των μυστηρίων με τη ζωή και τη φύση

Tο συμπόσιο στην αρχαία Ελλάδα αποτελούσε έναν ιδιαίτερης σημασίας κοινωνικό θεσμό που έπαιζε, εκτός των άλλων, καθοριστικό ρόλο στη συνοχή μιας κοινότητας και κατείχε σημαντική θέση στην καθημερινή ζωή των αρχαίων Ελλήνων. Εξίσου σημαντικός είναι ο ρόλος του στη λυρική ποίηση, στο θέατρο, στη φιλοσοφία. Παράλληλα, η διαδικασία και τα σκεύη του αποδεικνύουν τη σημασία του κρασιού στην αρχαία Ελλάδα.

Στο Μουσείο Οίνου Γεροβασιλείου ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή τη διαδικασία του αρχαίου συμποσίου μέσα από τα σκεύη του, αλλά και από μία συλλογή αγγείων πόσης

Τι σημαίνει ωρίμαση οίνου

Το κρασί μπορεί να ωριμάσει για ορισμένους μήνες είτε σε δρύινα βαρέλια είτε σε ανοξείδωτες δεξαμενές είτε σε άλλους περιέκτες, ανάλογα με την προτίμηση του κάθε οινοπαραγωγού. Σημαντικό ρόλο στην ιδανική ωρίμαση παίζουν οι συνθήκες, όπως είναι η θερμοκρασία και η υγρασία του χώρου. Κατά την ωρίμαση εμπλουτίζεται η αρωματική σύνθεση του κρασιού και αναδεικνύεται ο γευστικός του πλούτος.

Όλα τα κόκκινα κρασιά του Κτήματος και μερικά από τα λευκά, περνούν μία σημαντική περίοδο της ζωής τους στους δύο υπόγειους χώρους ωρίμασης και παλαίωσης. Σε σταθερές συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας, που ρυθμίζονται από ειδικό σύστημα κλιματισμού, υπάρχουν εκατοντάδες γαλλικά δρύινα βαρέλια χωρητικότητας 225 L, όπου τα κρασιά υφίστανται την ευεργετική επίδραση της δρυός. Παράλληλα, στους δύο υπόγειους χώρους συσκευασίας - αποθήκευσης, όπου η σύγχρονη τεχνολογία δημιουργεί ένα ισορροπημένο περιβάλλον συντήρησης, τα εμφιαλωμένα κρασιά ξεκουράζονται σε ιδανικές συνθήκες μέχρι να κυκλοφορήσουν στην αγορά.

photo credits Heinz Troll (αρχείο Κτήμα Γεροβασιλείου)

Οι διαδρομές οίνου Βορείου Ελλάδος και η συμβολή τους στον οινοτουρισμό

Η πρωτοπόρος Ένωση Οινοποιών Βορείου Ελλάδος έχει δημιουργήσει ένα οινοτουριστικό δίκτυο με προτάσεις σε επισκέψιμα οινοποιεία και στη γύρω περιοχή τους (εναλλακτικές δράσεις, προτάσεις διαμονής, εστίασης κα). Παράλληλα, η οργάνωση του Διεθνούς Διαγωνισμού Οίνου Θεσσαλονίκης και πλήθος άλλων εκδηλώσεων (όπως Ανοιχτές Πόρτες, Ευρωπαϊκή Ημέρα Οινοτουρισμού κ.ά.), συμβάλλουν στην προβολή του ποιοτικού κρασιού και του οινοτουρισμού και φέρνουν σε επαφή το οινόφιλο κοινό με το κρασί, την περιοχή και τους ανθρώπους του. (http://www.winemakersofnorthgreece.gr/el/).

Το Κτήμα Γεροβασιλείου είναι ιδρυτικό μέλος της Ένωσης και συμμετέχει ενεργά σε όλες τις δράσεις της.

Εκδηλώσεις του Μουσείου και συμπράξεις με τοπικούς φορείς για την ανάδειξη των δραστηριοτήτων, τη γνωριμία με το Μουσείο και την ενίσχυση του οινοτουρισμού

Στο Κτήμα Γεροβασιλείου πραγματοποιούνται καθημερινά ξεναγήσεις, γευστικές δοκιμές και εκπαιδευτικά προγράμματα σε σχολεία. Παράλληλα, κάθε χρόνο, οργανώνεται και υλοποιείται μια σειρά εκδηλώσεων, είτε με άξονα το κρασί (σεμινάρια, γευσιγνωσίες, εκδηλώσεις των Δρόμων του Κρασιού της Βορείου Ελλάδος), είτε με άξονα το μουσείο (διαλέξεις σημαντικών προσωπικοτήτων από διάφορους χώρους, εκδόσεις, περιοδικές εκθέσεις, θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, προβολές ταινιών, Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων, Ευρωπαϊκή Ημέρα Μουσικής). Έτσι, εκφράζεται ο πολιτισμός του κρασιού, προβάλλεται ο οινοτουρισμός, ενισχύεται η τοπική κοινωνία.

Λίγα λόγια για το κτήμα Γεροβασιλείου (www.gerovassiliou.gr )

Το Κτήμα Γεροβασιλείου δραστηριοποιείται στο χώρο του αμπελιού και του κρασιού από το 1981. Στις πλαγιές της Επανομής, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Θεσσαλονίκη, ο ιδιαίτερα φροντισμένος αμπελώνας περιβάλλει το σύγχρονο οινοποιείο, όπου παράγονται τα κρασιά του Κτήματος. Η καλλιέργεια του αμπελώνα γίνεται με ιδιαίτερη φροντίδα και με συνεχείς πειραματισμούς στη μελέτη ελληνικών και διεθνών γνωστών και άγνωστων ποικιλιών. Η εξέλιξη της τεχνολογίας συνοδοιπορεί με την παράδοση σε όλη τη διάρκεια της αμπελοκαλλιέργειας και της οινοποίησης. Ο στόχος είναι η παραγωγή ποιοτικών κρασιών - από τον ιδιόκτητο αμπελώνα- με τα τυπικά χαρακτηριστικά του μικροκλίματος (terroir) της περιοχής. Στην καρδιά του οινοποιείου, το Μουσείο Οίνου Γεροβασιλείου παρουσιάζει όψεις της παγκόσμιας αμπελοοινικής ιστορίας. Η δημιουργία του Μουσείου Οίνου και η πραγματοποίηση διαφόρων δραστηριοτήτων συμβάλλουν από κοινού στη μετάδοση του αμπελοοινικού πολιτισμού.