Η ιστορία του Eben Byers, τα «ραδιενεργά κορίτσια» και τα «μαγικά» φάρμακα από ράδιο

Λίγα χρόνια μετά την ανακάλυψή του, και λόγω του ότι δεν είχε περιοριστεί η χρήση του από κάποια πατέντα, το ράδιο κατακτά την Αμερική. Η Standard Chemical Company, για παράδειγμα, δημιουργεί μια ολόκληρη θυγατρική, την Radium Chemical Company, για να χειριστεί τις πωλήσεις ραδίου, και ένα εργαστήριο για τη διερεύνηση πιθανών ιατρικών χρήσεων. Ο διευθυντής του εργαστηρίου, ο Δρ Frederick Proescher, δίνει ράδιο σε εθελοντές για να εντοπίσει ασθένειες που ανταποκρίνονται πιο εύκολα στην θεραπεία και για να βρει τις απαιτούμενες δόσεις. Σε μια σειρά δημοσιευμάτων το 1913 και το 1914, ο Proescher γράφει ότι έχει χορηγήσει ράδιο, μέσω ένεσης, σε 34 άτομα, και περιγράφει τα αποτελέσματά για 16 ασθενείς με αρθρίτιδα.

Αμέσως μετά την επίσκεψη της Marie Curie στην Αμερική το 1921, τα προϊόντα ραδίου ήδη πολλαπλασιάζονται. Μια εταιρεία της Νέας Υόρκης, η Associated Radium Chemists, παράγει δισκία ραδίου με το όνομα «Arium». Τα American Endocrine Laboratories παράγουν το προϊόν «Radiendocrinator», μια μικρή συσκευή με ράδιο που μπορεί να τοποθετηθεί όπου αυτό απαιτείται για να αποκατασταθεί η περιοχή και να προσφέρει καλή «ζωή και σωματική υγεία». Άλλες χρήσεις στοχεύουν στις σεξουαλικές δυσλειτουργίες, ενώ κάνουν την εμφάνιση τους λοσιόν, προϊόντα μαλλιών, τζελ, ενδοφλέβια διαλύματα, ακόμη και υπόθετα με ράδιο, τα οποία παρουσιάζουν σημαντικές πωλήσεις. Για παράδειγμα, το Radium Hand Cleaner διαφημίζεται πως «βγάζει τα πάντα εκτός από το δέρμα». Η εταιρεία A-Batschari φτιάχνει ακόμη και τσιγάρα ραδίου.

Ο William J. A. Bailey, που δεν έχει κανένα πτυχίο ιατρικής, προσφέρει και εκείνος προϊόντα με ράδιο. Ο Bailey είχε συχνά προβλήματα με το νόμο από το 1906 έως το 1918, όταν του επιβλήθηκε πρόστιμο για δόλιες αξιώσεις σχετικά με μια υποτιθέμενη συσκευή που έφερε την ονομασία «Las-I-Go for Superb Manhood». Το 1922 επιστρέφει στην επιχειρηματική δραστηριότητα, δημιουργώντας πολλά εργαστήρια που σχετίζονται με το ράδιο, συμπεριλαμβανομένων των Associated Radium Chemists, στην 8η Λεωφόρο της Νέας Υόρκης, όπου κατασκευάζει τα δισκία Arium. Η πιο επιτυχημένη, από οικονομικής άποψης, δραστηριότητα του Bailey, ήταν τα Bailey Radium Laboratories, όπου παράγει το Radithor από το 1925 έως το 1930. Το Radithor είναι διαθέσιμο σε μια θήκη των 30 φιαλών, έναντι 30 δολαρίων. Ο κατασκευαστής του ισχυρίζεται πως κάθε φιάλη των 2 ουγκιών περιέχει τριπλά απεσταγμένο νερό και εγγυάται τουλάχιστον 1 μικροκιουρί από τα ισότοπα ραδίου 226 και 228. Ο Bailey προσφέρει 1.000 δολάρια σε οποιονδήποτε μπορέσει να αποδείξει ότι το προϊόν περιέχει λιγότερη από την αναφερόμενη ποσότητα ραδίου, κάτι που κανείς δεν θα καταφέρει.

Βιβλία και φυλλάδια επαινούν το Radithor. Σε ένα βιβλίο του 1926 με τίτλο «Σύγχρονες μέθοδοι αναζωογόνησης» του Δρ. Charles Evans Morris, αναφέρεται ότι «το Radithor έχει μέχρι στιγμής ξεπεράσει οποιαδήποτε προηγούμενη μέθοδο επεξεργασμένου νερού ράδιο και έχει υιοθετηθεί σε νοσοκομεία και κλινικές σε όλο τον κόσμο. Δίνει τη μεγαλύτερη δυνατή απόδοση σε ακτίνες α με το ελάχιστο κόστος και, έτσι, για πρώτη φορά από την ανακάλυψη της ραδιενέργειας, προσφέρει τα οφέλη του επεξεργασμένου νερού ραδίου σε όλους. Ένα παιδί θα μπορούσε να καταναλώνει αυτό το προϊόν για χρόνια χωρίς τον παραμικρό τραυματισμό». Συνεχίζει λέγοντας ότι «εάν κάποιος γιατρός ή άλλος δηλώσει ότι το νερό του ραδίου είναι επιβλαβές, δεν λέει την αλήθεια. Από τα εκατομμύρια των θεραπειών που έχουν χορηγηθεί αυτά τα χρόνια, δεν έχουμε ούτε μια καταγραφή ανεπιθύμητων παρενεργειών».

Εκείνη την εποχή, ο FTC διεξάγει συνεντεύξεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα του Radithor. Ο κατασκευαστής του προϊόντος άλλωστε, η Bailey Radium Laboratories, ισχυρίζεται ότι το Radithor, εκτός από το ότι είναι εξαιρετικά τονωτικό, θεραπεύει μια ποικιλία ασθενειών. Ένας από εκείνους που το χρησιμοποιεί είναι και ο Eben MacBurney Byers. Ο Byers, πέρα από βιομήχανος και αθλητής, είναι και εξαιρετικά ενθουσιώδης υποστηρικτής του Radithor, καθώς φέρεται να κατανάλωσε πάνω από 1.400 μπουκάλια του τονωτικού μέσα σε πέντε χρόνια. Άλλωστε, του το χορηγούσε ο γιατρός του, Charles C. Moyar, που του έχει προτείνει να το χρησιμοποιεί μετά από ένα χτύπημα στο χέρι, το 1927. Ο Δρ Moyar πιθανότατα γνωρίζει ελάχιστα για τις φαρμακευτικές ιδιότητες του Radithor, αλλά έχει και τα σχετικά οφέλη μετά από κάθε συνταγογράφηση.

Πιστεύοντας ότι υπάρχει άμεσο θετικό αποτέλεσμα, ο Byers καταναλώνει τρία μπουκάλια Radithor την ημέρα - τρεις φορές πάνω από τη θανατηφόρα δόση. Το χέρι του δείχνει να βελτιώνεται και πιστεύει πως βλέπει όλα τα οφέλη του ραδίου. Τόσο που αρχίζει να το προτείνει και σε άλλους, στέλνοντας τους το προϊόν, συμπεριλαμβανομένης μιας φίλης του, της Mary S. Hill. Μάλιστα, το δίνει και στα άλογα του. Φτάνοντας στον Σεπτέμβριο του 1930, κάτι αρχίζει να πηγαίνει στραβά. Η φίλη του ξαφνικά πεθαίνει ενώ εκείνος εμφανίζει τρομερούς πόνους στο κεφάλι και το σαγόνι. Ο Δρ Joseph Manning Steiner, ειδικός ακτινολόγος, που θα εξετάσει και μια άλλη υπόθεση, τα «ραδιενεργά κορίτσια», αμέσως αναγνωρίζει την αιτία: δηλητηρίαση από ράδιο.

Τα «ραδιενεργά κορίτσια» ήταν ομάδα γυναικών που δούλευαν σε εργοστάσια επεξεργασίας ραδίου. Μεταξύ 1917-1930, δηλητηριάστηκαν από ακτινοβολία λόγω του ότι έβαφαν τους δείκτες και τα καντράν ρολογιών με ένα χρώμα που χρησιμοποιούσε ράδιο και έλαμπε στο σκοτάδι. Μάλιστα, οι γυναίκες καλούνταν από τον εργοδότη τους να γλείφουν τα πινέλα που είχαν πάνω ράδιο για να τα «ακονίσουν». Οι φρικτές εμπειρίες τους και οι επακόλουθες αγωγές οδήγησαν τελικά σε σαρωτικές αλλαγές στους νόμους περί αποζημίωσης των εργαζομένων. Πίσω στην υπόθεση του Byers, αυτά που του συνέβαιναν ήταν βγαλμένα από ταινία τρόμου και δύσκολο να περιγραφούν. Το 1930, ο Hiner Winn του χτυπά την πόρτα. Ο Winn ερευνά το Radithor για την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου και έχει αποφασίσει να επισκεφτεί τον Byers στο σπίτι του, καθώς εκείνος είναι τόσο άρρωστος που δεν μπορεί να μετακινηθεί.

Όταν ο Byers ανοίγει την πόρτα, ο Winn τρομοκρατείται: το μισό του πρόσωπό λείπει. Μόνο δύο δόντια προεξέχουν από ένα κομμάτι οστού κάτω από τη μύτη του. Ολόκληρη η κάτω γνάθος και το πηγούνι του έχουν εξαφανιστεί, λόγω της δηλητηρίασης από ράδιο, ενώ έχει ακόμη και ανοίγματα στο κρανίο του, εκθέτοντας τον εγκέφαλό του. Ο Winn δεν μπορεί να σκεφτεί μια πιο φριχτή εμπειρία. Όπως γράφει στο Time Magazine το 1932, «νέος και διανοητικά ικανός, ο Byers δεν μπορούσε να μιλήσει. Το κεφάλι του ήταν καλυμμένο από επιδέσμους. Είχε υποβληθεί σε δύο διαδοχικές επεμβάσεις στις οποίες ολόκληρη η άνω γνάθος του, εκτός από τα δύο μπροστινά δόντια, και το μεγαλύτερο μέρος της κάτω γνάθου, είχαν αφαιρεθεί».

Ο πλούτος και η εξέχουσα θέση του Byers συντελούν στο να γίνει ευρέως γνωστό το σκάνδαλο. Άλλωστε, είναι πρόεδρος της Pittsburgh firm A. M. Byers Co., κατασκευάστριας αγωγών χάλυβα και επεξεργασμένου σιδήρου, ευρέως συνδεδεμένος με το λιμάνι και τις τράπεζες, πολύ γνωστός αθλητής, ενώ το 1906 κέρδισε το εθνικό πρωτάθλημα ερασιτεχνικού γκολφ. Στην Αγγλία και τις ΗΠΑ κατέχει αγωνιστικούς στάβλους, είναι εξαιρετικός σκοπευτής και έχει πολλά σπίτια. Η τραγική του ασθένεια οδηγεί σε δραματική μεταρρύθμιση της βιομηχανίας ραδιενεργών φαρμάκων. Η απόφαση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου που κατατέθηκε εναντίον της Bailey Radium Laboratories στις 19 Δεκεμβρίου 1931, διατάζει την εταιρεία να «σταματήσει άμεσα τις όποιες αναφορές ως προς τη θεραπευτική αξία του Radithor και να αναφέρεται στο προϊόν Radithor ως ακίνδυνο».

Ούτε ο William Bailey ούτε τα εργαστήρια Bailey Radium θα θεωρηθούν υπεύθυνα για το θάνατο του Eben Byers, αλλά η εταιρεία θα κλείσει από την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου. Τα ευρήματα εναντίον των κατασκευαστών τέτοιων «φαρμάκων» παραχώρησαν στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων - η οποία ήταν κυρίως γεωργική ρυθμιστική επιτροπή - εκτεταμένη εξουσία για τη ρύθμιση των φαρμακευτικών και φαρμακολογικών πρακτικών και τη διερεύνηση ψευδών ισχυρισμών. Εκτιμάται ότι πάνω από 400.000 μπουκάλια Radithor πουλήθηκαν μεταξύ του 1925 και του 1931, αλλά μόνο 80 χρήστες εντοπίστηκαν. Ένας από αυτούς ήταν και ο εφευρέτης του Radithor, William Bailey, ο οποίος πέθανε το 1949 σε ηλικία 64 ετών από καρκίνωμα της ουροδόχου κύστης. 20 χρόνια μετά, μετά από εκταφή, παρέμενε ραδιενεργός. Ο Byers πέθανε στις 31 Μαρτίου 1932, με την αιτία του θανάτου να αναφέρεται ως «νέκρωση της γνάθου, απόστημα του εγκεφάλου, δευτερογενής αναιμία και πνευμονία». Το 1965, πολλά χρόνια μετά τον θάνατο του, η σωρός του παρέμενε επικίνδυνα ραδιενεργή.