via Εγνατία, η οδική αρτηρία που ένωσε τη Ρώμη με Θεσσαλονίκη, Φίλιππους Καβάλας, Εβρο και Βυζάντιο

Στο τμήμα από την Νεάπολη, την σημερινή Καβάλα μέχρι τη Θεσσαλονίκη αναφορές στην via Εγνατία έκανε ο Απόστολος Παύλος το 40 μ.Χ., όταν ταξίδεψε προς την Ελλάδα, όπως αναφέρουν οι εκθέσεις των εκθεμάτων του αρχαιολογικού μουσείου Φιλίππων Καβάλας.

Η via Εγνατία, το όνομα της οποίας οφείλεται στο Ρωμαίο ανθύπατο που είχε αναλάβει την επίβλεψη της κατασκευής της, Γναίο Εγνάτιο, ήταν ένα από τους σημαντικότερους δρόμους που κατέληγε στη πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ήταν η προέκταση της via Τραϊόνα και διέσχιζε την Ελλάδα μέχρι τον Έβρο. Περνούσε από το Δυρράχιο, το Λυχνιδό, την Ηράκλεια, την Πέλλα, τη Θεσσαλονίκη, την Αμφίπολη, τους Φιλίππους, το Τόπειρο, την Μαξιμιανούπολη και την Τραϊανούπολη.

Η αρχαία Εγνατία συνέδεε τις ακτές της Αδριατικής με το Βόρειο Αιγαίο και την Μαύρη Θάλασσα, δίνοντας πρόσβαση να προελάσουν προς την Μακεδονία και την Θράκη οι ρωμαϊκές λεγεώνες. Αργότερα μετατράπηκε ως η σημαντικότερη οδική αρτηρία που επέτρεπε την σύνδεση της Αδριατικής με τον Εύξεινο Πόντο. Κατά τις πληροφορίες του γεωγράφου Στράβωνα, το μήκος της από το Δυρράχιο, πρώην Απολλωνία, μέχρι και τον Έβρο ήταν 535 ρωμαϊκά μίλια (800 χιλιόμετρα).

Η κατασκευή της οδικής αρτηρίας μεταξύ 146-120 π.Χ., έγινε σταδιακά με το πρώτο έργο να φτάνει μέχρι την Θεσσαλονίκη. Αργότερα επεκτάθηκε μέχρι τον Έβρο και το Βυζάντιο και την Κωνσταντινούπολη. Το μικρότερο πλάτος της via Εγνατία ήταν 10 ρωμαϊκοί πόδες ή τρία περίπου μέτρα. Η Εγνατία ανακατασκευάστηκε πολλές φορές μέχρι το 300 μ.Χ.

Σήμερα η Εγνατία Οδός, αποτελεί τμήμα της Ευρωπαϊκής Οδού 90 και είναι ο μεγαλύτερος αυτοκινητόδρομος της Ελλάδας με μήκος 670 χιλιόμετρα. Ξεκινάει από την Ηγουμενίτσα στην Ήπειρο και καταλήγει στα ελληνοτουρκικά σύνορα στους Κήπους του Έβρου στη Θράκη.

Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών για την κατασκευή του μετρό της Θεσσαλονίκης από την Αττικό Μετρό, οι αρχαιολογικές έρευνες έφεραν στο φως σημαντικότατα έργα-μαρτυρίες της εποχής. Η ανάδειξη των έργων της αρχαιότητας πραγματοποιήθηκε με αφορμή τις εκσκαφές που έγιναν στο Αμαξοστάσιο της γραμμής του Μετρό στην Πυλαία.

Επίσης, σημαντικά ευρήματα αποκαλύφθηκαν στον Σταθμό Φλέμινγκ στις παρυφές της αρχαίας Θεσσαλονίκης. Επίσης σημαντικά, ανάμεσα στα άλλα ευρήματα, ανακαλύφθηκαν στην Ανατολική Νεκρόπολη της Θεσσαλονίκης, στο σταθμό Συντριβανάκι και στους σταθμούς Αγίας Σοφίας και Βενιζέλου.