Ο Δαρβίνος είχε δηλώσει ότι «δεν είναι το πιο δυνατό πλάσμα που επιβιώνει, ούτε το πιο έξυπνο. Είναι αυτό που προσαρμόζεται στην αλλαγή». Προσαρμόζομαι λοιπόν για να επιβιώσω. Δηλαδή, αλλάζω κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να ταιριάζω, να είμαι εναρμονισμένος με τις αντίστοιχες συνθήκες (Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Γ. Μπαμπινιώτης). Όμως, όπως εύκολα καταλαβαίνουμε, η προσαρμοστικότητα δεν αφορά μόνο τα έμβια όντα αλλά και τις εταιρίες.
Ως προς τις εταιρίες, η ικανότητα γρήγορης προσαρμογής στις αλλαγές της αγοράς είναι κρίσιμος παράγοντας για την επιβίωσή τους. Ουσιαστικά ισχύει το: προσαρμόζεσαι ή αποτυγχάνεις. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι μόνο το 12% των εταιριών που έχουν εμφανιστεί στο Fortune 500 από το 1995 λειτουργούσαν έως το 2016. Δηλαδή, το 88% εξαφανίστηκε.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα στον κόσμο των επιχειρήσεων αποτελεί η περίπτωση της εταιρίας Kodak. To 1975, o μηχανικός της Kodak, Steve Sasson, δημιούργησε την πρώτη ψηφιακή κάμερα. Η περαιτέρω ανάπτυξη της κάμερας απορρίφθηκε γιατί «κινδύνευε» η υπόσταση της εταιρίας με κανιβαλισμό, αφού η ψηφιακή κάμερα έβγαζε φωτογραφία χωρίς φιλμ. Μάλιστα, ο Steve Sasson ανέφερε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα New York Times ότι, όταν παρουσίασε την ψηφιακή κάμερα στην τότε ηγεσία, ειπώθηκε: «είναι συμπαθητικό - μην πεις τίποτα σε κανέναν γι’ αυτό». Τελικά, η Kodak το 2012 πτώχευσε, με έναν από τους βασικούς λόγους την καθυστερημένη προσαρμογή της στις νέες τεχνολογίες, παρότι ήταν πρωτοπόρος στον τομέα της ψηφιακής φωτογραφίας, αλλά το υποτίμησε.
Βέβαια, υπάρχουν και εταιρίες που προσαρμόστηκαν στις αλλαγές της εποχής τους όπως πχ η Netflix ή η Amazon. Η Netflix ιδρύθηκε το 1997 και ξεκίνησε στέλνοντας DVDs στους πελάτες της. Σήμερα έχει πάνω από 109 εκατομμύρια συνδρομητές σε όλο τον κόσμο. Η Amazon δημιουργήθηκε το 1994 σε ένα γκαράζ πουλώντας βιβλία. Από τότε αναπτύχθηκε και έγινε τεχνολογικός γίγαντας πουλώντας μέχρι φρέσκο φαγητό online και δυνατότητα παράδοσης των προϊόντων την ίδια ημέρα ή ακόμα και σε μερικές ώρες. Μέχρι σήμερα και οι δύο εταιρίες συνεχίζουν απτόητες.
Ωστόσο, οι αλλαγές συνεχίζουν ακάθεκτες. Αξίζει να σημειωθεί ότι, στην Ελλάδα του 2021 τα παιδιά πρέπει να παρακολουθούν μαθήματα online, οι εργαζόμενοι να δουλεύουν με τηλεργασία, τα στελέχη να συσκέπτονται μέσω Ζoom ή άλλες πλατφόρμες και οι επιχειρήσεις καλούνται να διατηρηθούν ζωντανές έχοντας κλειστά τα φυσικά σημεία πωλήσεών τους και την πλειονότητα των πελατών τους σε καραντίνα μέσα στα σπίτια τους, με μικρές τροποποιήσεις ανάλογα με τις επιδημιολογικές συνθήκες της covid-19 που επικρατούν σε κάθε περιοχή.
Επίσης, στο ελληνικό επιχειρηματικό τοπίο εισήχθησαν νέοι όροι και τρόποι λειτουργίας, όπως για παράδειγμα το click away και το click inside. Κάποιες εταιρίες, όπως ο όμιλος Inditex Ελλάς (Zara Hellas, Bershka Hellas, Pull&Bear Hellas, Stradivarius Hellas, Massimo Dutti Hellas, Oysho Hellas, Zara Home), παρά το αρχικό μήνυμα της διοίκησης περί αδυναμίας εισόδου στη μέθοδο του click inside, τελικά προχώρησε σε αναδίπλωση και το εφαρμόζει. Κάποιες άλλες παλινδρομούν όπως η Jumbo, η οποία αρχικά δήλωσε αδυναμία, στη συνέχεια δήλωσε ότι θα εφαρμόσει την μέθοδο click inside και τελικά μια ημέρα μετά προέβη σε νέα δήλωση αναστολής λειτουργίας των καταστημάτων της που εδρεύουν στις χαρακτηρισμένες από την πολιτεία «κόκκινες περιοχές», μέχρι την επέκταση της μεθόδου click inside σε όλο το εύρος των προϊόντων της. Βέβαια, η Jumbo χρησιμοποιεί το ηλεκτρονικό της κατάστημα για διενέργεια πωλήσεων.
Αντίθετα, κάποιες εταιρίες συνεχίζουν να λειτουργούν «με τον παλιό καλό τρόπο», χωρίς ψηφιακό κατάστημα, τη στιγμή που οι συνθήκες έχουν αλλάξει. Έτσι, αρνούνται να προσαρμοστούν μεταβάλλοντας κάποιον από τους παράγοντες που επηρεάζουν την προσαρμοστικότητά τους, προς όφελός τους. Με απλά λόγια, μάλλον, προτιμούν τον αφανισμό.
Ως προς τον προσδιορισμό παραγόντων προσαρμογής, η Natalie Fratto (Αντιπρόεδρος της Goldman Sachs) υποστηρίζει πως είναι, ο σκοπός, το ανήσυχο πνεύμα, η ανθεκτικότητα - αποφασιστικότητα και η απειλή. Μάλιστα, το ποιοτικό μετρήσιμο αποτέλεσμα της προσαρμοστικότητας – αποφαίνεται η Fratto - ισούται με κλάσμα που έχει ως αριθμητή το άθροισμα των παραγόντων του σκοπού, του ανήσυχου πνεύματος και της ανθεκτικότητας και παρονομαστή τον παράγοντα απειλή. Όλους αυτούς τους παράγοντες, ευτυχώς, μπορούμε να τους αναπτύξουμε - προσδιορίσουμε κάνοντας χρήση τεχνικών και εργαλείων του coaching. Έτσι, με την SWOT Analysis προσδιορίζουμε τον σκοπό και την απειλή, με την μέθοδο της ιδεοθύελλας τροφοδοτούμε το ανήσυχο πνεύμα και εφαρμόζουμε το GROW model για την ανθεκτικότητα - αποφασιστικότητα.
Τέλος, με τόλμη αναλαμβάνουμε δράση προσηλωμένοι στον στόχο μας. Τα μόνα που χρειαζόμαστε είναι επινοητικότητα, περιέργεια, ικανότητα για μάθηση και επιμονή για να μπορέσουμε να προσαρμοστούμε. Φυσικά, όλοι έχουμε αυτά τα χαρακτηριστικά, αρκεί όμως να μην τα καταστείλουμε.
Συνοψίζοντας, το δίλλημα είναι απλό: Προσαρμογή ή Αφανισμός; Η επιλογή είναι προσωπική και ευτυχώς υπάρχει λύση με την χρήση εργαλείων και τεχνικών του coaching για να αποφύγουμε τον αφανισμό φωτίζοντας τον δρόμο της προσαρμογής.
Σχόλια