Η οργανωμένη χωροθέτηση των επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη

Αλήθεια, παρέχουμε ως κράτος όλα εκείνα τα εργαλεία που απαιτούνται ώστε οι εταιρείες να διεκπεραιώνουν απρόσκοπτα το έργο για το οποίο έχουν στηθεί και σε σημεία που τους διατίθενται όλες οι απαραίτητες υποδομές για τη λειτουργία τους; Όταν τίθεται αυτό το ερώτημα η απάντηση είναι συνήθως αόριστη. Γιατί; Μα επειδή στην πραγματικότητα δεν υπάρχει χωρική οργάνωση για την επιχειρηματικότητα. Ο λόγος φυσικά για τα Επιχειρηματικά Πάρκα. Δυστυχώς, δεν μπορούμε να εξαιρέσουμε τη Βόρεια Ελλάδα από αυτή τη διαπίστωση.

Η συζήτηση για τα επιχειρηματικά πάρκα έχει ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια. Πόσο έχει προχωρήσει; Για να είμαστε δίκαιοι, η πρόσφατη ψήφιση του χωροταξικού νόμου αποκαλύπτει τη διάθεση ενίσχυσης της οργανωμένης χωροθέτησης των επιχειρήσεων, ωστόσο από το σημείο των προθέσεων μέχρι τη δράση και την εφαρμογή συγκεκριμένων πολιτικών και αποφάσεων υπάρχει ένα μεγάλο χάσμα. Και το κενό αυτό θα πρέπει να καλυφθεί με αποφασιστικότητα και ταχύτητα αν θέλουμε να βρισκόμαστε σε μια καλύτερη επιχειρηματική θέση την επόμενη μέρα. Εδώ λοιπόν θα αναρωτηθεί κάποιος, πόσο σημαντική είναι η οργανωμένη χωροθέτηση για τις επιχειρήσεις; Ζωτικής σημασίας θα απαντούσαμε ειδικά όσον αφορά στους τομείς της βιομηχανίας και της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Για να επέλθει εξέλιξη θα πρέπει οι αρμόδιοι να διαμορφώσουν συγκεκριμένη Εθνική Στρατηγική για τη Βιομηχανική και Επιχειρηματική Χωροθεσία, με την αξιοποίηση όλων των διαθεσίμων χρηματοδοτικών εργαλείων. Χωρίς πισωγυρίσματα και υποχωρήσεις σε πιέσεις κύκλων που στηρίζουν την εκτός σχεδίου δόμηση ή την «αναζωογόνηση» παλιών, έρημων, ιδιωτικών εγκαταλελειμμένων υποδοχέων με δημόσιες επενδύσεις, στερώντας περιοχές υψηλής επιχειρηματικής ζήτησης από πολύτιμους πόρους, όπως συνέβη στο ΕΣΠΑ που φεύγει. Πόρους που θα μπορούσαν να συμβάλουν σημαντικά στη χωρική αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων (Αττική, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, κ.λπ.).

Οι άτυπες βιομηχανικές συγκεντρώσεις στη χώρα μας αποτελούν τον κανόνα εδώ και δεκαετίες και δυστυχώς είναι το καταφύγιο και καλών και κακών επιχειρήσεων στη χώρα μας. Άλλες βρέθηκαν εκεί λόγω έλλειψης εθνικού σχεδίου χωρικής οργάνωσης της επιχειρηματικότητας και άλλες για να αποφύγουν, δικαίως, δεσποτικές συμπεριφορές και υπέρογκα κόστη διαχείρισης που λέγεται ότι καταγράφονται διαχρονικά στους ιστορικούς υποδοχείς. Σήμερα οι καλές επιχειρήσεις πληρώνουν πανάκριβα τη νομιμότητά τους και οι κακές βολεύονται στο χάος και οργανώνουν την αποφυγή της συμμόρφωσης τους σε κανόνες. Μέχρις ώρας δεν έχουμε διαπιστώσει σοβαρά κίνητρα ή αντικίνητρα που θα φέρουν την ανατροπή στα κακώς κείμενα. Χρειάζονται γενναία οικονομικά (και όχι μόνο) κίνητρα και δίκαιοι κανονισμοί λειτουργίας με προσήλωση στις αρχές της ελεύθερης αγοράς και του αμοιβαίου οφέλους μεταξύ φορέων διαχείρισης και εγκατεστημένων επιχειρήσεων.

Δεν μπορεί να μιλάμε για χωρική οργάνωση των επιχειρήσεων στη Βόρεια Ελλάδα και να μην εστιάζουμε την προσοχή μας στην προσπάθεια των επιχειρήσεων της ΒΙΠΕ να διαμορφώσουν νέους όρους βιωσιμότητας και οικονομικής λειτουργίας, βελτιώνοντας το διαχειριστικό κόστος και status που διέπει την εγκατάσταση και λειτουργία τους, με μέτρα συλλογικής οργάνωσης και αυτοπροστασίας που θα επέτρεπαν ακόμα και την ανάληψη των ανταποδοτικών υπηρεσιών (δημοτικά τέλη) από τις ίδιες, μειώνοντας τα στο 50% , όπως αποδεικνύεται σε σχετική μελέτη του ΣΕΒ (2016) για το θέμα. Δεν μπορεί να μη βάζουμε στο χάρτη της συγκεκριμένης στρατηγικής το Καλοχώρι, όπως προτείνεται στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης της ΚΕΕΕ.

Έχουμε δηλώσει το παρόν μας στην Περιφέρεια για να συμβάλουμε, αν χρειαστεί, μεταφέροντας τις εμπειρίες και τις δοκιμασμένες καλές πρακτικές που εφαρμόσαμε στα Οινόφυτα, όταν κληθήκαμε από την Περιφέρεια, ως εταιρία, για να προετοιμάσουμε τον τρόπο και τις μεθόδους εξυγίανσης της μεγαλύτερης βιομηχανικής περιοχής της επικράτειας. Και το καταφέραμε. Όπως αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος. Οι τοπικοί θεσμοί θα πρέπει να εργαστούν με τέτοιο τρόπο ώστε να εξασφαλίσουν τη συναίνεση των επιχειρήσεων και της τοπικής κοινωνίας και να βεβαιώσουν την υλοποίηση της εξυγίανσης με όρους δημόσιας ωφέλειας.

Αντίθετα στον Γκόνο δεν παρατηρούνται συναινέσεις ευρείας κλίμακας για την επιλογή της θέσης και τον προορισμό της υποδομής. Ίσως δεν έχει γίνει και η κατάλληλη τεχνική και επιχειρησιακή προετοιμασία, από όσους όφειλαν να το πράξουν.

Αυτό δημιουργεί πρόσθετες ανάγκες αλλά και ευκαιρίες για την ανάπτυξη μικρών ή μεγαλύτερων νέων υποδοχέων, στην ευρύτερη περιφέρεια της Θεσσαλονίκης για να καλυφθούν οι αυξανόμενες ανάγκες logistics με «dry ports» του λιμένα, στο πλαίσιο της αναπτυξιακής στρατηγικής του ΟΛΘ που κτίζει αργά αλλά σταθερά, την επεκτατική του δυναμική, οργανώνοντας το ένα μετά το άλλο τα «dry ports» του λιμένα σε χώρες της Βαλκανικής. Στο ίδιο πλαίσιο αξίζει να οργανωθεί και να αναβιώσει το σχέδιο ανάπτυξης Εθνικού «agrologistics park» που κατά καιρούς έχει εκκινήσει η λαχαναγορά Θεσσαλονίκης.

Ριζικές αλλαγές για την χωρική οργάνωση της επιχειρηματικότητας

Για να γίνουν πράξη όλα αυτά, χρειαζόμαστε στιβαρό κυβερνητικό σχέδιο και ισχυρή πολιτική βούληση.

Χρειάζεται όμως και κάτι ακόμα, ειδικά όταν αναφερόμαστε στις επιχειρήσεις που τόλμησαν να ενταχθούν στους ιστορικούς υποδοχείς. Πρόκειται για τη διαμόρφωση ενός «καταστατικού» χάρτη που θα ρυθμίζει τις σχέσεις των εγκατεστημένων επιχειρήσεων με τους Φορείς Διαχείρισης, σε συνθήκες αλληλοαποδοχής και αλληλοϋποστήριξης, με σκοπό το αμοιβαίο όφελος, δηλαδή το κέρδος που ωστόσο δημιουργείται σε συνθήκες που προάγουν την επιχειρηματικότητα και μέσω αυτών (των συνθηκών) εξασφαλίζεται το «WIN-WIN» των δυο μερών.

Αν θέλουμε πραγματικά να αφήσουμε την επόμενη μέρα των επιχειρηματικών πάρκων να ανατείλει θα πρέπει να διαμορφωθούν νέοι Κανονισμοί Λειτουργίας για τους υποδοχείς νέας γενιάς, ανεξάρτητα από το έτος και τις συνθήκες ίδρυσης και λειτουργίας τους. Συγκεκριμένα, οι νέοι κανονισμοί θα πρέπει να μην είναι μονομερείς και να δημιουργούν τις συνθήκες - προϋποθέσεις που θα εξασφαλίζουν, κατά προτεραιότητα, εύρωστες επιχειρήσεις κι όχι μόνο εύρωστους φορείς διαχείρισης. Κάθε Επιχειρηματικό Πάρκο, κάθε βιομηχανική περιοχή πρέπει να έχει, στην έδρα της, το δικό της Φορέα Διαχείρισης ο οποίος θα λειτουργεί ως αυτόνομη διοικητική και επιχειρηματική δομή.

Η τιμολογιακή πολιτική των Φορέων Διαχείρισης δεν μπορεί να διαμορφώνεται σε συνθήκες κρατικού προστατευτισμού. Θα πρέπει κατά την κείμενη νομοθεσία, και τη διεθνή πρακτική, να είναι ανώνυμες εταιρείες που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα. Αυτό συνεπάγεται ότι θα πρέπει να είναι επίσης βιώσιμοι λόγω επιχειρηματικής δεξιότητας, αλλά και με διαφανείς διαδικασίες λειτουργίας και διαχείρισης. Ας μην ξεχνάμε και την έννοια των συνεργατικών συστάδων που προάγονται μεταξύ των επιχειρήσεων σε οργανωμένους υποδοχείς του εξωτερικού όπου η ανταπόκριση στις προκλήσεις της εποχής μας είναι πολύ υψηλή, όπως για παράδειγμα η βιομηχανική συμβίωση, η κυκλική οικονομία, τα προγράμματα ενεργειακής οικονομίας, η χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας κ.ά. όλα κάτω από το πρίσμα ενός νέου οραματικού κανονισμού με βάση τον οποίο θα διασφαλίζεται η ελεύθερη πρόσβαση και χρήση, σε όφελος των εγκατεστημένων επιχειρήσεων.