Οι αναδυόμενοι επιχειρηματικοί κίνδυνοι και πώς αντιμετωπίζονται

Αποτελεί λοιπόν μείζονα προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους, να αποδειχτούν ικανές στη διαχείριση των - πολλές φορές απρόβλεπτων - κινδύνων, χωρίς αυτοί να προκαλέσουν τριγμούς στα θεμέλια του οικοδομήματος, που με κόπο και θυσίες έχει δημιουργηθεί.

Για τους λόγους αυτούς, ολοένα και πιο συχνά, συναντάμε τελευταία τον όρο Business Risk Management ή διαχείριση επιχειρηματικών κινδύνων, όπως επιτυχημένα τούτος αποδόθηκε στα ελληνικά. Με τον όρο αυτόν ουσιαστικά περιγράφονται οι διαδικασίες εντοπισμού, αξιολόγησης και ιεράρχησης των συνθηκών που θα μπορούσαν να θέσουν υπό αίρεση την επιτυχία ενός επιχειρηματικού έργου, καθώς και οι ενέργειες που εφαρμόζονται στη συνέχεια για να παρακολουθούμε και να ελέγχουμε την εξέλιξη των πραγμάτων, προκειμένου να ελαχιστοποιήσουμε τις αρνητικές επιπτώσεις.

Η επιτυχία μιας επιχειρηματικής πρωτοβουλίας είναι απόλυτα συνδεδεμένη με την αξιοπιστία του σχεδιασμού της. Όσο πιο ρεαλιστικός είναι ο σχεδιασμός, τόσο μειώνονται οι κίνδυνοι απόκλισης από το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Ωστόσο, ο επιχειρηματικός στίβος διακρίνεται από δυναμισμό και συνεχή κινητικότητα, γεγονός που δημιουργεί αστάθεια συνθηκών, αυξάνοντας και την απαίτηση για αναπροσαρμογή των σχεδιασμών. Σε αυτό ακριβώς το σημείο, γεννιέται η ανάγκη για κάθε επιχείρηση, να προβλέψει τα γεγονότα που έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να συμβούν, επηρεάζοντας - θετικά ή αρνητικά - την πορεία της στην αγορά.

Η μεθοδολογία για έναν σωστό σχεδιασμό

Ο τρόπος για γίνει μια σωστή προετοιμασία που θα βοηθήσει μια επιχείρηση να αποφύγει τις κακοτοπιές δεν απαιτεί... μαντικές ικανότητες. Αυτό που χρειάζεται είναι να ακολουθήσουμε μια δοκιμασμένη μέθοδο που βασίζεται σε μερικά απλά βήματα.

Πρώτο βήμα είναι ο εντοπισμός των γεγονότων: Χρειάζεται να προβλέψουμε ποιες εξελίξεις (κίνδυνοι) μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το επιχειρηματικό μας πλάνο, αν συμβούν. Αυτά μπορεί να σχετίζονται τόσο με την εσωτερική λειτουργία της επιχείρησης (πλημμελής εφαρμογή διαδικασιών, έλλειψη μέσων, ρευστότητα κ.α.) όσο και με το γενικότερο θεσμικό πλαίσιο (φορολογικό σύστημα, περιβαλλοντική νομοθεσία, κοινοτικές οδηγίες κ.α.).

Το επόμενο στάδιο προϋποθέτει την εκτίμηση πιθανότητας: Με βάση τις γνώσεις και τις εμπειρίες που έχουμε - τόσο εμείς όσο και το περιβάλλον μας - προσπαθούμε να προσδιορίσουμε την πιθανότητα να συμβούν κάποια καθοριστικά γεγονότα και σε ποιο χρονικό διάστημα.

Στη συνέχεια, σειρά έχει η εκτίμηση κινδύνου: Στο στάδιο αυτό προσπαθούμε να αξιολογήσουμε κάθε κίνδυνο από όσους προσδιορίσαμε παραπάνω, με στόχο να εκτιμήσουμε το κόστος που μπορεί αυτοί να έχουν και το πόσο μπορεί να επηρεάσει τη δραστηριότητα μας, αν κάτι από αυτά που έχουμε προβλέψει, όντως συμβεί.

Μετά από τις εκτιμήσεις πρέπει να ακολουθήσει η αντίδραση. Για να είναι αυτή μεθοδευμένη και αποτελεσματική, θα πρέπει να καταρτιστεί ένας κατάλογος ενεργειών. Έτσι προσδιορίζονται και συγκεκριμενοποιούνται οι κινήσεις που πρέπει να γίνουν προκειμένου να μειώσουμε ή να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους που έχουμε καταγράψει. Σημαντικό για την επιτυχία μιας τέτοιας ενέργειας είναι να υπάρχει όχι μόνο δέσμευση απ’ όλους τους εμπλεκόμενους, αλλά και συγκεκριμένη διαδικασία εφαρμογής των ενεργειών.

Για να έχουν όμως πιθανότητες επιτυχίας οι ενέργειες που θα υλοποιηθούν είναι σημαντικό να προηγηθεί μια ιεράρχηση με βάση τους στρατηγικούς μας στόχους.

Η εφαρμογή της μεθοδολογίας που περιγράφεται παραπάνω, μπορεί να αποτυπωθεί σχηματικά στον πίνακα που ακολουθεί.

Ο πίνακας είναι ενδεικτικός, όσον αφορά τις περιοχές κινδύνου. Το εύρος των χρωματικών πεδίων μπορεί να διαμορφωθεί κατά περίπτωση, ανάλογα με τις συνθήκες.

Προσπαθώντας να παραθέσουμε ένα ενδεικτικό παράδειγμα εφαρμογής της μεθοδολογία, ας εξετάσουμε ένα υποθετικό σενάριο που προβλέπει ότι στη διαδικασία λειτουργίας μιας βιοτεχνίας τυποποίησης τροφίμων, εντοπίστηκε ότι ο προμηθευτής των υλικών συσκευασίας αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας. Αν ο προμηθευτής δεν βρει λύση σε διάστημα δύο μηνών, θα υπάρξει κίνδυνος στην ομαλή τροφοδοσία της βιοτεχνίας με πρώτες ύλες, με αποτέλεσμα αυτή να μην μπορεί να εξυπηρετήσει τους πελάτες της.

• Βήμα 1ο: Εντοπισμός του γεγονότος: Έλλειψη υλικών συσκευασίας.
• Βήμα 2ο: Εκτίμηση πιθανότητας: Μεγαλύτερη από 70% (πεδίο ΙΙΙ στον πίνακα διαχείρισης κινδύνων).
• Βήμα 3ο: Εκτίμηση κινδύνου: Αδυναμία εξυπηρέτησης 10.000 τεμ. x 10 € = 100.000 € σε αξία πωλήσεων (D στον πίνακα διαχείρισης κινδύνων). Ο συγκεκριμένος κίνδυνος χαρακτηρίζεται "κόκκινος" και απαιτεί ΑΜΕΣΗ ενέργεια.

Οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν για να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις του κινδύνου, μπορούν να συνοψισθούν στον παρακάτω ενδεικτικό πίνακα.

Η χρησιμότητα της διαδικασίας διαχείρισης επιχειρηματικών κινδύνων

Η διαδικασία του Business Risk Management έχει σκοπό να επισημάνει μεγάλους κινδύνους και να προβλέψει τις ενέργειες εκείνες που θα αποτρέψουν μια αναπάντεχη αποτυχία. Δεδομένης της ποικιλομορφίας των περιπτώσεων, η συσσωρευμένη εμπειρία σε συνδυασμό με την πολύ καλή γνώση του αντικειμένου, είναι τα κυρίαρχα εργαλεία για να περιορίσουμε τους κινδύνους. Οι ενέργειες που περιγράφονται παραπάνω, πρέπει να αποτελούν μέρος των διαδικασιών λειτουργίας μιας επιχείρησης, είτε συνολικά είτε ακόμη και για κάποιο μεμονωμένο έργο της επιχείρησης αυτής.

Η μεθοδολογία που περιγράφεται στο παρόν κείμενο μπορεί να προσαρμοστεί στις δομές λειτουργίας κάθε επιχείρησης. Το παράδειγμα είναι ενδεικτικό και όχι μοναδικό. Η αξιολόγηση των κινδύνων και των επιπτώσεών τους, καθώς και ο σχεδιασμός ενεργειών για να περιοριστούν οι συνέπειες, χρειάζονται γνώσεις και εμπειρία. Οι επιχειρήσεις που δεν τις διαθέτουν σε ικανό βαθμό, δεν πρέπει να μείνουν άπραγες. Μπορούν εύκολα να αναζητήσουν τη στήριξη εξειδικευμένων συμβούλων, που έχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν σύνθετες προκλήσεις, οι οποίες δεν σπανίζουν στις μέρες μας.

Το προνοητικό σε αυτή την περίπτωση θα ήταν να κάνουν εκ των προτέρων, τόσο την αναζήτηση συνεργατών, όσο και μια προετοιμασία. Διότι αν σπεύσουν να αντιμετωπίσουν πρόβλημα όταν αυτό προκύψει, μπορεί να είναι αργά...