Ανταπόκριση στην πρόκληση της πανδημίας με τη βοήθεια του mindfulness

Διανύοντας το δεύτερο κύμα της πανδημίας μάλιστα, παρατηρείται το φαινόμενο της “πανδημικής κόπωσης”: η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα της εξέλιξης της πανδημίας, η οικονομική κρίση, η έλλειψη κοινωνικών και προσωπικών επαφών σε συνδυασμό με τις κοινωνικές αναταραχές σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουν προκαλέσει μια πραγματική επιδημία στρες.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το 75% των εργαζομένων στις Η.Π.Α. και περίπου το ένα τρίτο των εργαζομένων στην Ασία, δηλώνουν ότι παρουσιάζουν συμπτώματα burnout. Στην Ευρώπη ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι τα συμπτώματα “πανδημικής κόπωσης” αυξάνονται σημαντικά - κάτι που δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένου ότι οι 37% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι δουλεύουν περισσότερες ώρες από ό,τι συνήθως μετά την έναρξη της πανδημίας. Στην Ελλάδα, έρευνα του οργανισμού διαΝΕΟσις για την επίδραση της πανδημίας στη χώρα μας, έδειξε ότι ένας στους πέντε ερωτηθέντες είναι λιγότερο παραγωγικός στη δουλειά του, ενώ το 54% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι χειροτέρευσε η κατάσταση της ψυχικής τους υγείας.

Οι νέες συνθήκες τηλεργασίας δυσχεραίνουν την επικοινωνία και προκαλούν συνεχή δυσκολία στην καθημερινότητα των εργαζομένων. Οι εργαζόμενοι βιώνουν αυξημένα επίπεδα άγχους, πίεσης, σωματικής και ψυχικής κόπωσης που μειώνουν την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα, ενώ αποτελούν κίνδυνο για τη μακροχρόνια σωματική και ψυχική υγεία τους.

Η συμβολή του mindfulness στην ψυχική υγεία και ευεξία των εργαζομένων κατά τη διάρκεια της πανδημίας

Για να υποστηρίξουν την ψυχική και σωματική υγεία των εργαζομένων τους κατά τη διάρκεια αυτής της απαιτητικής περιόδου, είναι σημαντικό οι οργανισμοί να λάβουν άμεσα μέτρα. Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία, μια ολιστική και συστηματική προσέγγιση της διαχείρισης των ψυχοκοινωνικών κινδύνων θεωρείται ότι διασφαλίζει τα βέλτιστα αποτελέσματα.

Έτσι, μια στρατηγική που περιλαμβάνει πρωτοποριακές και επιστημονικά τεκμηριωμένες προσεγγίσεις σαν το mindfulness, αποδεικνύεται ιδανική για αυτές τις πρωτόγνωρες και απαιτητικές συνθήκες.

To mindfulness (ενσυνειδητότητα) είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση με πολλαπλά οφέλη σε ψυχικό, σωματικό και συναισθηματικό επίπεδο, που εφαρμόζεται εδώ και πάνω από 40 χρόνια στα μεγαλύτερα νοσοκομεία, εκπαιδευτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο. Ενδεικτικά, πάνω από το 50% των μεγάλων εταιριών στις Η.Π.Α. είχαν εφαρμόσει προγράμματα mindfulness στο προσωπικό τους το 2019 με θετικά αποτελέσματα.

Η εφαρμογή προγραμμάτων ψυχικής υγείας και ευεξίας με βάση το mindfulness, έχει αποδειχθεί ότι επιφέρει θετικά αποτελέσματα στο χώρο της εργασίας:

• Αποτελεσματικότερη διαχείριση του στρες
• Βελτίωση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων
• Καλύτερη αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων
• Αυξημένη δημιουργικότητα και αποτελεσματικότητα
• Βελτίωση της ικανότητας εστίασης και συγκέντρωσης
• Καλλιέργεια θετικού εργασιακού κλίματος
• Μείωση των πιθανοτήτων για burnout

Πώς το mindfulness υποστηρίζει την ψυχική υγεία και ευεξία των εργαζομένων στην πανδημία

Τα προγράμματα υποστήριξης εργαζομένων που βασίζονται στην προσέγγιση του mindfulness, είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι καλλιεργούν μια σειρά από δεξιότητες που αποδεικνύονται πολύτιμες, ειδικά στην περίοδο της πανδημίας.

• Προσοχή και εστίαση: Η πρακτική mindfulness δυναμώνει τους μυς της προσοχής, βοηθώντας τους εργαζομένους να διαχειρίζονται καλύτερα τις καταστροφικές σκέψεις και να εστιάζουν σε δημιουργικούς τρόπους επίλυσης των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν κατά την περίοδο της πανδημίας.
• Προσαρμοστικότητα: Αποκτώντας μεγαλύτερη επίγνωση των μοτίβων συμπεριφοράς και σκέψης μέσα από την εξάσκηση στο mindfulness, οι συμμετέχοντες στα προγράμματα μπορούν να αλλάξουν τους συνηθισμένους τρόπους αντίδρασής τους σε στρεσογόνες καταστάσεις, επιλέγοντας να ανταποκριθούν πιο αποτελεσματικά, προσαρμοσμένοι στις νέες καταστάσεις.
• Ηρεμία και ισορροπία: Οι τεχνικές mindfulness ηρεμούν άμεσα το νευρικό σύστημα, φέρνοντας μια αίσθηση μεγαλύτερης εσωτερικής ηρεμίας ανεξάρτητα από τις εξωτερικές συνθήκες.
• Διαχείριση δύσκολων συναισθημάτων: Με το mindfulness, οι συμμετέχοντες μπορούν να παίρνουν απόσταση από τα δύσκολα συναισθήματα που ίσως βιώνουν κατά τη περίοδο της πανδημίας και έτσι αποκτούν την ικανότητα να τα διαχειρίζονται με μεγαλύτερη ωριμότητα και αποτελεσματικότητα.
• Μείωση των συμπτωμάτων του στρες: Η εξάσκηση στο mindfulness είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι ρυθμίζει τα επίπεδα της κορτιζόλης και της αρτηριακής πίεσης που συνδέονται με το αυξημένο στρες.
• Mind-Body connection: Με το mindfulness οι συμμετέχοντες αποκτούν καλύτερη σχέση με τις αισθήσεις του σώματος και αντιλαμβάνονται έγκαιρα τα σημάδια του στρες όταν αυτά προκύπτουν. Έτσι, μπορούν να φροντίσουν τον εαυτό τους καλύτερα αλλά και να ανακάμπτουν πιο γρήγορα μετά από δυσκολίες.
• Βελτίωση της επικοινωνίας: Με την επικράτηση της τηλεργασίας και την έλλειψη προσωπικής επαφής, η επικοινωνία στον χώρο εργασίας έχει γίνει αρκετά πιο δύσκολη κατά την περίοδο της πανδημίας. Η πρακτική mindfulness βοηθάει τους εργαζόμενους να εστιάζουν περισσότερο και να ακούν με προσοχή και ενσυναίσθηση, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα της επικοινωνίας και τις συναδελφικές σχέσεις.

Πηγές

• WHO/Europe discusses how to deal with pandemic fatigue
• The Mental Health Consequences of COVID-19 and Physical Distancing
• FlexJobs, Mental Health America Survey: Mental Health in the Workplace
• Reinvigorating the public to prevent COVID-19 [pdf]
• Πανελλαδική Έρευνα Κοινής Γνώμης για την Πανδημία του Κορωνοϊού - 2ο κύμα [pdf]
• Αποτελέσματα της έρευνας ESENER