Κρίση; Κόψτε την εκπαίδευση! - Η εκπαίδευση στον βωμό της κρίσης και της «κακής κρίσης»

Τι έπαθαν οι περισσότερες επιχειρήσεις και «έκοψαν» το budget για την εκπαίδευση; Δεν ανησυχούν μήπως και μείνουν ανεκπαίδευτοι οι άνθρωποι τους και έτσι έχουν δυσμενείς συνέπειες στα αποτελέσματα τους; Γιατί δεν δίνουν ούτε ένα ευρώ παραπάνω από το ποσό που μπορούν να εξασφαλίσουν από το πρόγραμμα ΛΑΕΚ του ΟΑΕΔ; Γιατί ήταν το πρώτο «έξοδο» που σκέφτηκα να κόψουν;

Δεν χρειάζεται να κάνουμε υποθέσεις. Απλά, πιστεύουν πως μπορούν να ζήσουν και χωρίς την εκπαίδευση, τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα. Και το πιστεύουν αυτό, γιατί μέχρι σήμερα, η επένδυση που έχουν κάνει, μάλλον τους λέει ότι δεν θα χρεοκοπήσουν δα, αν δεν εκπαιδεύσουν το προσωπικό τους. Αυτό μαρτυρά και την αντίληψη που έχουν για την εκπαίδευση γενικότερα: αναγκαίο κακό, πολυτέλεια, φιγούρα, καλόπιασμα στους υπαλλήλους, αξιοποίηση της επιδότησης, και ένα σωρό άλλα χαρακτηριστικά που πραγματικά δεν έχουν καμία σχέση με την εκπαίδευση.

Η αλήθεια είναι πως η εκπαίδευση κατάντησε να είναι πολύ ακριβή. Το «εκπαιδευτικό πακέτο» είναι γεμάτο από έξοδα: οργάνωση, φιλοξενία, μετακινήσεις, διαμονή, διατροφή, αμοιβή εισηγητή, απώλεια εργάσιμου χρόνου κλπ. κλπ. Από την άλλη μεριά δεν μπορείς να «κόψεις» τίποτα, γιατί όλα συμβάλλουν σε μια εκπαίδευση επιπέδου, από την οποία πολλά θα πρέπει να περιμένει η επιχείρηση (άλλο αν δεν την αξιοποιεί όσο μπορεί και έτσι αυξάνει το κόστος της). Από την άλλη μεριά, δεν μπορεί να εκπαιδεύσει όλο το προσωπικό της, αλλά μερικούς ανθρώπους μόνο. Πολύ δε περισσότερο δεν μπορεί να εκπαιδεύσει εκείνους που βρίσκονται μακριά, σε υποκαταστήματα, σε outlets κλπ. Αλλά να εκπαιδεύσει επίσης και εκείνους που κατά πάσα πιθανότητα θα την εγκαταλείψουν και θα πάρουν μαζί τους «την επένδυση» που τους έχει γίνει στην εκπαίδευση τους;

Για να μην μιλήσουμε σχετικά με τον βαθμό «αφομοίωσης» των νέων γνώσεων που παίρνουν οι εκπαιδευόμενοι ή για τον βαθμό «μεταφοράς στην πράξη» των γνώσεων αυτών, αφού ούτε μαθαίνουν πώς να τα βελτιώσουν, ούτε η επιχείρηση τους ζητά να εφαρμόσουν, ούτε και οι ίδιοι οι εκπαιδευθέντες έχουν όρεξη να «ξεβολευτούν» από τις συνήθειες τους.

Δεν πρέπει να εθελοτυφλούμε. Η εκπαίδευση, χρειάζεται να αλλάξει μορφή και περιεχόμενο από τους εκπαιδευτές, χρειάζεται να αλλάξει αντιμετώπιση από τους εκπαιδευόμενους και την επιχείρηση, χρειάζεται να αλλάξει χρήση από όλους τους εμπλεκόμενους, χρειάζεται να υποστηριχθεί από μια νέα κουλτούρα, νέα ιδεολογία αξιοποίησης και βεβαίως από την σύγχρονη τεχνολογία (και δεν εννοώ την χρήση εντυπωσιακών τεχνολογικών μέσων που εντυπωσιάζουν, χωρίς όμως υποστηρίζουν την εκπαίδευση).

Αν το μυαλό σας πηγαίνει: σε πολύπλοκες διαδικασίες παρουσίασης, σε προχωρημένες τεχνολογικά πλατφόρμες επικοινωνίας, σε ακριβό και σύνθετο hardware και software, σε διαδραστικούς πίνακες και άλλα εφέ, μάλλον σκέφτεστε προς ανάλογη κατεύθυνση με το παρελθόν (τηρουμένων των αναλογιών).

Αν πάλι, το μυαλό σας πηγαίνει στην επινόηση νέων διαδικασιών και λειτουργιών κάθε ειδικότητας (διοίκηση, πωλήσεις, εξυπηρέτηση, επικοινωνία, συνεργασία, που αποτελούν το 80% της λειτουργίας μιας επιχείρησης), πάλι το ίδιο θα συμβεί. Από αυτά έχουμε «να φάνε και οι κότες» που λένε.

Τι λείπει λοιπόν για να γίνει η εκπαίδευση αποτελεσματικότερη, αποδοτικότερη, πιο ευχάριστη στους συμμετέχοντες, πιο χρήσιμη στην επιχείρηση και αντίστοιχα χαμηλότερου κόστους και ευκολότερης πρόσβασης σε αυτήν; Τι λείπει για να δώσει στους ανθρώπους χρήσιμες γνώσεις, άμεσα εφαρμόσιμες στην δουλειά και στην ζωή τους, για να τους παρακινήσει να τις εφαρμόσουν και για να βάλει την επιχείρηση σε μια νέα πορεία ανάπτυξης και εξέλιξης, μέσα από το ανέβασμα του επιπέδου των ανθρώπων της; Η γνώμη μας είναι πως δεν λείπουν πολλά. Λίγα είναι αλλά μεγάλα, σπουδαία, δύσκολα ίσως, δυσεύρετα και με βάθος. Θα σας αναφέρουμε τα πιο προσιτά και αν υπάρξει ενδιαφέρον εκ μέρους σας, θα προχωρήσουμε και στα άλλα, τα λιγότερο προσιτά. Χρειάζεται αλλαγή στην στάση των εκπαιδευτών και των εταιριών που τους στέλνουν στις επιχειρήσεις να παραδώσουν την εκπαίδευση. Το ενδιαφέρον τους να είναι στον εκπαιδευόμενο και όχι αλλού (στα χρήματα, στην φήμη, στο γόητρο, στο κασέ, στον τζίρο, στην ποσότητα των ωρών κλπ.). Ενδιαφέρον όμως στον εκπαιδευόμενο σημαίνει πολλά πράγματα, σημαίνει : συνέχεια, σταθερότητα, διαθεσιμότητα, καλή και διαρκή σχέση, υποστήριξη, ενθάρρυνση. Και αυτά, όχι μόνο μέσα στην αίθουσα, αλλά και έξω από αυτήν. Χρειάζεται η παραγωγή νέων «εργαλείων αφομοίωσης» της γνώσης, αφού ξέρουμε πόσο μικρό ποσοστό μένει στους εκπαιδευόμενους, μετά από έναν βομβαρδισμό γνώσεων, μέσα σε τόσο λίγες ώρες. Χρειάζεται η παραγωγή νέων «εργαλείων μεταφοράς της γνώσης στην πράξη» και ειδικό σύνολο ενεργειών μέσα στην επιχείρηση για να γίνει αυτή η μεταφορά. Χρειάζεται η ενημέρωση όλης της επιχείρησης ακόμη και για την παραμικρή εκπαίδευση ακόμη και ενός ατόμου. Χρειάζεται η εκπαίδευση όλων, μα όλων των ανθρώπων της επιχείρησης, για να δημιουργηθεί μια νέα κουλτούρα.

Χρειάζεται μια μέθοδος συνέχειας, αυτό που λέμε «δια βίου εκπαίδευση» , με τρόπους που να είναι ευέλικτοι, να μην χρειάζονται την φυσική παρουσία του εκπαιδευτή ή του εκπαιδευόμενου, αλλά και να μην αφήνεται ο εκπαιδευόμενος μόνο στην δική του πρωτοβουλία και αυτενέργεια. Μια συνέχεια χρειάζεται, μια τμηματική εκπαίδευση, με μικρές και πολλές δόσεις, που η κάθε μια να έρχεται όταν έχει αφομοιωθεί η προηγούμενη και έχει γίνει πράξη!

Χρειάζεται η αξιοποίηση της τεχνολογίας, όχι όμως για εντυπωσιασμό, όπως σημειώσαμε πριν, αλλά για να καλύψουμε «χρονικές και τοπικές αποστάσεις» για να μειώσουμε το κόστος αναπαραγωγής και μετάδοσης της γνώσης, για να μειώσουμε το κόστος απόκτησης της από όλους τους ανθρώπους της επιχείρησης, όσοι και να είναι αυτοί, για να δώσουμε την ευκαιρία στον εκπαιδευόμενο να αυτοσχεδιάσει και όχι να τον «μπουζουριάσουμε» αναγκαστικά μέσα σε μια αίθουσα και να τον «αναγκάσουμε» να μάθει. Αυτά είναι μερικά που χρειάζεται η «νέα εκπαίδευση», που οραματιζόμαστε και προσπαθούμε να εφαρμόσουμε τα τελευταία χρόνια. Την εκπαίδευση, που θα την «νοιώθει» η επιχείρηση σε κάθε λειτουργία της, σε κάθε δραστηριότητα της και κυρίως στα αποτελέσματα της, εκεί που μέχρι σήμερα κανείς δεν τολμά να πλησιάσει, γιατί μπορεί να αποδειχθούν δυσάρεστα πράγματα. Την εκπαίδευση, που θα υποστηρίξει και θα βοηθήσει την βελτίωση της εσωτερικής οργάνωσης, που μπορεί να έχει χαλαρώσει, που μπορεί να έχει γίνει «ατομική αντί της ομαδικής», «προσωποπαγής αντί της συνολικής», «διαλυτική αντί της συνθετικής».

Η πρακτική, σε αντιδιαστολή με την ακαδημαϊκή εκπαίδευση (που και αυτή δεν πάει και πολύ καλά), έχει πολύ δρόμο να διανύσει. Χρειάζεται, οραματιστές, ενθαρρυμένους αγωνιστές και εμπνευσμένους εκπαιδευτές. Χρειάζεται τολμηρούς εκπαιδευτές για να προσφέρουν αυτή την εκπαίδευση και τολμηρά στελέχη για να την δεχθούν (χωρίς να φοβούνται μήπως χάσουν την θεσούλα τους ή μήπως μπουν στο περιθώριο).

Ο ρόλος του HR και του Διευθυντή Εκπαίδευσης, δεν πρέπει περιορίζεται σήμερα μόνο στην «απορρόφηση του ΛΑΕΚ». Δεν πρέπει να μένει μόνο στην αναζήτηση και διαπραγμάτευση με τις εκπαιδευτικές εταιρίες και τους μεμονωμένους εισηγητές. Δεν αρκεί να ασχολείται με τα χρονοδιαγράμματα και με την συλλογή προσφορών για light lunch με open sandwiches!

Ο ρόλος του πρέπει να αλλάξει και αυτός. Να αναδειχθεί στον άνθρωπο που θα ψάξει, θα βρει, θα εφαρμόσει τις νέες μεθόδους που δειλά βγαίνουν στην επιφάνεια, θα τολμήσει να δοκιμάσει, θα απαιτήσει αποτελέσματα και θα συνεργαστεί γιαυτά. Να αρθεί στην θέση του ανθρώπου, που δεν διεκπεραιώνει απλά διαδικασίες εκπαίδευσης, αλλά που συμβάλλει στην δημιουργία της νέας ιδεολογίας μέσα στην επιχείρηση, της νέας κουλτούρας, των νέων σχέσεων, των νέων πρωτοβουλιών και βεβαίως των καινούργιων βελτιωμένων αποτελεσμάτων. Να γίνει ο άνθρωπος που θα «πατήσει το κουμπί» και που με μια τόσο απλή κίνηση, θα βάλει σε λειτουργία τις αλλαγές εκείνες που θα πάνε την επιχείρηση μπροστά.

Εμείς, πρακτικά, προχωρήσαμε στην υλοποίηση ενός μεγάλου project. Την δημιουργία μιας μεθόδου συνεχούς και τακτικής εκπαίδευσης, χωρίς μετακινήσεις, χωρίς χάσιμο εργάσιμου χρόνου, χωρίς περιττά έξοδα οργάνωσης και μάλιστα για όλους τους υπαλλήλους της επιχείρησης και όχι μόνο για τους «προνομιούχους» πωλητές, managers, front liners κλπ. Δημιουργήσαμε τα “e-Seminars” που αποστέλλονται μέσω email σε συχνότητα που επιλέγει η επιχείρηση, σε όλους ανεξαιρέτως τους υπαλλήλους, ανάλογα με την ειδικότητα τους και με θέματα που αποτελούν συνδυασμό «Επαγγελματικής» (Ηγεσία, Διοίκηση, Πωλήσεις, Εξυπηρέτηση) και «Προσωπικής» εξέλιξης (Συνεργασία, Καλές Σχέσεις, Προσωπική Ανάπτυξη και Διαπαιδαγώγηση για όσους είναι γονείς).

Έτσι επιτυγχάνουμε όλα τα θετικά στοιχεία της εκπαίδευσης και αποφεύγουμε όλα τα αρνητικά, δημιουργώντας ένα μίγμα σύγχρονο, προσιτό για τον εκπαιδευόμενο και σημαντικά αποτελεσματικότερο της κλασσικής προφορικής εκπαίδευσης. Το πρόγραμμα δε υποστήριξης μετά από τα “e-Seminars” έρχεται να συμπληρώσει το «πακέτο» που σήμερα αποτελεί την καλύτερη λύση, διαρκούσης της οικονομικής κρίσης που διάγουμε.