Ποιες πόλεις μπορούν να αντέξουν συστημικούς κινδύνους όπως ο Covid-19

Η απάντηση είναι ότι επιστροφή στο παλιό και σίγουρο, δεν μπορεί να υπάρχει. Ακόμα και αν υπήρχε επιστροφή στο παλιό, δεν θα υπήρχε σιγουριά για το μέλλον. Ό,τι ήταν γνώριμο στο παρελθόν μπορεί να γίνει άγνωστο στο μέλλον

Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον

Πάνω από το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σήμερα σε αστικές περιοχές. Το κλάσμα αυτό θα αλλάξει, φτάνοντας τα δύο τρίτα έως το 2050. Τα αστικά αυτά κέντρα περιλαμβάνουν συνδεδεμένες, σύγχρονες μητροπόλεις μέχρι και παράνομους και μη οργανωμένους οικισμούς. Οι πόλεις των 10 εκατομμυρίων ατόμων θα αυξηθούν από 31 τω αριθμώ σε 41 έως το 2030, και αυτές οι πόλεις θα κατευθύνουν το παγκόσμιο ΑΕΠ στο μέλλον, (ΟΗΕ, 2018). Η αστικοποίηση, ωστόσο γίνεται με άνισους όρους. Οι μεγάλες πόλεις αντιπροσωπεύουν τώρα περίπου το 75% του παγκόσμιου ΑΕΠ, που προβλέπεται να αυξηθεί σε πάνω από 85% έως το 2030 (McKinsey Global Institute, 2016).

Όσο αναπτύσσονται οι πόλεις τόσο αυξάνεται ο πλούτος και οι κίνδυνοι. Πολλές πόλεις, από την άλλη πλευρά μπορούν να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους, να μειώσουν τους κινδύνους τους και να προστατεύσουν τις οικονομίες και τους πληθυσμούς τους, (UN-Habitat, 2016).

Ανάμεσα στο παρόν και το μέλλον, ο Covid -19

Ο Covid-19, έσεισε ό,τι υπάρχει σήμερα. Ενέτεινε την προσοχή του κόσμου στην ικανότητα των πόλεων να καταφέρουν να αντέχουν στις επιπτώσεις των συστημικών κινδύνων, όπως οι πανδημίες. Εστίασε στις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι συστημικοί κίνδυνοι στις αστικές περιοχές, στον κόσμο λέει η μεγαλύτερη Ασφαλιστική Αγορά του κόσμου, τα Lloyds του Λονδίνου που εκπόνησαν την παρούσα μελέτη, μέρος της οποίας παρουσιάζει σήμερα το epixeiro.gr.

H μελέτη αναλύει τις απειλές που αντιμετωπίζουν οι πόλεις του μέλλοντος Παρέχει πληροφορίες για το πώς θα μπορούσαν να μειωθούν αυτές οι απειλές και πώς θα μπορούσαν να συνεργαστούν οι τοπικές αρχές και οι ασφαλιστές για να διαχειριστούν τους κινδύνους.

Οι τάσεις που διαμορφώνουν τις πόλεις

Αλλαγές στον πλανήτη. Η κλιματική αλλαγή αποτελεί παγκόσμια προτεραιότητα. Ο τρόπος που ζούμε επηρεάζει, και επηρεάζεται όλο και περισσότερο από ακραία καιρικά φαινόμενα, τα οποία αναμένεται να συμβαίνουν συχνότερα και με μεγαλύτερη σοβαρότητα.

Αλλάζουν όλα τα συστήματα. Καθώς η κοινωνία αλλάζει, οι πόλεις προσαρμόζουν τις υποδομές τους, γίνονται πιο διασυνδεδεμένες και χρησιμοποιούν τεχνολογία για να μοιράζονται περιουσιακά στοιχεία και υπηρεσίες.

Αλλάζουν οι άνθρωποι. Η μεσαία τάξη αναπτύσσεται στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, ενώ ο πληθυσμός γηράσκει στις ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες. Αυτό παρουσιάζει ευκαιρίες και προκλήσεις για τις δημόσιες αρχές (ανάπτυξη και κατασκευή υποδομών).

Φθίνουν τα επίπεδα εμπιστοσύνης ως προς τις κυβερνήσεις, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τις μεγάλες επιχειρήσεις. Οι άνθρωποι διαδηλώνουν στους δρόμους για να δείξουν τη δυσαρέσκεια τους .Η εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών, όπως το Covid-19, εμφανίζονται συχνότερα στις αστικές περιοχές.

Αλλάζει η τεχνολογία. Η χρήση νέων τεχνολογιών αυξάνεται. Οι πόλεις γίνονται πιο διασυνδεδεμένες. Σε όλο τον κόσμο, ο τρόπος εργασίας των επιχειρήσεων και των ανθρώπων θα αλλάξει λόγω των τεχνολογικών και πολιτιστικών εξελίξεων, μερικές από τις οποίες έχουν επιταχυνθεί ως απάντηση στο Covid-19.

Τους κινδύνους, εμείς τους φέραμε έξω από την πόρτα μας

Αυτοί οι κίνδυνοι αλληλεπιδρούν ο ένας με τον άλλο και έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν δυσμενώς πολλαπλά κρίσιμα στοιχεία των επιχειρήσεων, μιας πόλης, προκαλώντας αντίκτυπο στον πληθυσμό και την οικονομία.

Τέσσερις οι απειλές

• Γεωπολιτικά και κοινωνία. Οι παγκόσμιες γεωπολιτικές εντάσεις έχουν αυξηθεί και οι πολιτικές εντάσεις σε ορισμένες περιοχές. Η απειλή αυτή εξασθένησε την εμπιστοσύνη του πληθυσμού, αποτρέποντας τοποθετήσεις σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Ο κίνδυνος έλλειψης πόρων, κοινωνικών αναταραχών, ρύπανσης, μόλυνσης και έξαρσης πανδημιών και τρομοκρατίας είναι πιο έντονος.
• Φυσικές καταστροφές και κλίμα. Οι πόλεις αντιμετωπίζουν τις πιέσεις της κλιματικής αλλαγής. Οι συγκεντρώσεις αστικών πληθυσμών κάνουν τις πόλεις και τους κατοίκους τους πιο ευάλωτες σε ακραία καιρικά φαινόμενα.
• Τεχνολογία και δορυφορικές επικοινωνίες. Οι αστικές περιοχές γίνονται πιο αλληλένδετες και βασίζονται σε έξυπνες τεχνολογίες, οι οποίες δημιουργούν τεράστιο αριθμό κρίσιμων δεδομένων. Η μεγάλη κλίμακα και η πολυπλοκότητα των πόλεων αυξάνει τα καταστροφικά σενάρια, όπως είναι οι καταστροφές στις τηλεπικοινωνίες λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών, οι διακοπές του ρεύματος, ο αποκλεισμός στην ροή των πληροφοριών..
• Οικονομία και εμπόριο. Οι πόλεις αναμένεται να χάσουν μεγάλο μέρος του ΑΕΠ, λόγω των χρηματοοικονομικών κινδύνων. Στους κινδύνους αυτούς περιλαμβάνονται ακόμα και χρεοκοπίες.

Να ξεκαθαρίσουν τον ρόλο της ασφάλισης των πόλεων

Η διαχείριση των κινδύνων των πόλεων μπορεί να γίνει χρησιμοποιώντας διαφορετικά εργαλεία. Η μεταφορά κινδύνων είναι ένα από τα εργαλεία της ασφάλισης. Η ασφάλιση ως εργαλείο συνιστάται στο να μπορούν οι σύγχρονες πόλεις να λάβουν καλύτερες αποφάσεις.

Οι (αντ)ασφαλιστές μπορούν να διαδραματίσουν πολύτιμο ρόλο στην προστασία των πόλεων από αυτού του είδους τις απειλές. Τα ασφαλιστικά προϊόντα που καλύπτουν απειλές όπως πολιτικούς κινδύνους, φυσικές καταστροφές, κινδύνους στον κυβερνοχώρο ή χρηματοοικονομικούς και οικονομικούς κινδύνους είναι ήδη αρκετά. Ωστόσο, σε γενικές γραμμές, οι πόλεις εξακολουθούν να μην είναι επαρκώς ασφαλισμένες.

Τα εμπόδια στην ασφάλιση

Υπάρχει μεγάλο κενό γνώσεων στο τι καλύπτει ένα ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Οι πολίτες δεν γνωρίζουν την αξία της μεταφοράς των κινδύνων. Ένα άλλο σοβαρό εμπόδιο είναι η έλλειψη επικοινωνίας. Οι τοπικές Αρχές, οι κοινωνίες, οι ιδιώτες θα ήθελαν περισσότερη σαφήνεια σχετικά με τα ασφαλιστικά προϊόντα όσον αφορά την κάλυψη και τις μεθόδους τιμολόγησης.

Τα κλειδιά

• Κλειδί στην περίπτωση αυτή η αξιοποίηση των δεδομένων. Η χρήση των δεδομένων μπορεί να βοηθήσει τους ασφαλιστές να αξιολογήσουν και να ποσοτικοποιήσουν τους κινδύνους, είτε είναι ασφαλισμένοι είτε όχι. Με την ανταλλαγή δεδομένων, οι πόλεις μπορούν να δημιουργήσουν πιο διαφανείς σχέσεις με τις ασφαλιστικές αγορές.
• Ο δημόσιος τομέας να μάθει από τον ιδιωτικό τομέα. Η καλύτερη κατανόηση των κινδύνων οδηγεί στην ώριμη επικοινωνία μεταξύ των μερών.
• Οι ασφαλιστές και οι μπρόκερς θα πρέπει να συνεργάζονται περισσότερο ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες των πελατών τους για να προσαρμόσουν και να βελτιώσουν τα προϊόντα τους.

Τα πλεονεκτήματα των Δήμων και του Κράτους από την ασφάλιση

Το βασικότερο είναι ότι οι ασφαλιστές πληρώνουν απαιτήσεις για καταστροφές και έτσι ελαφρύνουν τους δημόσιους ισολογισμούς (ICLEI, 2017).

Ένα ακόμα βασικό είναι ότι οι ασφαλιστές είναι οι μεγαλύτεροι θεσμικοί επενδυτές. Μπορούν να τοποθετούν κεφάλαια σε επενδυτικά σχήματα, όπως ομόλογα ανθεκτικότητας που θα μπορούσαν να διαμορφώσουν το μέλλον των αστικών περιοχών. Ο στόχος τους είναι να μειώσουν τους κινδύνους και να βελτιώσουν την ανθεκτικότητα των πόλεων για να μειώσουν τις απώλειες τους (ICLEI, 2017).

Οι ασφαλιστές μέσω της χρήσης των τεράστιων βάσεων δεδομένων που έχουν στην κατοχή τους, της τεχνογνωσίας και της μοντελοποίησης μπορούν σε συνεργασία με τους διαχειριστές κινδύνων να αναπτύξουν νέα προϊόντα για πόλεις και Δήμους.