Εφη Λαζαρίδου: Ξαναγράφουμε το αφήγημα της νέας γενιάς στην αγροδιατροφή

Δώστε μας μια εικόνα του προγράμματος «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά». Πώς ξεκίνησε, τι προσφέρει;

Εδώ και δύο χρόνια, η πρωτοβουλία «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά» ξαναγράφει το αφήγημα της νέας γενιάς στην αγροδιατροφή, δημιουργώντας ευκαιρίες απασχόλησης και επιχειρηματικότητας για τους νέους στην Ελλάδα και στηρίζοντας την ανάπτυξη του κλάδου.

Ιδρυτικός δωρητής του προγράμματος είναι το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, καθώς η συγκεκριμένη δωρεά αποτελεί μέρος της πρωτοβουλίας του Ιδρύματος με τίτλο «Επανεκκίνηση & Ενίσχυση των Νέων». Έχουμε την χαρά να έχουμε στο πλευρό μας σημαντικούς συνεργάτες και εταίρους, όπως το πανεπιστήμιο Rutgers, που συντονίζει αυτό το πολυετές και πρωτοποριακό πρόγραμμα σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και την Αμερικανική Γεωργική Σχολή.

Οι στρατηγικές πρωτοβουλίες που υλοποιούμε, κινούνται σε τρεις βασικούς άξονες: ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού, στήριξη καινοτομίας και επιχειρηματικότητας και δημιουργία έργων υποδομών στον αγροδιατροφικό κλάδο.

Ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα επιτάχυνσης Αγροανέλιξη. Μιλήστε μας για αυτό και για τις τέσσερις ομάδες που θα λάβουν τη σχετική χρηματοδότηση. Με ποια κριτήρια έγινε η επιλογή τους;

Ο επιταχυντής «Αγροανέλιξη» έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να παρέχει πρακτική και ουσιαστική υποστήριξη στη νέα γενιά επιχειρηματιών της αγροδιατροφής, μέσα από σύγχρονα εργαλεία κατάρτισης, επιχειρηματικής καθοδήγησης αλλά και παροχή μικροχρηματοδότησης. Στόχος μας είναι να αναπτυχθούν βιώσιμες επιχειρήσεις και να δημιουργηθούν προϊόντα και υπηρεσίες με υπεραξία. Έτσι, δώσαμε την ευκαιρία σε 11 νεοφυείς και μικρές επιχειρήσεις να συμμετέχουν στην πρώτη φάση του επιταχυντή και να εξελιχθούν μέσα από ένα εντατικό τρίμηνο πρόγραμμα εκπαίδευσης και συμβουλευτικής το οποίο υλοποιήθηκε διαδικτυακά.

Μετά από αξιολόγηση, επιλέχθηκαν οι 4 ομάδες με τα καλύτερα επιχειρηματικά σχέδια, οι οποίες συνεχίζουν στη δεύτερη φάση του προγράμματος επιτάχυνσης, λαμβάνοντας οικονομική ενίσχυση σε μορφή επιχορήγησης - δωρεάς έως €13.000 για την υλοποίηση του επιχειρηματικού τους σχεδίου και επιπλέον συμβουλευτική και καθοδήγηση για ένα χρόνο. Η επιλογή των 4 ομάδων έγινε από ειδική επιτροπή ανεξάρτητων κριτών καθώς και από τους εισηγητές των workshops του επιταχυντή. Στα κριτήρια περιλαμβάνονταν, μεταξύ άλλων, ο βαθμός πρωτοτυπίας, το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του προσφερόμενου προϊόντος ή υπηρεσίας, η βιωσιμότητα της πρότασης, οι ικανότητες και δεξιότητες της ομάδας, ο βαθμός προόδου της επιχειρηματικής ιδέας κατά τη διάρκεια του επιταχυντή καθώς και η τελική παρουσίαση της ιδέας.

Τι «ανάγκες» έχουν οι επιχειρηματικές ιδέες που συμμετέχουν σε έναν τέτοιο επιταχυντή; Σε ποια σημεία επικεντρώνετε;

Διαπιστώνουμε διαρκώς την ανάγκη τόσο των νεοφυών όσο και των μικρών επιχειρήσεων για καθοδήγηση, ειδικά σε θέματα επιχειρηματικής δραστηριότητας. Αυτή η ανάγκη είναι ιδιαίτερα επιτακτική στα πρώτα βήματα ανάπτυξης της επιχείρησης, οπότε κρίνεται συνήθως η επιβίωσή της. Θεματικές όπως η δομή κόστους, η εμπορική πολιτική, το μάρκετινγκ και η διαφοροποίηση είναι στην πρώτη γραμμή αναγκών των συμμετεχόντων στα προγράμματά μας.

Σε αυτό το πλαίσιο, το πρόγραμμα του επιταχυντή «Αγροανέλιξη» σχεδιάστηκε προκειμένου οι συμμετέχοντες να εξελίξουν βήμα - βήμα τις επιχειρηματικές τους ιδέες σε ρεαλιστικά επιχειρηματικά σχέδια και ανταγωνιστικές προσφορές. Με τη βοήθεια έμπειρων επαγγελματιών, συμβούλων και επιστημόνων του δικτύου μας επικεντρωθήκαμε στο να μεταφέρουμε πρακτική γνώση και εργαλεία, τα οποία οι συμμετέχοντες καλούνταν να εφαρμόσουν στις επιχειρήσεις τους κατά τη διάρκεια του επιταχυντή, λαμβάνοντας διαρκώς καθοδήγηση και ανατροφοδότηση από τους μέντορες τους.

Ποιες είναι οι ευκαιρίες που προσφέρει ο αγροδιατροφικός τομέας στην Ελλάδα, όσον αφορά και στην επιχειρηματικότητα;

Η δυναμική του αγροδιατροφικού κλάδου στην Ελλάδα αναδεικνύεται από αλλεπάλληλες μελέτες τα τελευταία χρόνια. Οι προβλέψεις μιλούν για εκτιμώμενη συνολική εν δυνάμει συνεισφορά στην ελληνική οικονομία της τάξης των 12,2 δις και για προοπτική απασχόλησης που αγγίζει τις 260.000 νέες θέσεις εργασίας. Είναι σαφές ότι ο κλάδος έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει καταλύτη για την οικονομική ανάπτυξη.

Η ευκαιρία για την Ελλάδα περνάει από την υιοθέτηση της σύγχρονης τεχνολογίας, την ανάπτυξη της μεταποίησης, τη δημιουργία διαφοροποιημένων προϊόντων που να αξιοποιούν τις εξαιρετικές πρώτες ύλες και να λένε μια γοητευτική ιστορία, τον προσανατολισμό σε περιβαλλοντικά υπεύθυνες πρακτικές και κυκλικότητα και, τέλος, τις συνέργειες.

Καταλύτης σε αυτή την πορεία αλλαγής είναι το ανθρώπινο δυναμικό. Ιδιαίτερα οι νέοι άνθρωποι, μέσα από την εξειδίκευση και το επιχειρείν, είναι αυτοί που θα δώσουν λύσεις και θα αναπτύξουν καινοτομίες προς όφελος του κλάδου. Αυτούς πρέπει να ενδυναμώσουμε και να τους στηρίξουμε, τόσο με γνώσεις όσο και με συμβουλευτική καθοδήγηση.

Ποιος είναι ο ρόλος των νέων τεχνολογιών στον αγροδιατροφικό τομέα, στην χώρα μας; Υπάρχει ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων, που μπορούν να ξεχωρίσουν σε διεθνές επίπεδο;

Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση αλλάζει εντελώς το τοπίο της αγροδιατροφής τόσο στον πρωτογενή τομέα όσο και στον κλάδο της μεταποίησης. Ο αγροδιατροφικός κλάδος στην Ελλάδα έχει ανάγκη από άμεσες τεχνολογικές λύσεις και καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες που απαντούν σε κρίσιμα ζητούμενα και δίνουν ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη. Ειδικότερα, οι προκλήσεις που δημιούργησε ο COVID-19 στον κλάδο της αγροδιατροφής, έφεραν στο προσκήνιο την ανάγκη για καινοτόμες, βιώσιμες λύσεις σε θέματα όπως η επισιτιστική επάρκεια και η ασφάλεια των τροφίμων και της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Βλέπουμε γύρω μας παραδείγματα νεοφυών επιχειρήσεων που διακρίνονται τόσο εντός όσο και εκτός της χώρας με εντυπωσιακές καινοτομίες, που αφορούν, για παράδειγμα, τα λειτουργικά τρόφιμα, την ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων για την διαχείριση αγροτικών εκμεταλλεύσεων, την έξυπνη σήμανση τροφίμων και πολλά άλλα. Προτεραιότητα μας είναι να συμβάλλουμε στην υποστήριξη αυτής της νεανικής επιχειρηματικότητας και στην εδραίωση της κουλτούρας καινοτομίας στον αγροδιατροφικό κλάδο. Οι ιδιαίτερες συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία και οι προκλήσεις που προέκυψαν στον τομέα της αγροδιατροφής, όχι μόνο δεν μας σταμάτησαν, αλλά αντιθέτως μας έδωσαν μεγαλύτερη ώθηση για να στηρίξουμε μέσα από το Διαγωνισμό Trophy – Τροφή Challenge, έμπρακτα και σε βάθος χρόνου, εκείνες τις νεοφυείς επιχειρήσεις που οι ιδέες τους θα φέρουν καινοτόμες και βιώσιμες λύσεις στον κλάδο.

Γενικότερα, σε τι σημείο βρίσκεται ο αγροδιατροφικός τομέας, όσον αφορά στην ανάπτυξη νέων θέσεων εργασίας και επιχειρήσεων; Θεωρείτε πως χρειάζεται περισσότερη στήριξη από την πολιτεία;

Η τεχνολογία, η μετάβαση σε μία πράσινη οικονομία, οι δημογραφικές αλλαγές μετασχηματίζουν την εργασία, δημιουργούν νέους ρόλους που απαιτούν νέες δεξιότητες. Την ίδια στιγμή, χρειαζόμαστε περισσότερο ανθρώπινο δυναμικό. Ως αποτέλεσμα, η έλλειψη ταλέντου στον κλάδο είναι πιο έντονη από ποτέ.

Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΣΕΒΕ, 1 στις 3 επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού κλάδου αντιμετωπίζει δυσκολίες στην κάλυψη κενών θέσεων ενώ το 52% των εταιρειών δηλώνει ότι οι εργαζόμενοι έχουν κενό δεξιοτήτων.

Χρειάζεται, επομένως, να επενδύσουμε ως χώρα περισσότερο στο ανθρώπινο δυναμικό μας και στην παροχή εξειδικευμένων γνώσεων στους νέους που απασχολούνται και επιχειρούν στον κλάδο. Στην Ελλάδα, δυστυχώς υστερούμε σε κουλτούρα επιχειρηματικότητας και είναι ανάγκη να ανατρέψουμε αυτό το κλίμα, δημιουργώντας, ειδικά στον αγροδιατροφικό κλάδο, συνθήκες και δράσεις που θα ευνοούν την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, θα παρέχουν χρήσιμες δεξιότητες και θα αναδεικνύουν τα καλά παραδείγματα.

Θα ήθελα τη γνώμη σας και για τους συνεταιρισμούς στην Ελλάδα. Σε τι σημείο βρίσκονται αυτή τη στιγμή; Υπάρχει κάποια πρωτοβουλία σας που να σχετίζεται με αυτούς;

Οι σύγχρονες εξελίξεις επιβάλλουν πλέον να μιλάμε για συλλογικά αγροτικά σχήματα.

Τα υγιή, κερδοφόρα, σύγχρονα συλλογικά σχήματα μπορούν να αποτελέσουν όχημα για τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη των μικρών οικογενειακών εκμεταλλεύσεων, δίνοντάς τους πρόσβαση σε τεχνολογική καινοτομία, υπηρεσίες συμβουλευτικής και δίκτυα αγορών. Για να επιτελέσουν τον σκοπό τους, τα συλλογικά σχήματα στην Ελλάδα έχουν ανάγκη από ένα σύγχρονο μοντέλο διακυβέρνησης και διαχείρισης που θα επενδύει στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού. Δεσμευθήκαμε να υποστηρίξουμε την εδραίωση μιας νέας κουλτούρας συνεργασίας στον κλάδο της αγροδιατροφής στη χώρα μας.

Με τις δράσεις μας υποστηρίξαμε μέχρι τώρα τη δημιουργία 5 ομάδων παραγωγών και 4 ΚοινΣΕπ σε όλη την επικράτεια. Διοργανώσαμε επίσης το διεθνές συνέδριο «Νέα γεωργία - νέος συνεργατισμός: Προς ένα σύγχρονο υπόδειγμα συνεταιρισμών για τη νέα γενιά» το οποίο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 28ης Agrotica, όπου Έλληνες και ξένοι εμπειρογνώμονες μοιράστηκαν γνώσεις και εμπειρίες διαμορφώνοντας μια νέα πλατφόρμα για το σχεδιασμό ανταγωνιστικών συνεταιριστικών σχημάτων.

Μιλήστε μας για το Κέντρο Καινοτομίας του Τροφίμου που θα δημιουργηθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα. Σε τι στάδιο βρίσκεται αυτό το έργο; Ποιοι οι στόχοι του;

Πρόκειται ίσως για το σημαντικότερο εγχείρημα της αποστολής μας ως «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά». Το Project F.INN - Κέντρο Καινοτομίας του Τροφίμου και Θερμοκοιτίασης Αγροδιατροφικών Επιχειρήσεων έχει ως κύρια αποστολή την προώθηση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης της αγροτικής και διατροφικής βιομηχανίας μέσω της ενδυνάμωσης των ικανοτήτων των νέων επιχειρηματιών τροφίμου, των αγροτών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, προκειμένου να αναπτύξουν και να παράγουν καινοτόμα προϊόντα και να αξιοποιήσουν τις ανεκμετάλλευτες ευκαιρίες της αγοράς. Θα συνεργάζεται γι' αυτό το σκοπό με όλους τους κρίκους της αλυσίδας του αγροδιατροφικού οικοσυστήματος στην Ελλάδα προωθώντας συνέργειες, μεταφορά τεχνογνωσίας από την έρευνα στην αγορά, ενισχύοντας έτσι την εμπορική αξιοποίηση της γνώσης και την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας από τις επιχειρήσεις. Η προγραμματική μελέτη, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του χρόνου, θα καθορίσει τις προσφερόμενες υπηρεσίες και θα υποδείξει την τρόπο και τον τόπο υλοποίησης της συγκεκριμένης επένδυσης.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα για το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά»; Ποιες οι δράσεις που προγραμματίζονται για τους επόμενους μήνες και το 2021;

Η νέα προγραμματική χρονιά, μας βρίσκει σε φάση προετοιμασίας πολλών δράσεων οι οποίες θα ξεκινήσουν τους αμέσως επόμενους μήνες. Ενδεικτικά να αναφέρουμε τις εξής: Τον Νοέμβριο του 2020 θα ξεκινήσει ο νέος κύκλος προγραμμάτων εκπαίδευσης και συμβουλευτικής ο οποίος θα περιλαμβάνει συνεργασίες με σημαντικούς παίκτες του οικοσυστήματος οι οποίοι έχουν αναλάβει να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν τα νέα προγράμματα. Ο στόχος μας είναι να υλοποιήσουμε προγράμματα σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, καλύπτοντας τις ανάγκες κατάρτισης σε όλα τα στάδια της αγροδιατροφικής αλυσίδας, από το χωράφι και το στάβλο μέχρι το τελικό προϊόν και την μεταποίησή του.

Ταυτόχρονα θα ενεργοποιήσουμε και νέες δράσεις ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας. Πιο συγκεκριμένα, θα εγκαινιάσουμε ένα νέο πρόγραμμα επιτάχυνσης εστιασμένο στην οικοτεχνία, το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα σε 15 παραγωγούς να καταρτιστούν σχετικά με τη δημιουργία οικοτεχνικών μονάδων. Οι συμμετέχοντες θα υποστηριχθούν στο να δημιουργήσουν την οικοτεχνική μονάδα και τα προϊόντα τους με την παροχή επιχορήγησης-δωρεάς έως €5.000 ανά ωφελούμενο. Βασική επιδίωξη της δράσης είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η ενίσχυση της γυναικείας απασχόλησης και η συμβολή στη δημιουργία ομάδων παραγωγών.

Επίσης, συμπράττουμε με το Vamvakou Revival - Αναβίωση Βαμβακούς, έχοντας την αμέριστη υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος για την υλοποίηση μιας πρωτοποριακής δράσης με στόχο την περιφερειακή ανάπτυξη και την ενίσχυση του αγροδιατροφικού τομέα στην ευρύτερη περιοχή του Πάρνωνα. Μετά από μήνες προετοιμασίας και διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία, ξεκινάμε με την υποστήριξη της αιγοπροβατοτροφίας και των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών και αναμένουμε τα πρώτα απτά αποτελέσματα μέσα στους επόμενους 12 μήνες.

Ο επόμενος χρόνος για το Νέα Γεωργία για τη Νέα Γενιά, θα είναι εποικοδομητικός και γεμάτος δράσεις!

Δηλώσεις νικητών

Το epixeiro.gr συνομίλησε και με τις τέσσερις ομάδες που συνεχίζουν στη δεύτερη φάση του προγράμματος επιτάχυνσης «Αγροανέλιξη». Τι αποκόμισαν, λοιπόν, από το πρόγραμμα, πώς τους βοήθησε ο επιταχυντής και ποια τα επόμενα βήματά τους, μετά τη συγκεκριμένη διάκριση;

Atallos

H ομάδα μας φτιάχτηκε από το πρόγραμμα, μιας και μέχρι πρότινος ήταν μια ιδέα μεταξύ δύο φίλων χωρίς να διαθέτει ένα business plan με μια καλά ζυγισμένη μελέτη ρίσκου, ανάλυση αγοράς, στρατηγική εισόδου και στρατηγική επέκτασης και διαφοροποίησης. Εκτός των προηγουμένων, μας έφερε σε επαφή με στελέχη με ισχυρούς δεσμούς και εμπειρία στον αγροδιατροφικό τομέα, διευρύνοντας το δίκτυο μας στον τομέα αυτό. Μετά τη νίκη στα επόμενα βήματα, η δουλειά έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Η κατοχύρωση σήματος και Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας, η ολοκλήρωση του πρωτοτύπου και η δοκιμή του στο χωράφι, η σύναψη συμφωνιών για πιλοτικές εφαρμογές, και η διαμόρφωση της στρατηγικής προώθησης, είναι μόνο μερικά από τα επόμενα βήματα τα οποία περιμένουμε να μας οδηγήσουν στις αρχές του 2021 με αισιοδοξία για εισαγωγή στην αγορά της Ελλάδας και της Ευρώπης.

Beeonotes

Όταν ξεκινήσαμε το πρόγραμμα, ήμασταν αρκετά επιφυλακτικοί ως προς το τι περισσότερο θα μπορούσαμε να αποκομίσουμε, εμείς, με την τόση εμπειρία. Η διαδικασία μας εξέπληξε ευχάριστα όμως και μας απέδειξε ότι όση εμπειρία και να έχει κανείς, όση γνώση, πάντα υπάρχουν πράγματα που δεν τα ξέρει ή δεν τα έχει τακτοποιημένα στο μυαλό του. Εμείς μπήκαμε στο πρόγραμμα με ένα τσουβάλι ασύνδετες πληροφορίες στο κεφάλι και βγήκαμε με ένα καθαρό πλάνο και προσανατολισμό. Άνθρωποι που μοιράστηκαν την πολύχρονη εμπειρία τους, ο καθένας στον τομέα του, μας έμαθαν να μπορούμε να βλέπουμε πιο καθαρά, να σχεδιάζουμε με σαφήνεια και να προχωράμε μπροστά. Ξέρουμε ότι οι επιτυχίες δεν έρχονται από τον ουρανό. Είναι βέβαιο ότι για να πετύχεις κάτι, πρέπει να αποτύχεις και να δοκιμάσεις πολλές φορές. Όσες φορές και να πέσεις, πρέπει να έχεις τη δύναμη να ξανασηκωθείς. Μόνο τότε θα τα καταφέρεις. Αυτό είναι το απαύγασμα απ’ αυτά που αποκομίσαμε από το πρόγραμμα.

Σ’ ότι αφορά τη συνέχεια, είμαστε έτοιμοι να βγούμε δυναμικά. Η πρώτη περίοδος δοκιμών που κάνουμε από την άνοιξη, μας έφερε στο 1ο pivot και δουλεύουμε να το τελειοποιήσουμε και να το βγάλουμε. Ετοιμαζόμαστε να υποδεχτούμε και να υποστηρίξουμε 1500-2000 χρήστες κι αυτό δεν είναι απλή διαδικασία. Χρειαζόμαστε χέρια και υποδομές. Ετοιμάζουμε την πλατφόρμα χρέωσης (paying module) για να αρχίσουμε να έχουμε έσοδα και από συνδρομές από τις αρχές του επόμενου χρόνου (Φεβρουάριο), καθώς επίσης τη μετάφραση της εφαρμογής και της πλατφόρμας στα Ισπανικά, Ιταλικά και Γαλλικά, ώστε να κάνουμε τα πρώτα μας βήματα και στις χώρες που μιλούν αυτές τις γλώσσες, αφού πρώτα θα έχουμε λύσει τα προβλήματά μας στην Ελλάδα. Έχουμε μεγάλο ενθουσιασμό και προσμονή γιατί οι επόμενοι 6 μήνες θα είναι εξαιρετικής σημασίας. Παράλληλα, είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε κάθε είδους αναποδιά. Με υπομονή, επιμονή και κριτική σκέψη θα συνεχίσουμε μέχρι να πετύχουμε το στόχο μας.

HERBeat

Αποκομίσαμε πολλές γνώσεις και μια πιο επαγγελματική οπτική απέναντι στην αγορά και στο marketing, όλοι οι εισηγητές μοιράστηκαν πολλές εμπειρίες και γνώσεις τους μαζί μας. Οι διοργανωτές έκαναν εξαιρετική δουλειά στην εύρεση ανθρώπων στον χώρο των πωλήσεων.

Οι στόχοι μας είναι η ανάπτυξη της στρατηγικής marketing, η ανάπτυξη των πωλήσεων, η δημιουργία χώρου μεταποίησης και συσκευασίας, όπως και η αναβάθμιση και η βελτίωση των εγκαταστάσεων μας για τη μείωση του λειτουργικού μας κόστους.

Inagros

Η συμμετοχή μας στον επιταχυντή «Αγροανέλιξη» ήταν πολύ σημαντική για την εξέλιξη της εταιρείας μας. Αρχικά, είχαμε τη δυνατότητα να έρθουμε σε επαφή και να εκπαιδευτούμε από καταξιωμένους επιχειρηματίες του αγροδιατροφικού κλάδου, οι οποίοι μας μετέδωσαν τον παλμό της αγοράς και τις εμπειρίες τους. Επίσης, η γνωριμία μας με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες μας διεύρυναν τους ορίζοντες και μας οδήγησαν σε νέες συνέργειες. Τέλος, το έπαθλο (τόσο το χρηματικό όσο και η επιχειρηματική υποστήριξη) είναι ζωτικής σημασίας για τη γρήγορη επέκτασή μας σε κομβικά σημεία αγροτικής παραγωγής της Ελλάδας. Επόμενο, λοιπόν, βήμα είναι η διευρυμένη προώθηση του συστήματός μας στην αγορά.