Χ. Λαγαρία: Οι ανάπηροι πρέπει να έχουν καίρια θέση στο σχεδιασμό καινοτόμων ιδεών

Μιλήστε μας για την Black Light. Πώς προέκυψε η δημιουργία της, ποιοι βρίσκονται «πίσω» από αυτήν, ποιοι οι βασικοί στόχοι;

Η Black Light ξεκίνησε να λειτουργεί το 2018. Τα περισσότερα μέλη της συνεργαζόντουσαν ήδη, στο διαδραστικό δρώμενο «Dialogue in the Dark» που λειτούργησε για 4 χρόνια στο θέατρο Badminton και φιλοξένησε πάνω από 40.000 επισκέπτες. Με τη διακοπή των δραστηριοτήτων του θεάτρου, είχαμε ήδη αρχίσει να σχεδιάζουμε τρόπους επαναλειτουργίας του συγκεκριμένου project, όμως ταυτόχρονα αντιλαμβανόμασταν πως θέλαμε και κάτι παραπάνω! Μια επιχείρηση που θα διοικείται από τυφλά, κυρίως, άτομα και θα σχεδιάζει υπηρεσίες που θα στοχεύουν στην επίλυση προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία σε διάφορες εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα θέσεις εργασίας με προτεραιότητα στα άτομα με αναπηρία. Οι άνθρωποι που απαρτίζουν την εταιρεία προέρχονται από τους χώρους των κοινωνικών επιστημών και των πωλήσεων.

Ποιες είναι οι υπηρεσίες που προσφέρετε αυτή τη στιγμή και πώς έχουν προσαρμοστεί οι δράσεις σας εν μέσω πανδημίας;

Η Black Light σχεδιάζει και υλοποιεί ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών. Είμαστε η πρώτη επιχείρηση στην Ελλάδα που πραγματοποιεί B2B σεμινάρια για τον κλάδο του retail με θεματολογία την εξυπηρέτηση τυφλών πελατών και πελατών με κινητικές αναπηρίες. Υλοποιούμε επίσης εταιρικά workshops βασισμένα στις μεθόδους της βιωματικής μάθησης, με στόχο την καλλιέργεια soft skills και ομαδικού πνεύματος των στελεχών, μέσω της εξοικείωσης τους με την αναπηρία της όρασης. Παράλληλα, με την έναρξη της πανδημίας, δημιουργήσαμε την ενότητα «Covid-19», που συνδυάζεται με όλες τις υπηρεσίες μας, οι οποίες εναρμονίζονται με τις υγειονομικές οδηγίες προστασίας. Αξίζει να τονιστεί πως ειδικά οι δια ζώσεις αγορές που γίνονται από άτομα με αναπηρία χρειάζονται συγκεκριμένες προσαρμογές, τις οποίες έχουμε επανασχεδιάσει και καθιστούν την επαφή πωλητή/πελάτη απολύτως ασφαλή.

Ταυτόχρονα, δίνουμε πλέον τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να εκπαιδεύσουν το προσωπικό των καταστημάτων τους μέσω ειδικά σχεδιασμένων webinar και να παρακολουθήσουν εξ αποστάσεως τα βιωματικά μας workshop. Επίσης, μέσα στον επόμενο μήνα θα ξεκινήσει να τρέχει η νέα μας υπηρεσία που αφορά στη συμβουλευτική επιχειρήσεων επάνω στην μετατροπή των ιστοσελίδων/e-shop τους σε απόλυτα προσβάσιμες σε τυφλούς χρήστες.

Τέλος, πραγματοποιούμε δράσεις εξοικείωσης με την τυφλότητα σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης.

Πόσο «έτοιμες» είναι σήμερα οι ελληνικές επιχειρήσεις για να εξυπηρετήσουν άτομα με αναπηρία όρασης ή άλλου τύπου αναπηρία; Ποιες οι δυσκολίες που υπάρχουν;

Τόσο ως πελάτες με αναπηρία όσο και ως επαγγελματίες που έχουμε την τύχη να συνεργαζόμαστε με μερικές από τις κορυφαίες επιχειρήσεις της χώρας μας, διαπιστώνουμε πως, αν και συνήθως η καλή θέληση δεν λείπει από τους εργαζόμενους, στην πράξη η γνώση γύρω από τις ανάγκες των καταναλωτών με αναπηρία είναι πολύ περιορισμένη. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εδράζεται στην έλλειψη εξοικείωσης μαζί τους και στα στερεότυπα που τους περιβάλλουν. Σε ό,τι αφορά στους ανθρώπους με κινητικές αναπηρίες, σημαντικές δυσκολίες προκαλούνται από την έλλειψη προσβασιμότητας των καταστημάτων (εσωτερικά και εξωτερικά), γεγονός που συχνά στέκεται εμπόδιο για τις απρόσκοπτες αγορές της συγκεκριμένης ομάδας.

Στην περίπτωση τώρα των πελατών με προβλήματα όρασης, οι μεγαλύτερες δυσκολίες έχουν να κάνουν με τον τρόπο συνοδείας μέσα στο κατάστημα, αλλά και με το γεγονός πως συχνά οι υπάλληλοι δεν γνωρίζουν αποτελεσματικούς τρόπους για να παρέχουν τις κατάλληλες για κάθε προϊόν πληροφορίες, που οποιοσδήποτε πελάτης πρέπει να ξέρει. Όλα τα παραπάνω παίζουν καθοριστικό ρόλο στην δυσκολία πολλών ανθρώπων να αυτονομηθούν. Και εδώ είναι που πιστεύουμε πως η Black Light μπορεί να συνεισφέρει καθοριστικά.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι online πωλήσεις έχουν παρουσιάσει σημαντική άνοδο. Μπορεί ένα άτομο με αναπηρία όρασης να πραγματοποιήσει τις αγορές του online, ιδίως από ένα ελληνικό e-shop; Προσφέρονται τα απαραίτητα συστήματα;

Για τους ανθρώπους με προβλήματα όρασης, η τεχνολογία γίνεται προσβάσιμη μέσω συστημάτων text to speech ή μεγέθυνσης της οθόνης για όσους/ες έχουν χαμηλή όραση. Η προσβασιμότητα λοιπόν επιτυγχάνεται αρκετά όταν μιλάμε για ιστοσελίδες που περιλαμβάνουν κυρίως κείμενο, στην περίπτωση όμως των e-shop, τα πράγματα είναι αρκετά πίσω. Για παράδειγμα, τα μεγαλύτερα τεχνολογικά e-shop, καθώς και τα μεγαλύτερα e-shop καλλυντικών/ρούχων, δεν είναι ουσιαστικά προσβάσιμα. Όλοι εφευρίσκουμε διάφορους τρόπους για να μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε αγορές αυτό τον καιρό, όμως το ζητούμενο για τα άτομα με προβλήματα όρασης παραμένει ό,τι και για όλους. Να μπορούν να κάνουν αυτόνομα μια αγορά, από οποιοδήποτε ηλεκτρονικό κατάστημα, στον χρόνο τους και χωρίς την μεσολάβηση οποιουδήποτε. Γι’αυτό θεωρούμε πως είναι παραπάνω από αναγκαίο οι επιχειρήσεις που διατηρούν και e-shop να αναβαθμίσουν την προσβασιμότητα των υπηρεσιών τους και να αποκτήσουν νέους και σταθερούς πελάτες.

Η καινοτομία παίζει σημαντικό ρόλο στην εποχή μας. Θα λέγατε πως αυτά που χαρακτηρίζουμε ως «καινοτόμα», αναπτύσσονται ώστε να είναι και προσβάσιμα, ή αυτό περνάει σε δεύτερη μοίρα;

Ούσα συνιδρύτρια μιας νεοφυούς επιχείρησης, βρίσκομαι συχνά σε χώρους όπου συνυπάρχω με ενθουσιώδεις και εμπνευσμένους ανθρώπους από startup αλλά και μεγάλες εταιρίες που ποντάρουν πολλά χρήματα στην καινοτομία και, πραγματικά, εκπλήσσομαι που εκπλήσσονται με το γεγονός πως τα καινοτόμα προϊόντα που με κόπο και μεράκι συχνά σχεδιάζουν, αφήνουν απέξω σημαντικές κατηγορίες καταναλωτών/χρηστών. Αυτό προκύπτει κατά κανόνα από το γεγονός πως ως κοινωνίες, δεν έχουμε ακόμα δεχτεί την αναπηρία ως μια συνθήκη με την οποία ο καθένας κάποια στιγμή μπορεί να συναντηθεί, και τα άτομα με αναπηρία ως ανθρώπους που έχουν τις ίδιες ανάγκες με το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο. Οι ανάπηροι μπορούν και πρέπει να έχουν καίρια θέση στο σχεδιασμό των καινοτόμων ιδεών.

Λειτουργείτε μια Κοιν.Σ.Επ. στην Ελλάδα. Ποια η γνώμη σας για το επιχειρηματικό περιβάλλον της χώρας μας; Πόσα άτομα με αναπηρία όρασης λειτουργούν δικές τους επιχειρήσεις και σε ποιους κλάδους δραστηριοποιούνται;

Όσοι ασκούν το επιχειρείν στην Ελλάδα γνωρίζουν καλά τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει μια εταιρεία προκειμένου να καταφέρει να είναι βιώσιμη, ειδικά αυτή την περίοδο της μεγάλης αβεβαιότητας. Σίγουρα υπάρχουν ευκαιρίες, αλλά χρειάζεται κανείς να επιδεικνύει ευελιξία και ευρηματικότητα. Για την Black Light, αυτές οι δύο αρχές ήταν θεμελιώδεις από την πρώτη μέρα της δημιουργίας της. Στη χώρα μας, τα άτομα με προβλήματα όρασης που επιχειρούν, κυρίως δρουν ως ελεύθεροι επαγγελματίες (νομικοί σύμβουλοι, ψυχολόγοι, μουσικοί).

Είναι εύκολο για άτομα με αναπηρία να ενταχθούν στον κόσμο της εργασίας; Υπάρχουν οι απαραίτητες προβλέψεις από το κράτος;

Υπάρχουν αρκετά εμπόδια για την απρόσκοπτη ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην αγορά εργασίας, εμπόδια όμως που σε πάρα πολλές περιπτώσεις προκύπτουν από την έλλειψη προσβασιμότητας στους χώρους εργασίας. Το κράτος, διαχρονικά, καλύπτει ορισμένες θέσεις εργασίας οι οποίες δημιουργούνται για άτομα με αναπηρία, σε δομές όπως είναι οι κρατικοί φορείς, όμως συχνά αυτή η μέριμνα τελειώνει με την τοποθέτηση του/ης εργαζόμενου/ης. Πιστεύω πως πρέπει να δημιουργηθεί ένα υποστηρικτικό πλαίσιο που θα επικυρώνει την προσβασιμότητα τόσο σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό, όσο και στο δομημένο περιβάλλον (ράμπα, ασανσέρ που να χωρά αμαξίδιο, Η/Υ με κατάλληλο λογισμικό κτλ).

Προς το κλείσιμο, ποιος ο ρόλος των νέων τεχνολογιών, στο να κάνουν την ζωή σας ευκολότερη; Υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις τα τελευταία χρόνια;

Πολύ απλά, χωρίς τις νέες τεχνολογίες θα ήταν 10 φορές δυσκολότερη η ανάπτυξη της Black Light, ή αυτή θα γινόταν σχεδόν αποκλειστικά από βλέποντες. Αυτό όμως θα σήμαινε ότι τα τυφλά στελέχη της επιχείρησης - όπως εγώ - θα είχαμε δευτερεύοντα ρόλο, και αυτό αντιτίθεται στην κουλτούρα και στις αρχές μας.

Οι κυρίαρχοι τεχνολογικοί κολοσσοί έχουν πλέον καταλάβει πως πρέπει να λειτουργούν συμπεριληπτικά, με αποτέλεσμα να ενσωματώνουν όλο και περισσότερο στα λειτουργικά τους συστήματα την υποστηρικτική τεχνολογία. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια, δημιουργούνται πολλές εφαρμογές που είναι χρήσιμες στην καθημερινή ζωή, πχ εφαρμογές αναγνώρισης χρωμάτων/χαρτονομισμάτων, εφαρμογές που χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για περιγραφή φωτογραφιών, πλοηγοί κατάλληλοι για τυφλούς κ.α. Τα smartphones είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι των τυφλών ατόμων και έτσι μπορούμε να πούμε πως η ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη της τελευταίας δεκαετίας έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην αυτονομία μας.

Κλείνοντας, μιλήστε μας για τα επόμενα σχέδια της Black Light, τους επόμενους στόχους σας.

Βιώνουμε μια περίοδο που ευδοκιμούν οι βραχυπρόθεσμοι στόχοι, ωστόσο εμείς στην Black Light δεν σταματάμε να σχεδιάσουμε με προσεκτικά βήματα το μέλλον. Μεγάλος μας στόχος παραμένει η εύρεση πόρων αλλά και χώρου κατάλληλου για την επαναλειτουργία του «Dialogue in the Dark» που βλέπουμε πως είναι απαραίτητο στη χώρα μας, ενώ ταυτόχρονα στοχεύουμε στην περαιτέρω διεύρυνση των εκπαιδευτικών μας σεμιναρίων και σχεδιάζουμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης που θα απευθύνεται σε ανθρώπους με αναπηρία που στοχεύουν στην εξεύρεση εργασίας.