Είμαστε ό,τι πληροφορίες καταναλώνουμε

Ο κάθε άνθρωπος, ως πολυμορφικό ον, επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, τόσο εξωγενείς όσο και ενδογενείς. Ο τρόπος που ζει, που σκέφτεται, που επιλέγει τους φίλους του, που παίρνει αποφάσεις, που εξελίσσεται, που δουλεύει, που αισθάνεται, που υλοποιεί projects, όλα τα παραπάνω, δεν επηρεάζονται μόνο από τι τρώμε, γιατί είμαστε, ως όντα, κάτι πολύ περισσότερο. Η διατροφή μας παίζει φυσικά σημαντικό ρόλο, όμως ένας ακόμα παράγοντας που μας διαμορφώνει είναι οι πληροφορίες που επιλέγουμε να καταναλώσουμε.

Και όταν αναφέρομαι στη λέξη πληροφορία, εννοώ όλα τα παρακάτω:

• Αλληλουχία συμβόλων που αποτυπώνουν ή μεταδίδουν κάποιο μήνυμα
• Στοιχείο που ενημερώνει και βοηθά κάποιον να γνωρίσει κάτι
• Είδηση
• Οποιοδήποτε γνωσιακό στοιχείο που προέρχεται από επεξεργασία δεδομένων
• Δεδομένα τα οποία προσφέρονται ή μαθαίνονται σχετικά με κάποιο γεγονός ή κάποιον άνθρωπο ή κάποια κατάσταση
• Δεδομένα τα οποία είναι ακριβή, συγκεκριμένα και οργανωμένα, παρουσιασμένα σε ένα πλαίσιο που παρέχει νόημα και είναι σχετικό και μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της κατανόησης και μείωση της αβεβαιότητας
• Μια πληροφορία μπορεί να είναι λοιπόν μία γνώση σε ένα αντικείμενο, μία καλή πρακτική ή ακόμα και κάτι που μαθαίνουμε μέσα από μία εμπειρία που βιώνουμε.

Όλες οι πληροφορίες όμως δεν έχουν το ίδιο ειδικό βάρος. Και τι εννοώ; Οι «δυνατές» πληροφορίες, είναι αυτές που μας βοηθούν να επεκτείνουμε τις γνώσεις μας σ’ ένα πεδίο. Είναι αυτές που βοηθούν να δημιουργηθούν νέες συνάψεις στον εγκέφαλό μας και υποστηρίζουν τη διεύρυνσή μας σε όλα τα επίπεδα. Είναι αυτές που μπορεί να μας διασκεδάσουν με εποικοδομητικό τρόπο και να μας χαλαρώσουν, έτσι ώστε να μπορούμε να μπούμε σε δημιουργικό mood. Είναι αυτές που μας επιτρέπουν να κάνουμε πιο αποτελεσματικά τη δουλειά μας. Είναι δηλαδή ταυτόχρονα χρήσιμες, πρακτικές και μας προσφέρουν ένα από τα 4 είδη του fun.

Αυτές οι «δυνατές» πληροφορίες υποστηρίζουν αποτελεσματικά τις προσπάθειές μας να πετύχουμε τους στόχους μας και να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.

Υπάρχουν όμως και «άχρηστες» πληροφορίες. Οι άχρηστες μπορεί να είναι εκείνες που μας πληροφορούν ποιος κέρδισε σε έναν αγώνα ποδοσφαίρου ενώ δεν έχουμε καμία σχέση με το ποδόσφαιρο ή μας ενημερώνουν, δια της μεθόδου του κουτσομπολιού, τι έκανε ο διπλανός μας ή πού πήγε διακοπές κάποιος διάσημος. Αυτού του είδους οι πληροφορίες καταναλώνονται εύκολα - δεν χρειάζεται να καταβάλλουμε καμία ιδιαίτερα προσπάθεια για να τις αποκτήσουμε. Γεμίζουν το μυαλό μας, πιάνουν χώρο από την εργασιακή μας μνήμη και δεν μας επιτρέπουν να την χρησιμοποιήσουμε αποδοτικά. Και με κανέναν τρόπο δεν μας βοηθούν να ενισχύσουμε τις γνώσεις μας και τις δεξιότητές μας, πόσο μάλλον να αλλάξουμε στάσεις/συμπεριφορές προς το καλύτερο.

Και αν λάβουμε υπόψη μας:

• Tα αποτελέσματα μία έρευνας που διεξήχθη από το University of California, San Diego, η οποία προέβλεπε ότι το 2015 οι άνθρωποι θα καταναλώνουν περίπου 74 gigabytes δεδομένων κατά μέσο όρο σε καθημερινό επίπεδο, εκτός των ωρών εργασίας, τα οποία ισοδυναμούν με δεδομένα που περιέχονται σε 9 DVDs και που σίγουρα σήμερα, το 2020, αυτό το νούμερο θα έχει αυξηθεί. Γι’ αυτό πλέον μιλούμε για information overload-υπερβολικό φόρτο πληροφοριών ή και data smog όταν πρόκειται για πληροφορίες που προέρχονται από το διαδίκτυο.
• Tη δήλωση του ψυχίατρου Edward Hallowell: «πότε στην ανθρώπινη ιστορία, ο εγκέφαλος των ανθρώπων δεν έπρεπε να επεξεργάζεται τόσα πολλά δεδομένα όπως σήμερα. Τώρα υπάρχει μία γενιά ανθρώπων η οποία ξοδεύει πολλές ώρες μπροστά σε μία οθόνη ενός υπολογιστή ή σε ένα κινητό τηλέφωνο και που είναι τόσο απασχολημένη με το να επεξεργάζεται όλες εκείνες τις πληροφορίες που λαμβάνει από όλες τις κατευθύνσεις, ώστε χάνει την ικανότητα να σκέφτεται και να νιώθει. Οι περισσότερες από αυτές τις πληροφορίες είναι επιφανειακές, ρηχές. Οι άνθρωποι θυσιάζουν το βάθος και το συναίσθημα και αποκόπτονται από τους άλλους ανθρώπους».

Τότε ένα είναι σίγουρο! Το τι πληροφορίες επιτρέπουμε να μπαίνουν στο κεφάλι μας δείχνει και ποιοι είμαστε. Δείχνει τι μας νοιάζει πραγματικά, τι έχει νόημα για μας και πόσο τελικά θέλουμε να αναπτυχθούμε ως άνθρωποι και να παραμείνουμε Άνθρωποι.

Σαφώς και δεν είναι εφικτό όλη την ημέρα, κάθε μέρα να καταναλώνουμε μόνο «χρήσιμες» πληροφορίες, με την πολύ αυστηρή έννοια του όρου π.χ. διαβάζοντας μόνο βιβλία που έχουν επιστημονικό υπόβαθρο και είναι γραμμένα με έναν πιο δομημένο και αυστηρό τρόπο. Μπορούμε όμως τις στιγμές που νιώθουμε κουρασμένοι να επιλέξουμε να αδειάσουμε το μυαλό μας βλέποντας ένα βίντεο στο Youtube που είναι διασκεδαστικό μεν, αλλά έμμεσα και με απλό τρόπο μας περνάει και χρήσιμες πληροφορίες. Ή να παίξουμε ένα video game το οποίο μας μαθαίνει να είμαστε πιο συνειδητοί ως προς την προστασία του περιβάλλοντος ή μας μαθαίνει πώς να γίνουμε καλύτεροι ηγέτες του εαυτού μας. Έχουμε κι άλλες επιλογές! Μπορούμε να πάμε σε μία συναυλία όπου θα ακούσουμε μουσική που τονώνει τη δημιουργικότητά μας. Και η μουσική κι αν δεν μεταδίδει πληροφορίες...!

Αυτό που σίγουρα πρέπει να αποφεύγουμε είναι να καταναλώνουμε «άχρηστες» πληροφορίες, σκουπίδια όπως μου αρέσει να τις αποκαλώ. Όχι μόνο δεν μας προσφέρουν τίποτα ουσιαστικό, αλλά μας κάνουν και κακό. Είναι κάτι αντίστοιχο με τις βλάβες που μπορεί να επιφέρει στο σώμα μας το junk food.

Αυτό που πρέπει σίγουρα να επιδιώκουμε είναι να καταναλώνουμε πληροφορίες οι οποίες είναι challenging για εμάς. Δηλαδή να καταναλώνουμε πληροφορίες που είναι έξω από το πεδίο δράσης μας. Πληροφορίες οι οποίες μας ιντριγκάρουν και ταΐζουν τον πολυμορφισμό μας.

Το να είμαστε συνειδητοί ως προς το τι πληροφορίες επιτρέπουμε να μπουν στον εγκέφαλό μας είναι επιλογή ζωής γιατί πολύ απλά όταν επιλέγουμε να καταναλώνουμε πληροφορίες με αξία σημαίνει ότι νοιαζόμαστε πραγματικά για την πνευματική μας υγεία. Νοιαζόμαστε πραγματικά για εμάς!