Βιωσιμότητα, πράσινη ανάπτυξη, πράσινος τουρισμός, Eταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ). Όλα αυτά τα ακούμε ως πολίτες πολύ συχνά, σε σημείο να νομίζουμε ότι είναι αφηρημένες έννοιες χωρίς τη δυνατότητα πρακτικής εφαρμογής, με τις οποίες μόνο οι ακαδημαϊκοί ασχολούνται σε θεωρητικό επίπεδο και οι πολιτικοί όταν θέλουν να κερδίσουν ψηφοφόρους.
Η βιώσιμη και πράσινη ανάπτυξη και η ΕΚΕ είναι όλες έννοιες αλληλοσυμπληρούμενες. Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη στον τουρισμό, είναι ένα κομμάτι της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Η αναγκαιότητα ενσωμάτωσης της βιωσιμότητας είναι πάρα πολύ μεγάλη, καθώς ο τουρισμός είναι ένας τομέας με μεγάλη οικονομική και κοινωνική ένταση και απόδοση και παίζει σπουδαίο ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη ενός τόπου και την απασχόληση. Κατά συνέπεια, λόγω του είδους και της έκτασης των υποδομών που χρειάζονται για να δημιουργηθεί αυτό που λέμε τουριστική προσφορά, ο περιβαλλοντικός και κοινωνικός παράγοντας παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στις τουριστικές επιχειρήσεις.
Ο τουρισμός είναι αναμφισβήτητα ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους οικονομικούς τομείς στον κόσμο, ενώ για κάποιες χώρες κυρίως αναπτυσσόμενες αποτελεί και την κύρια πηγή εισοδήματος. Λόγω του ότι ο τουρισμός συνδέεται με τις διακοπές και την χαλάρωση, τα όμορφα τοπία και την καλοπέραση σε κάποιον προορισμό, πολλές φορές παρθένο, έχει πολύ μεγάλη σημασία το μέρος του σωστού σχεδιασμού και της ελαχιστοποίησης των περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων. Το αρνητικό είναι ότι το ενδιαφέρον των τουριστικών επιχειρήσεων όσον αφορά την ΕΚΕ, εστιάζεται κατά κύριο λόγο στο περιβάλλον και όχι τόσο στην κοινωνία, στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο ανθρώπινο δυναμικό. Ο τουρισμός παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση της φτώχιας, μέσω της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης και της γενικής βελτίωσης του επιπέδου της ζωής. Ειδικά σε χώρες της Αφρικής και της Ασίας. η εφαρμογή κανόνων και κωδίκων δεοντολογίας έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία, καθώς σε αυτές τις χώρες που χρειάζονται την οικονομική δραστηριότητα του τουρισμού όσο καμία άλλη, παρουσιάζονται και αρνητικά κοινωνικά φαινόμενα όπως πχ η παιδική πορνεία.
Η συνολική εφαρμογή της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στον τουρισμό, έχει θετικά αποτελέσματα και στην ποιότητα των τουριστικών προϊόντων, στην εικόνα των επιχειρήσεων απέναντι στην κοινωνία και στους κοινωνικούς της εταίρους, στις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις της τουριστικής δραστηριότητας και στην διαφοροποίηση των επιχειρήσεων από τον ανταγωνισμό, δημιουργώντας πιο «πιστούς πελάτες».
Η εταιρική κοινωνική ευθύνη και οι πρακτικές της είναι περισσότερο γνωστές σε άλλους κλάδους, όπου μεγάλες πολυεθνικές αλυσίδες από τον χώρο του εμπορίου και των καταναλωτικών αγαθών, έχουν φτάσει στο σημείο να ανταγωνίζονται σε επίπεδο πρακτικών, δράσεων και κοινωνικής προσφοράς. Στην τουριστική βιομηχανία, ακόμα και από μεγάλες επιχειρήσεις, δεν συναντάμε τέτοια εμβέλεια σε πρακτικές ούτε και σε δράσεις. Ωστόσο, αρκετές τουριστικές επιχειρήσεις, κυρίως ξενοδοχεία, έχουν κάνει την εμφάνισή τους μέσα από περιβαλλοντικές κοινωνικές και ανθρωπιστικές δράσεις ΕΚΕ. Τέτοιες μπορεί να είναι η εξοικονόμηση ενέργειας, η χρήση φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων, η ανακύκλωση, οι έρανοι σε φιλανθρωπικά σωματεία, η διοργάνωση φιλανθρωπικών εκδηλώσεων, η ανάπτυξη και η εκπαίδευση του προσωπικού, η τήρηση κανόνων υγείας και ασφάλειας και άλλα.
Υπάρχουν πλέον πολλά εργαλεία καθώς και διεθνή πρότυπα και κατευθυντήριες γραμμές, όπως είναι το ISO 14001, το ISO 26000, που αφορούν την περιβαλλοντική διαχείριση και τις αρχές για την ΕΚΕ, το GRI, το GSTC, το EMASIII που αποτελούν παγκόσμιες πρωτοβουλίες και παρέχουν τα κριτήρια για την σύσταση αναφορών βιωσιμότητας, αρχές για τον βιώσιμο τουρισμό, την οικολογική διαχείριση και άλλα. Αυτά βοηθούν τις τουριστικές επιχειρήσεις να εφαρμόσουν βιώσιμες πρακτικές, να δημιουργήσουν βιώσιμα προϊόντα και να έχουν θετικό κοινωνικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Έχουν δημιουργηθεί διάφοροι φορείς πιστοποίησης τουριστικών επιχειρήσεων και στην Ελλάδα, που πιστοποιούν ότι αυτές συμμορφώνονται με τα διεθνή πρότυπα βιωσιμότητας. Ένα παράδειγμα τέτοιου φορέα είναι η εταιρία Travelife που εξειδικεύεται στην πιστοποίηση τουριστικών επιχειρήσεων παγκοσμίως, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, ενώ έχουμε και τα τέσσερα πρώτα τουριστικά γραφεία που βρίσκονται στη διαδικασία αξιολόγησης από αυτήν.
Η πιστοποίηση των τουριστικών επιχειρήσεων υποδηλώνει την υπευθυνότητά τους απέναντι στον τόπο, και την ποιότητα των προϊόντων που προσφέρουν στους προμηθευτές τους και στους τουρίστες. Μέσα από την πιστοποίησή τους και τους απολογισμούς βιωσιμότητας μπορούν να αποδείξουν πως διαχειρίζονται την ευθύνη τους αυτή σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό πλαίσιο.
Οι τουριστικές δραστηριότητες λαμβάνουν χώρα σε ένα περιβάλλον-προορισμό και το να παραμένει αυτό υγιές είναι πολύ σημαντικό και για τους κατοίκους και για τους τουρίστες. Επειδή η λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων χαρακτηρίζεται από εποχικότητα με δύσκολες συχνά συνθήκες για τους εργαζόμενους, είναι σημαντικό να μπορεί να παρακολουθηθεί ποια είναι η συμβολή τους στην απασχόληση, στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του τόπου, αν οι υποδομές αναπτύσσονται με σεβασμό στο περιβάλλον και άλλα. Εν κατακλείδι, επειδή ο ρόλος του τουρισμού στην παγκόσμια ανάπτυξη είναι πάρα πολύ μεγάλος και η επίδρασή του στις κοινωνίες και στο περιβάλλον επίσης, είναι απαραίτητο να υπάρχει έλεγχος και πιστοποίηση καθώς και ανάπτυξη με βάση την βιωσιμότητα του περιβάλλοντος και της κοινωνίας. Άλλωστε η βιώσιμη ανάπτυξη και η ΕΚΕ δεν είναι μόδα, αλλά αναγκαιότητα και προϋπόθεση για μία μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη και ευημερία των επιχειρήσεων και των κατοίκων ενός τόπου.
Σχόλια