Leadership Team Coaching: Μια επιστημονικά τεκμηριωμένη πρακτική για την αύξηση της απόδοσης των ομάδων

Tι είναι και πώς λειτουργεί το Coaching σε ομάδες;

Το Coaching σε ομάδες είναι μια ιδιαίτερη πρακτική. Όπως σε κάθε περιπέτεια έτσι κι εδώ, αυξάνονται οι απαιτήσεις σε δεξιότητες και γνώσεις μα αυξάνεται ο πλούτος των εμπειριών και των συναισθημάτων. Ο M.Kets de Vries (2014) χρησιμοποιεί μια εξαιρετική μεταφορά για να περιγράψει αυτή την εμπειρία. Γράφει χαρακτηριστικά, το να εργάζεται κανείς με ομάδα μοιάζει σαν να περνά μέσα από ένα πεδίο γεμάτο παγόβουνα. Το μεγαλύτερο μέρος του κινδύνου βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια. Τονίζει έτσι, ότι τα δυναμικά, οι διεργασίες και οι μηχανισμοί του συστήματος δεν είναι ορατά με την πρώτη ματιά, δεν είναι εύκολα παρατηρήσιμα καθώς αυτό που φαίνεται είναι μόνον η κορυφή από ένα πολύπλοκο σύστημα σχέσεων, κανόνων και μοτίβων.

Παρά την θεωρητική του εξέλιξη, το Coaching σε επιχειρήσεις και οργανισμούς διατηρεί τη μορφή των ατομικών συνεδριών κατόπιν αιτήματος της Διοίκησης. Ακόμα κι έτσι ωστόσο, οι επαγγελματίες Coaches έρχονται αντιμέτωποι με δομικά προβλήματα του οργανωσιακού συστήματος για τα οποία ελάχιστα μπορούν να κάνουν. Ενώ δηλαδή στις ατομικές συνεδρίες αναδύονται θέματα που αφορούν το σύστημα συνολικά, τη δομή και τη λογική του, δεν έχουν πρόσβαση παρά σε ένα ελάχιστο μέρος του με περιορισμένες δυνατότητες παρέμβασης. Γι αυτό, όπως προτείνουν, παρά τις όποιες αντιστάσεις είτε από τους οργανισμούς είτε από τους Coaches, καθώς απαιτείται περαιτέρω εκπαίδευση, πρέπει να προτείνεται το Coaching σε ομάδες και ευρύτερα συστήματα του οργανισμού.

Το Ομαδικό Coaching λειτουργεί κι αυτό σε δύο επίπεδα ταυτόχρονα· εστιάζει στην επίτευξη των στόχων για την υλοποίηση των στρατηγικών σκοπών του οργανισμού και την ίδια στιγμή φροντίζει την διατήρηση και αύξηση της λειτουργικότητας της ομάδας, με παρεμβάσεις στις σχέσεις που αναπτύσσονται τόσο εσωτερικά όσο και με το ευρύτερο πλαίσιο στο οποίο συμμετέχει. Από μόνο του κάποιο από τα δύο, δεν επαρκεί για να συμβεί το Coaching, χρειάζεται διασύνδεση και συντονισμός ανάμεσα στις συμπεριφορές που αναπτύσσονται επιφάνεια της ομάδας και στις διεργασίες που εξελίσσονται κάτω από την επιφάνεια και τις καθορίζουν. Δεν αλλάζουμε τους ανθρώπους μα αυτό που συμβαίνει ανάμεσά τους.

Πώς ενισχύονται οι ομάδες και τι κερδίζουν από το Coaching;

Παρά την αυξημένη δυσκολία, τα οφέλη για τα στελέχη και τους οργανισμούς είναι πολλαπλά. Συνοψίζοντας τα αποτελέσματα που εντοπίζουν σύγχρονοι ερευνητές και επαγγελματίες, με το Ομαδικό Coaching (Brown & Grant, 2010; Haug, 2011; Hawkins, 2011; Kets de Vries, 2014; Schlippe & Schweitzer, 2008; Sperry, 2004):

Επιτυγχάνεται μια συνολική ευθυγράμμιση τόσο στο εσωτερικό της ομάδας μεταξύ των διαφορετικών οπτικών που διατηρούν τα στελέχη όσο και σε σχέση με τους στρατηγικούς σκοπούς και την κουλτούρα του οργανισμού. Συνδυάζονται οι διαφορετικές γνώσεις και δεξιότητες του κάθε ανθρώπου, ενισχύεται η εστίαση στο μέλλον και ενεργοποιούνται οι εσωτερικές πηγές της ομάδας για την επίτευξη στόχων. Ενισχύεται δηλαδή, η διατύπωση των διαφορετικών ερμηνειών προκαλώντας έτσι έναν θετικό, παραγωγικό αναστοχασμό πάνω σε βεβαιότητες και αδιέξοδα απελευθερώνοντας έτσι τη διαδικασία της μάθησης και της αλλαγής. Οι βελτιώσεις και αλλαγές διατηρούνται μακροπρόθεσμα.

Τα μέλη της, συνειδητοποιώντας τα κοινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν και το κοινό όραμα για το οποίο εργάζονται, αναπτύσσουν μία κοινή ταυτότητα, μια αίσθηση του «ανήκειν» που ενισχύει την ομαδικότητα, τα συνοχή και την αλληλεγγύη, μειώνει το στρες και αυξάνει την αποτελεσματικότητά τους. Έτσι επιδεικνύουν αφοσίωση στην αποστολή της ομάδας, με υπευθυνότητα και υψηλό κίνητρο.

Η ομάδα καλλιεργεί δεξιότητες επικοινωνίας και οικοδόμησης ουσιαστικών σχέσεων που διευκολύνουν την ανταλλαγή, τη συνεργασία και την ανάπτυξη. Σε αυτό το πλαίσιο, σταθεροποιούνται συμπεριφορές επίλυσης προβλημάτων, διαχείρισης διαφωνιών και κρίσεων και βελτιώνεται η συναισθηματική τους νοημοσύνη. Συχνά, τα θετικά μοτίβα συμπεριφοράς, ακρόασης και αλληλεπίδρασης που αναπτύσσουν τα μέλη της διαχέονται και στο ευρύτερο σύστημα στο οποίο συμμετέχουν.

Προσφέρεται το πλαίσιο στο οποίο μπορεί να επιτελεστεί η κάθαρσις με την αρχαιοελληνική έννοια, από αρνητικές εμπειρίες, αδιέξοδα και προβλήματα που προκύπτουν. Ομάδες με αυξημένες διοικητικές ευθύνες βιώνουν ψυχοπιεστικές καταστάσεις, κρίσεις, διαφωνίες, έντονες μεταπτώσεις στη διάθεση και εναλλαγή συναισθημάτων. Στις συνεδρίες διαμορφώνεται ένα περιβάλλον ικανό να απορροφήσει τους κραδασμούς και να επιτρέψει στα αρνητικά συναισθήματα να μεταβολιστούν. Έτσι, το ψυχολογικό ρήγμα προλαμβάνεται και ενισχύεται η ανθεκτικότητα της ομάδας. Βεβαίως, ο Coach που συντονίζει αυτή τη διαδικασία χρειάζεται τις απαραίτητες επιστημονικές γνώσεις για να προστατεύσει τους πελάτες του, να επιτρέψει την επεξεργασία των συναισθημάτων στον κατάλληλο χρόνο, υπό τις κατάλληλες συνθήκες, ώστε να είναι αποτελεσματική και να μην προκαλέσει δευτερογενές ρήγμα στη συνοχή της.

Προάγει κουλτούρα πρωτοβουλιών, κεφαλαιοποιεί τις ικανότητές της και αμφισβητεί τα παραδοσιακά μοντέλα ηγεσίας που βασίζονταν στον έλεγχο και τη συμμόρφωση. Δηλαδή, συμβάλλει στην αναγνώριση και αποκρυστάλλωση των επιτευγμάτων και των επιτυχιών, στη διάγνωση δεξιοτήτων και θετικών συμπεριφορών που αρχειοθετούνται και καθίστανται εφαρμόσιμες ξανά όποτε απαιτηθεί. Αυτό σημαίνει αυτόνομη μάθηση και απόκτηση γνώσης από την εμπειρία.

Τα στελέχη αποκτούν επίγνωση της συστημικότητας, αναγνωρίζουν, κατανοούν και αποδέχονται τα όρια και τους διακριτούς ρόλους αναπτύσσοντας αυτό-ρυθμιστικούς μηχανισμούς. Διατηρούν τις ισορροπίες και σέβονται τον ζωτικό χώρο του καθενός. Τα όρια ενώνουν τακτοποιώντας τους ρόλους.

Συνολικά, καλλιεργείται και ενσωματώνεται η Coaching κουλτούρα στην Ηγεσία και η ομάδα οργανώνεται πάνω σε στόχους, πλάνα υλοποίησης και αξιοποίησης των εσωτερικών και εξωτερικών πηγών της.

Από το βιβλίου μου, Η Τέχνη του Coaching, Εισαγωγή στην Θεωρία & Πρακτική της Coaching Ψυχολογίας, Εκδόσεις iWrite.gr, που μπορείτε να βρείτε εδώ.