Ο τομέας του τουρισμού αντιμετωπίζει μια ταχεία και απότομη πτώση της ζήτησης και μια αύξηση των απωλειών θέσεων εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο, θέτοντας σε κίνδυνο πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Παρά την αποδεδειγμένη ανθεκτικότητα του στις αντιδράσεις σε άλλες κρίσεις, το βάθος και το εύρος της τρέχουσας πανδημίας πιθανότατα θα έχει μακροχρόνια επίδραση στον διεθνή τουρισμό σε σύγκριση με άλλες βιομηχανίες. Αυτό οφείλεται επίσης στις πιθανές μακροπρόθεσμες αλλαγές στις συμπεριφορές, με τους ανθρώπους να γίνονται πιο προσεκτικοί όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό, στο μέλλον.
Ο αντίκτυπος σε όλο τον κόσμο
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (UNWTO), οι διεθνείς αφίξεις τουριστών θα μειωθούν από 20% έως 30% το 2020 σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2019, ισοδύναμα με απώλεια 300 έως 450 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ σε διεθνείς τουριστικές εισπράξεις. Η άμεση συμβολή της βιομηχανίας ταξιδιών και τουρισμού αντιπροσωπεύει σήμερα το 3,3% του συνολικού παγκόσμιου ΑΕΠ και το 4,4% στις χώρες του ΟΟΣΑ (μέσος όρος) με 14%, 13% και 18% για χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα αντίστοιχα.
Ορισμένες χώρες αναμένεται να αντιμετωπίσουν πιο σημαντικό χτύπημα από άλλες λόγω της μεγάλης εξάρτησής τους από τον κλάδο, ειδικά όταν εξετάζεται μια ενδιαφέρουσα σύγκριση: από τους 10 κορυφαίους προορισμούς σε διεθνείς αφίξεις τουριστών (Γαλλία, Ισπανία, Ηνωμένες Πολιτείες, Κίνα, Ιταλία, Τουρκία, Μεξικό, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ταϊλάνδη), 8 έχουν μεγαλύτερο πλήγμα από το COVID-19, υπονοώντας ότι το οικονομικό σοκ στον τουρισμό θα επιδεινωθεί περαιτέρω σε αυτές.
Στην Ευρώπη, όπου η τουριστική βιομηχανία απασχολεί περίπου 13 εκατομμύρια άτομα, περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ έσοδα το μήνα αναμένεται να χαθούν ως αποτέλεσμα του κορονοϊού, με την Ιταλία και την Ισπανία στις χώρες που πλήττονται περισσότερο.
Η τουριστική αγορά εργασίας
Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού (WTTC) προβλέπει ότι στον τομέα αυτό κινδυνεύουν έως και 75 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Αυτή η εκτίμηση είναι ακόμη πιο ανησυχητική όταν αναλογιστούμε το γεγονός ότι ο τουρισμός είναι ο κορυφαίος δημιουργός θέσεων εργασίας για τα ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού.
Άλλα, ειδικά χαρακτηριστικά καθιστούν τον τουρισμό ιδιαίτερα ευαίσθητο σε οικονομικά σοκ. Η συγκέντρωση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στις τουριστικές βιομηχανίες είναι πολύ υψηλότερη από άλλες βιομηχανίες: οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις είναι πιθανό να έχουν λιγότερη ανθεκτικότητα και ευελιξία για να αντιμετωπίσουν το κόστος και τις επιβαρύνσεις που συνεπάγονται αυτά τα σοκ. Επιπλέον, λαμβανομένων υπόψη των συχνά περιορισμένων πόρων τους και των υφιστάμενων εμποδίων στην πρόσβαση στο κεφάλαιο και στην υιοθέτηση τεχνολογικών καινοτομιών, η περίοδος κατά την οποία οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να επιβιώσουν από ένα σοκ πιθανότατα θα είναι μικρότερη από ό, τι για τις μεγαλύτερες εταιρείες.
Ένα άλλο στοιχείο είναι η υψηλή εποχικότητα και η αστάθεια των θέσεων εργασίας: η πιθανότητα προσωρινής απασχόλησης είναι σημαντικά υψηλότερη στον τουρισμό από ό, τι στη συνολική μη χρηματοοικονομική επιχειρηματική οικονομία, που μεταφράζεται σε χαμηλότερα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και παροχές για τους εργαζόμενους, Ωστόσο, η διαφοροποίηση των τουριστικών υπηρεσιών συνεπάγεται ότι μια κρίση σε έναν τομέα φέρνει καταστροφικές συνέπειες σε ολόκληρη την τουριστική αλυσίδα.
Πολιτικές απαντήσεις
Συνεχίζονται οι προσπάθειες για την εφαρμογή αποτελεσματικών πολιτικών απαντήσεων για τη διατήρηση του τομέα και την ενεργοποίηση του διεθνούς συντονισμού. Αν και σήμερα είναι πολύ νωρίς για να εκτιμηθεί εάν τα όποια μέτρα θα είναι αποτελεσματικά, μπορούν να διατυπωθούν ορισμένες παρατηρήσεις. Πρώτον, οι κυβερνήσεις πρέπει να εφαρμόσουν μέτρα με γρήγορο και διαφανή τρόπο ώστε να επιτρέψουν την άμεση και απλοποιημένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση προς όφελος του μέγιστου αριθμού των εργαζομένων που πλήττονται.
Δεύτερον, αυτές οι παρεμβάσεις πρέπει να παρακολουθούνται τακτικά προκειμένου να καταστούν δυνατές ορθές στρατηγικές ενδυνάμωσης για τους φορείς της βιομηχανίας και ιδίως τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, σε όλες τις φάσεις της κρίσης. Αυτό σημαίνει παροχή υποστήριξης όχι μόνο για την αντιστάθμιση της απώλειας εσόδων αλλά και για την παροχή καθοδήγησης σχετικά με τα πρότυπα και τα πρωτόκολλα για τις επιχειρήσεις, την προσαρμογή και την πρόσβαση σε νέες αγορές, καθώς και την ενίσχυση του επιχειρηματικού δυναμικού των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, αλλά και για την προώθηση διαδικασιών συνεργασίας.
Τρίτον, οι φορείς της βιομηχανίας πρέπει να δείξουν ισχυρό δημιουργικό, ικανότητες καινοτομίας και ανθεκτικότητας για τη δημιουργία καινοτόμων λύσεων, για την ανοικοδόμηση μιας βιώσιμης τουριστικής βιομηχανίας. Οι επιχειρηματικές ιδέες για προορισμούς, προϊόντα και πωλήσεις και γενικά για νέα επιχειρηματικά μοντέλα θα είναι καθοριστικής σημασίας για να βοηθήσουν τον τομέα να μετριάσει τον αντίκτυπο της πανδημίας και να ξεκινήσει αποτελεσματικές προσπάθειες ανάκαμψης.
Τελικά, είναι πρωταρχικής σημασίας για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να χρησιμοποιήσουν την πανδημία του COVID-19 για τη βελτίωση των στρατηγικών διαχείρισης κρίσεων και την ενίσχυση των διεθνών και εγχώριων μηχανισμών συντονισμού και της αμοιβαίας μάθησης σε περιφέρειες και τουριστικούς υποτομείς, για να επανεξετάσουν ένα πιο βιώσιμο και ανθεκτικό τουριστικό σύστημα και να ανταποκριθούν ενωμένοι σε μελλοντικά σοκ.
Πηγές
- Paola Maniga(2020) The Impact of COVID-19 on Tourism
- UNWTO (The World Tourism Organization) (2020). INTERNATIONAL TOURIST NUMBERS COULD FALL 60-80% IN 2020, UNWTO REPORTS
Σχόλια