Νευροηγεσία, Διαλογισμός, Διοίκηση από "μέσα προς τα έξω", Αφανείς Ηγέτες

Αν δούμε λίγο σφαιρικά το πώς η ηγεσία ασκείται από διάφορους φορείς και άτομα σε διαφορετικά περιβάλλοντα, αυτό που διαπιστώνει κανείς είναι ότι τελικά προκύπτει ως μία Τέχνη του να μπορείς να κινητοποιήσεις τη συλλογική ευφυΐα προς συγκεκριμένους σκοπούς.

Μέσα όμως σε αυτή την έντεχνη διαδικασία, το κάθε ηγετικό πορτρέτο φαίνεται να ξεχωρίζει για κάποιες πολύ συγκεκριμένες τακτικές του που όταν προσπαθήσεις να απαριθμήσεις τους λόγους που είναι καλός ηγέτης, είναι η πρώτη του δεινότητα που σου έρχεται στο μυαλό.

Συναντήσαμε την κ. Δήμητρα Ιορδάνογλου, Λέκτορα του Παντείου Πανεπιστημίου στο Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού και ειδήμων σε θέματα ηγεσίας, αμέσως μετά την ολοκλήρωση του επιτυχούς συνεδρίου "Young Business Leaders", το οποίο διοργάνωσε η ίδια την Τετάρτη 24/09 στο αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου.

Υπάρχει το παράδειγμα του Martin Sorrell, μία ηγετική μορφή, χαρακτηριστική για τη σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων με τους εργαζόμενούς του; γνωρίζει και θυμάται προσωπικά τους περίπου 2.000 σε αριθμό υπαλλήλους της εταιρείας του με τα μικρά τους ονόματα, και μάλιστα, η καλή του μνήμη τον βοηθά να θυμάται λεπτομέρειες από την προσωπική τους ζωή, που τον οδηγούν σε φιλικές ερωτήσεις προς το προσωπικό της τυπολογίας «Πώς πάει ο μικρός σου γιος στο μπάσκετ;» ή «Όλα καλά με το τσεκ απ της γυναίκας σου προχθές;".

Ή ο manager που είχα τη χαρά να έχω στην Costa Navarino, ο Φίλιππος Ζαμπέλης, ο οποίος δεν είχε ούτε μία φορά την πόρτα του γραφείου του κλειστή, και μέσα από την «Επικοινωνία- Ανοιχτή Πόρτα» τακτική, έκανε πράξη αυτό που είχε υποσχεθεί «Δεν είμαι εδώ μόνο για τους καλεσμένους, είμαι εδώ και για εσάς.».

Θέλω με τη δική σας σειρά να αναφέρετε την πιο χαρακτηριστική ηγετική ικανότητα για εσάς.

Όλα αυτά που αναφέρατε στην ωραία διατυπωμένη ερώτησή σας είναι σημαντικά χαρακτηριστικά και συμπεριφορές του αποτελεσματικού ηγέτη. Εγώ θα προσθέσω ότι είναι επίσης σημαντικό να μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά όχι μόνο τους άλλους, αλλά και τον εαυτό του. Να είναι δηλαδή ηγέτης του εαυτού του. Με αυτό εννοώ πρώτον να μπορεί να αναστοχάζεται, να έχει ξεκάθαρες αξίες και να τις δείχνει με τις πράξεις του, να αναγνωρίζει τα δυνατά και αδύνατα σημεία του, να διαχειρίζεται αποτελεσματικά το στρες και το θυμό του και να μην ξεσπάει στους συνεργάτες του. Με λίγα λόγια να έχει ανεπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη.

Στο πρόγραμμα Young Leaders που παρουσιάσαμε την θεωρήσαμε όλες αυτές τις ηγετικές ικανότητες απαραίτητες για τους νέους ηγέτες και προτείναμε βιωματικούς και δημιουργικούς τρόπους ανάπτυξης τους.

Το χιούμορ τι ρόλο παίζει στη ζωή των ηγετών; Αν δηλαδή η ηγεσία ήταν άντρας θα ίσχυε αυτό που λένε οι κοπέλες «ο άντρας θέλω να έχει οπωσδήποτε χιούμορ»; Θα έλκυε το γυναικείο φύλο χωρίς χιούμορ;

Ο Bill Gates στο forum Reddit χαιρετά με χαρακτηριστικό χιούμορ τους διαδικτυακούς του φίλους και τους λέει «Ρωτήστε με οτιδήποτε: Από τη φιλανθρωπία και την τεχνολογία μέχρι το πώς να χάσεις ένα παιχνίδι σκάκι σε λιγότερο από 90 δευτερόλεπτα; Βήμα 1ο: Παίξε με τον πρωταθλητή κόσμου. Βήμα 2ο : Δεν υπάρχει δεύτερο βήμα.»

Το χιούμορ βοηθάει πολύ στους χώρους εργασίας γιατί αποφορτίζει την τεταμένη ατμόσφαιρα και χαλαρώνει όλη την ομάδα. Επίσης είναι δείγμα ευφυΐας.

Από την άλλη μεριά όμως χρειάζεται προσοχή στο πως χρησιμοποιεί ο ηγέτης το χιούμορ καθώς κάποιες φορές μπορεί να χρησιμοποιηθεί με επιθετικό και σαρκαστικό τρόπο και να προσβάλλει ή να υποβιβάσει τους άλλους. Έτσι οδηγούμαστε σε τοξικές ηγετικές συμπεριφορές που συχνά γίνονται αιτία κάποιος εργαζόμενος να εγκαταλείψει μία ομάδα ή μία εταιρία. Ή άλλες φορές να κρατάει κρυμμένα αρνητικά συναισθήματα που έχουν, ηθελημένα ή μη, επίπτωση στην απόδοσή του αλλά και στην ψυχική του υγεία.

Καθώς λοιπόν τα συναισθήματα είναι μεταδοτικά, ο ηγέτης μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά το κλίμα μίας ομάδας. Εμείς θέλουμε οι ηγέτες να συνειδητοποιήσουν την επίδραση που έχουν στους άλλους και να προσπαθούν συνεχώς να αναπτύσσονται και να βελτιώνονται για το καλό το δικό τους αλλά και των συνεργατών τους. Ένας τρόπος να το πετύχουν αυτό είναι να μην επαναπαύονται αλλά να αναζητούν συστηματικά feedback για τις συμπεριφορές τους και να το αξιοποιούν δημιουργικά στο μακρύ ταξίδι της προσωπικής και επαγγελματικής τους ανάπτυξης.

Αυτή, αν δεν απατώμαι, είναι και η τελευταία τάση στο coaching. Αποδίδεται σαν "feedforward", δηλαδή σαν μία γόνιμη ανατροφοδότηση που σκοπό έχει να οδηγήσει στην εξέλιξη και στην πρόοδο. Μία εξίσου καινούργια τάση είναι όμως και το "Mindfulness", ο «Διαλογισμός» όπως θα αποδίδαμε τη λέξη στα ελληνικά. Σηματολογεί την προσπάθεια να είσαι στο παρόν, να μην αφήνεις τη σκέψη σου να φύγει, να αφήνεις τα distractions και να επανέρχεσαι αφοσιωμένος στο τώρα. Μιλήστε μας λίγο για τη σύνδεση Ηγεσίας και Διαλογισμού.

Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω πρόσφατα ένα συνέδριο νευροηγεσίας που έγινε στην Αμερική και διαπίστωσα ότι οι πλέον πρόσφατες έρευνες των νευροεπιστημών για τον εγκέφαλο αποδεικνύουν την μεγάλη αξία του διαλογισμού όχι μόνο στη διαχείριση του στρες και στην αυτοσυγκέντρωση αλλά και στη λήψη αποφάσεων που είναι μία πολύ σημαντική παράμετρος της αποτελεσματικής ηγεσίας. Οι ηγέτες που καταφέρνουν να αναστοχάζονται και «να σκέφτονται τον τρόπο που σκέφτονται», να βρίσκονται στο παρόν και να κρατούν το μυαλό τους «ήσυχο» από αρνητικές σκέψεις, μπορούν να δουν πιο καθαρά μία κατάσταση και να λάβουν αποφάσεις με νηφαλιότητα, ψυχραιμία και στρατηγική σκέψη. Μία τέτοια κατάσταση μυαλού δεν είναι δεδομένη στις σημερινές στρεσογόνες εργασιακές συνθήκες και σίγουρα δεν επιτυγχάνεται από τη μία μέρα στην άλλη. Χρειάζεται καθημερινή «προπόνηση» και αυτός είναι ο λόγος που πολλές επιχειρήσεις και οργανισμοί στο εξωτερικό έχουν εντάξει το διαλογισμό στην καθημερινή τους πρακτική. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται η ανάπτυξη ηγετών που διοικούν όχι μέσω της θέσης τους στην ιεραρχία δηλαδή από επάνω προς τα κάτω αλλά από μέσα προς τα έξω, που σημαίνει με αυτεπίγνωση, αυθεντικότητα και συνείδηση ότι οι πράξεις τους έχουν αντίκτυπο σε όλη την κοινωνία.

Με ιεραρχική κατάταξη, απαριθμήστε μας τους top 3 ηγέτες για εσάς και δικαιολογήστε μας με μία λέξη την καθεμία από τις 3 αυτές επιλογές.

Για την απάντησή μου θα ανατρέξω καταρχήν σε δύο ιστορικά πρόσωπα που με έχουν εμπνεύσει με τα λόγια και τα έργα τους και συγκεκριμένα στον Σωκράτη για τη συνέπεια λόγων και πράξεων και στον Μαχάτμα Γκάντι για τον ανθρωπισμό και την επαναστατικότητά του μέσω της παθητικής αντίστασης.

Ως τρίτη επιλογή διαλέγω τους αφανείς ηγέτες που έχω συναντήσει σε επιχειρήσεις, σχολεία, πανεπιστήμια, οι οποίοι καταφέρνουν να δημιουργούν ομάδες και οργανισμούς που όλοι θέλουμε να είμαστε μέλη τους. Πολλούς από αυτούς δεν τους γνωρίζει ο πολύς κόσμος γιατί κινούνται ανάμεσά μας αθόρυβα και αποτελεσματικά προσπαθώντας να έχουν μια θετική επίδραση στις ζωές των άλλων. Με τις πράξεις τους αποτελούν πηγή έμπνευσης για τους συνεργάτες τους και γίνονται οι ίδιοι η αλλαγή που επιθυμούν να δουν στον κόσμο.

Μου θυμίζετε, τώρα, έναν άλλον ηγέτη, τον κ. Δημήτρη Νανόπουλο, που πιτσιρικάς έπαιζε μπάλα στις αλάνες της Παλλήνης, ένας αφανής ήρωας που κατάφερε με τη δύναμη του μυαλού του, και πιο βασικά με τη δύναμη του ονείρου, να γίνει η αλλαγή που επιθυμούσε να δει στον κόσμο. Παρασκευή απόγευμα που τελείωναν τα μαθήματα του πανεπιστημίου στο Σάσεξ, όπου εκπονούσε με υποτροφία το διδακτορικό του, κλεινόταν στο δωμάτιό του και έβγαινε Δευτέρα πρωί. Δεν πήγαινε ούτε σε πάρτι, ούτε σε εξόδους , ούτε σε τίποτα από όλα αυτά. Βέβαια ήταν και η μόνη περίοδος στη ζωή του που κλείστηκε στη «γυάλα» του.. Λίγο καιρό μετά τον καλεί ο Ρίτσαρντ Φάιμονστο Χάρβαρντ και τον θυμάμαι τον κ. Νανόπουλο να αφηγείται «Έβλεπα κάτω στο αμφιθέατρο, 500 άτομα μαζεμένα, και μέτραγα θέση και Νόμπελ , θέση και Νόμπελ». Λέει τότε μέσα του: "Τώρα πού πας; Αν καταφέρεις και περάσεις από 'δώ, πάει να πει ότι κάτι αξίζεις". Στο τέλος της ομιλίας, πήγε ο Φαίμον, τον συνεχάρη και του έκανε την παρατήρηση ότι τα είπε λίγο γρήγορα..

Μακάρι να γίνει ο καθένας μας λοιπόν ο αφανής ηγέτης, που τόσο μεστά θέσατε, για την κοινωνία και τους γύρω του, και ο δικός του ήρωας για τον εαυτό του.. Και αν ποτέ βρεθεί ένας «Φάιμον» να του πει ότι «τα είπες μόνο λίγο γρήγορα», θα ξέρει πως βρίσκεται στο σωστό το δρόμο..

Σας ευχαριστούμε πολύ για την όμορφη συζήτηση και να σας ευχηθούμε καλή επιτυχία σε όσα ετοιμάζετε.