Έχετε ακούσει για ήρωες που φτάνουν στις δικές τους κορυφές; Για το προσωπικό μας Everest; Για τις ιστορίες που δεν αρχίζουν με "Once Upon a time", αλλά με "Once upon here and now"; Για τους κατακτητές κορυφών που ξεκινούν και τελειώνουν με σκέψη σκακιστή, αντοχή μαραθωνοδρόμου και ιδεολογία «Πάρτο πάνω σου!»;
Έχετε ακούσει για όνειρα, υψηλά και δύσκολα, που έγιναν πραγματικότητα; Αν ψάχνετε για μικρούς ήρωες, εδώ: Παναγιώτης Κοτρωνάρος, ορειβάτης- Σύμβουλος Επιχειρήσεων και ο αρχηγός της πρώτης ελληνικής εθνικής αποστολής που ανέβηκε στο Έβερεστ.
Την Τετάρτη 24/9, ο κ. Παναγιώτης Κοτρωνάρος παρέστη στην ημερίδα "Young Business Leaders" που διοργανώθηκε από τη Λέκτορα του Παντείου Πανεπιστημίου Δήμητρα Ιορδάνογλου, η οποία διδάσκει το πρωτοποριακό εργαστηριακό μάθημα "Leadership Skills Lab", προϊόν του "Marketing Co- Creation AD& PR Lab" του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου υπό τη διεύθυνση της Επίκουρης Καθηγήτριας Μπέττυς Τσακαρέστου, και έδωσε μία πολύ ζωντανή, «ταξιδιάρα» και «κινηματογραφική» ομιλία με τίτλο: "Η Ανάβαση στο Everest. Ηγεσία και Διαχείριση ρίσκου σε Ακραίες Συνθήκες".
Το πιο όμορφο, το πιο ακραίο, το πιο έξυπνο, το πιο συναρπαστικό, το πιο ψηλό.... Καθετί στον υπερθετικό του βαθμό προσκαλεί μία σαφή περιέργεια και όλοι αναμέναμε να ακούσουμε τον Παναγιώτη Κοτρωνάρο στην πρότυπη ημερίδα "Young Business Leader", όπου μας έδωσε μαθήματα ηγεσίας από την πιο ψηλή κορυφή του κόσμου!
Η ομιλία του –περισσότερο παράσταση θα το λέγαμε– ξεκινά με το κοινό να γελά από το πρώτο πρώτο λεπτό: «Με ρωτάνε τι δουλειά κάνω και τους λέω Ορειβάτης»
-«Ναι, αλλά τι δουλειά κάνεις;", με ξαναρωτάνε ...
Λίγο πιο πριν όμως, συνέβη αυτό:
Σας φαντάζομαι στην πιο ψηλή κορυφή του κόσμου, να ξέρεις ότι είσαι λίγο «πριν τα αστέρια», το Θιβέτ να απλώνεται κατάλευκο, πανέμορφο κάτω από τα πόδια σου, να νιώθεις και λίγο σαν το Di Caprio "I am the king of the world", και όμως παρά αυτή την ομορφιά να πρέπει να πάρεις μία πολλή σημαντική απόφαση στην πιο κρίσιμη και συνάμα πιο μαγική, γοητευτική στιγμή του βουνού. Δώστε μας μία γεύση. Μπορώ να φανταστώ μερικές, όπως μία χιονοστιβάδα ή μεταβαλλόμενες, απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες ή ασθένεια υψομέτρου.. Ποια ήταν η πιο μεγάλη δυσκολία που συναντήσατε, για την οποία έπρεπε να ενεργοποιηθούν άμεσα τα ηγετικά σας ρεφλέξ, να προσαρμοστείτε και να πάρετε μία κρίσιμη απόφαση υπό πίεση;
Όπως έχω πει πολλές φορές, για να ανέβεις στο Everest δεν αρκεί η καλή φυσική κατάσταση. Πρέπει να πετύχεις σε ένα καθόλα επαγγελματικό project. Η πιο γοητευτική στιγμή ήταν ανεβαίνοντας την ράχη λίγα μέτρα πριν την Νότια Κορυφή του βουνού (8.700μ). Την ίδια ώρα που ο ήλιος έλουζε στο πρώτο πρωινό φώς τα υψίπεδα του Θιβέτ στα ανατολικά, η σκιά της κορυφής του ψηλότερου βουνού, σχημάτιζε το είδωλο του στο δυτικό ορίζοντα των κατάλευκων κορυφών των Ιμαλαΐων. Αισθανόμουν απόλυτη αρμονία και ταύτιση με την φύση. Σκαρφαλώναμε όλη τη νύχτα με τους φακούς την νοτιοανατολική ράχη μέσα σε χιόνια, πάγους και βράχια. Για 58 μέρες είχαμε δουλέψει σκληρά μαζί με τους ντόπιους Sherpa για να είμαστε έτοιμοι αυτή την μεγάλη βραδιά της ζωής μας. Την προηγούμενη νύχτα είχαμε πάρει τη σωστή απόφαση. Ενώ φτάσαμε γύρω στις 2πμ στα 8.200m, αποφασίσαμε να υποχωρήσουμε γιατί όπως μας ενημέρωσαν από το Base Camp μέσω ασυρμάτου, ο αέρας εκείνη την νύχτα θα ξεπερνούσε τα 30knots, που ήταν το όριο ασφαλείας που είχαμε θέσει. Υποχωρήσαμε στο Νότιο διάσελο και περιμέναμε εκεί μια μέρα για να κοπάσει ο άνεμος. Ήταν μια στρατηγική απόφαση γιατί πάρθηκε υπό συνθήκες περιβαλλοντολογικής και ψυχολογικής πίεσης. Ξέρετε πολλές φορές στο βουνό παρά το γεγονός ότι είναι δύσκολο να συνεχίσεις για πάνω, είναι ακόμα δυσκολότερο να αποφασίσεις να γυρίσεις πίσω. Η Εθνική ομάδα ορειβασίας της οποίας είχα την τιμή να είμαι αρχηγός, δεν ανέβηκε απλά το Everest. Κατέφερε να ανέβει το Everest τηρώντας τους κανόνες που διέπουν τις αναβάσεις μεγάλου υψομέτρου. Και τότε, όταν έχεις αντιμετωπίσει ένα τόσο δύσκολο project με μαχητικότητα, δυναμισμό αλλά και σύνεση, δεν ανεβαίνει μόνον ο ορειβάτης προς την κορυφή αλλά και η ίδια η κορυφή πλησιάζει προς τον ορειβάτη.
Έχω διαβάσει κάτι πραγματικά εντυπωσιακό: ότι τα χρήματα που αποκομίζει ένας σέρπα (θιβετιανός λαός με εξαιρετικές αλπινιστικές ικανότητες που έχουν καθιερωθεί ως οι οδηγοί και οι αχθοφόροι των εφοδίων των ορειβατών στα Ιμαλάια) σε μία αποστολή είναι $2,000, μισθός ο οποίος εξασφαλίζει τα προς τα ζην για τους ίδιους και τις οικογένειές τους για 2-3 χρόνια! Τους σέρπα τους ακούμε; Με άλλα λόγια, σε στρεσογόνες καταστάσεις στην πορεία προς την πιο ψηλή κορυφή του κόσμου η ηγεσία γίνεται μία συν-δημιουργική εμπειρία;
Οι Sherpas είναι η φυλή που αντέχει πιο πολύ τις συνθήκες υποξίας, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη φυλή στον κόσμο. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Γεννιούνται και εργάζονται χειρωνακτικά σκάβοντας τα χωράφια τους σε υψόμετρο 3.000-5000 μέτρων. Για να καταλάβουμε τι σημαίνει αυτό, σκεφτείτε ότι στα 5.000μ ο οργανισμός μας καλείται να λειτουργήσει με το μισό οξυγόνο σε σχέση με αυτό που έχουμε στην επιφάνεια της θάλασσάς! Άρα η συνεισφορά τους στην επιτυχία μιας αποστολής είναι υπερπολύτιμη. Στο τεχνικό κομμάτι πάντα συμβουλευόμαστε και σεβόμαστε την γνώμη των Sherpas. Όπως όμως γίνεται και στις επιχειρήσεις, την τελική απόφαση θα την πάρει η ηγεσία δηλαδή αυτός που πληρώνει. Και στην προκειμένη περίπτωση αυτοί πλήρωναν ήμασταν εμείς (μέσω του χορηγού της Εθνικής ομάδας). Έξι μήνες πριν το Everest στην αποστολή προετοιμασίας που κάναμε στο όρος Cho Oyu (8.201μ) θρηνήσαμε το χαμό του αρχηγού μας, του αείμνηστου Χρήστου Μπαρούχα. Η απόφαση να συνεχίσουν μαζί με τον Sonam Sherpa την ανάβαση πέραν των χρονικών ορίων ασφαλείας ήταν του αρχηγού μας όχι του Sherpa. Στο Everest την νύχτα που αποφασίσαμε να υποχωρήσουμε 650μ κάτω από την κορυφή, οι Sherpas επέμεναν να συνεχίσουμε για πάνω. Είχαν περάσει δύο μήνες, ήθελαν να τελειώνουν με το βουνό, να πάνε επιτέλους σπίτια τους, στα χωριά τους, στις γυναίκες και τα παιδιά τους. Αυτό ήταν απόλυτα κατανοητό. Η Ελληνική εθνική ομάδα εκείνης της εποχής ήταν μια δεμένη και ζυμωμένη ομάδα που αποτελείτο από Έλληνες εκπαιδευτές ορειβασίας και οδηγούς βουνού και γι' αυτό το λόγο είχε καταλήξει στο συμμετοχικό μοντέλο λήψης αποφάσεων. Υπήρξε διαφωνία με τους Sherpas. Έκανα νόημα με το χέρι στους Έλληνες ορειβάτες να μαζευτούν κοντά μου, δύο μέτρα πιο εκεί. Ήταν ένα πραγματικό "συμβούλιο κορυφής". Ανεβάσαμε τις μάσκες θυέλλης στο μέτωπο και κοιταχτήκαμε στα μάτια κατεβάζοντας την δέσμη φωτός των φακών κεφαλής για να μην μας τυφλώνουν. Έπρεπε να έρθουμε πολύ κοντά και να φωνάζουμε στα Ελληνικά ο ένας κοντά στο αυτί του άλλου για να ακουστούμε καθώς οι φωνές μας χάνονταν από το δυνατό άνεμο. Μετά από 2-3 λεπτά πήγα δίπλα στους Sherpa και τους ανακοίνωσα την απόφαση που είχαμε πάρει και ήταν να κατέβουμε και να περιμένουμε για μια ακόμη ημέρα στο south col (7.900μ). Επιστράτευσα όλη την επικοινωνιακή μου ικανότητα για να μην δημιουργηθεί πρόβλημα στη σχέση μας. Αυτό δεν έχει να κάνει με το πόσο καλός ορειβάτης είσαι. Η επικοινωνία (internal & external) είναι στα καθήκοντα του αρχηγού. Δεν στο επιβάλλει κανείς να το κάνεις. Αν σέβεσαι όμως το ρόλο που σου έχουν αναθέσει οφείλεις να το κάνεις, όπως οφείλεις να κάνεις και άλλα πολλά τα οποία στα "επιβάλλει" το status του αρχηγού. Και εγώ είχα πάρει στα σοβαρά το ρόλο μου.
Ο ιδανικός ηγέτης διαθέτει την ικανότητα να ακούει και άρα να ξέρει πως την καλύτερη λύση μπορεί να την έχει το λιγότερο εκπαιδευμένο ή έμπειρο μέλος της ομάδας (οι σέρπα λένε πως τεχνικά είναι λιγότερο δεινότεροι από τους δυτικούς αλπινιστές...).
Ορισμένοι Sherpa έχουν φτάσει σε πολύ αξιόλογο τεχνικό επίπεδο αν και υπάρχουν κάποιοι πρωτοκλασάτοι παγκοσμίως, συνήθως επαγγελματίες, δυτικοί ορειβάτες, που τους ξεπερνούν σε τεχνικές αναρριχητικές γνώσεις και εμπειρίες. Πλην αυτών των λίγων εξαιρέσεων, στα Ιμαλάια συνεχίζουν να έχουν αυτοί τον πρώτο λόγο, εξαιτίας της προσαρμογής τους με το υποξικό περιβάλλον και τις συνθήκες διαβίωσης στο βουνό, όπως σας εξήγησα. Το λιγότερο εκπαιδευμένο προσωπικό μπορεί να δώσει λύσεις σε μη τεχνικά (αναρριχητικής φύσεως) ζητήματα με την λογική του "Solution Focus" που ίσως να μην έχει σκεφτεί η ηγεσία πχ. να δώσει πρωτότυπες λύσεις για πως θα στηθεί η ντουζιέρα στo Base Camp. Όμως σε τεχνικά θέματα αυτό δεν είναι εφικτό. Όχι μόνον επειδή δεν γνωρίζει τις διαδικασίες αλλά επειδή δεν μπορεί να υποψιαστεί τους κινδύνους και τις κακοτοπιές όπως θα κάνει ένα έμπειρο "ψημένο" μέλος της ομάδας.
Αν το όρος Έβερεστ, με όλο του το συμβολικό και αξιακό φορτίο, μπορούσε να μιλήσει στην «καρδιά» ενός νέου ηγέτη, με ποια- μόνο μία- λέξη θα χαρακτήριζε την ηγεσία;
ΣΥΝΕΣΗ
Μία τελευταία ερώτηση, στα Ιμαλάια ισχύει ότι το να μην ρισκάρεις καθόλου είναι το πιο μεγάλο ρίσκο;
Μεταφορικά ναι γιατί μειώνονται στο ελάχιστο οι πιθανότητες σου να ανέβεις στην κορυφή. Στην πραγματικότητα όμως και ΔΕΝ ισχύει. Αν θέλεις να μην ρισκάρεις καθόλου, κάθεσαι σπίτι σου δεν πας να ανέβεις στα Ιμαλάϊα. Δεν εννοώ όμως την λογική διαχείρισης κινδύνου του στυλ "πάμε και όποιος ζήσει". Αναφέρομαι σε αυτό που εγώ ονομάζω "Συντεταγμένη Τόλμη". Πρέπει να ισορροπήσεις μεταξύ αποτελεσματικότητας και ασφάλειας. Και ίσως αυτό είναι η μεγαλύτερη πρόκληση.
Το σύμβολο της απόλυτης πρόκλησης, το βουνό που προκαλεί τα όρια της γνώσης και της σκέψης, το βουνό των ιδεών με τη μυθική του γοητεία δίνει τα δικά του μαθήματα ηγεσίας σε στρεσογόνες καταστάσεις και εμείς δεν έχουμε παρά να το ακούσουμε:
Γίνε ηγέτης του δικού σου Everest, του δικού σου ονείρου.. Και «Πάρτο πάνω σου» όπως λέει ο Παναγιώτης που συναντήθηκε με το Everest.
Αν ΕΣΥ έχεις κάποιο όνειρο και απουσιάζεις από την πορεία προς την κορυφή του, θα λείψει μία σελίδα από το βιβλίο του κόσμου. Ποιος ξέρει; Μπορεί να ήταν η καλύτερη...
- Περισσότερα για τον Παναγιώτη.
- Περισσότερα για το Πρόγραμμα "Young Business Leaders".
Σχόλια