Πώς να διαχειριστείτε την αλλαγή στις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς: Ένας γενικός οδηγός - Μέρος 3o

Η παρουσίαση ενός γενικού οδηγού Διαχείρισης της Αλλαγής, ολοκληρώνεται με την συζήτηση για τις ψυχολογικές, εσωτερικές διεργασίες που συνοδεύουν τη διαδικασία αυτή.

Πιο συγκεκριμένα, στο τρίτο και τελευταίο μέρος θα παρουσιάσω την Αλλαγή ως συναισθηματική εμπειρία για τους ανθρώπους και τον τρόπου μπορεί να εκφραστεί στην συμπεριφορά τους. Στόχος είναι η κατανόηση των ψυχολογικών πτυχών του φαινομένου ώστε να συμβάλλουμε στην επιτυχή του διαχείριση.

Το Παράδοξο της Αλλαγής

Σε συναισθηματικό επίπεδο, η αλλαγή χαρακτηρίζεται από ένα παράδοξο, κρίσιμο για την κατανόησή της. Ενώ είναι ακριβώς ζωτικής σημασίας για όλους τους οργανισμούς τόσο στη φύση όσο και στην οικονομία, η πρώτη απάντηση των ανθρώπων σε αυτή είναι η άρνηση και η αντίσταση. Ο μόνος τρόπος να διαχειριστούμε το παράδοξο στη ζωή μας, είναι να το αποδεχτούμε.

Όσο ανθρώπινο είναι να αλλάζουμε τόσο ανθρώπινο είναι να αντιστεκόμαστε στην αλλαγή. Μην κατηγορείτε κανέναν γι αυτό. Ο Carl Rogers, ένας από τους σημαντικότερους ψυχολόγους του 20ού αιώνα, έγραψε, «το περίεργο και παράδοξο είναι πως όταν αποδεχτώ τον εαυτό μου όπως ακριβώς είμαι, τότε μπορώ να αλλάξω». Με άλλα λόγια, δεν είναι ακριβώς μια εξωτερική αλλαγή που πρέπει να αποδεχτούμε κατά τη διάρκεια του μετασχηματισμού ενός οργανισμού, αλλά τον εαυτό μας και τη συνειδητή ή ασυνείδητη τάση μας να αντιστεκόμαστε στην αλλαγή.

Τα στάδια της Αλλαγής στην Ψυχολογία των ανθρώπων

Η Αλλαγή περνά από παρόμοια στάδια με εκείνα του πένθους. Και οι δύο καταστάσεις είναι φυσιολογικές και απαραίτητες για την προσαρμογή και επιβίωση των ανθρώπων. Η διαχείριση του παρελθόντος, δηλαδή μιας προηγούμενης κατάστασης ισορροπίας (θετικής ή αρνητικής), που καλούμαστε να αφήσουμε πίσω είναι παρόμοια με τη διαχείριση της απώλειας και του θρήνου. Είναι ανθρώπινο και απόλυτα φυσικό. Η πρώτη απάντηση την απώλεια είναι φυσικά η άρνηση. Από κει και μετά, οι άνθρωποι περνούν διάφορα στάδια όπως ο φόβος, ο θυμός, η λύπη και τελικά φθάνουν στην αποδοχή. Το ίδιο συμβαίνει και με την αλλαγή.

Ο άνθρωπος είναι μία από τις πιο αποτελεσματικές μηχανές επιβίωσης στον πλανήτη, είναι εξοπλισμένος νευροφυσιολογικά και ψυχολογικά, με την ικανότητα να αλλάζει και να προσαρμόζεται στο περιβάλλον του. Το μόνο που χρειάζεται είναι να διατηρηθεί η διαδικασία αλλαγής και προσαρμογής ενεργή. Το μόνο χρειάζεται είναι να μεταβολίσει την ταραχή που έχει προκληθεί εσωτερικά, να μεταβολιστούν θετικές και αρνητικές πεποιθήσεις, θετικά και αρνητικά συναισθήματα και να περάσει μέσα από μικρές – επιμέρους αλλαγές στην σκέψη, το συναίσθημα και την συμπεριφορά ώστε να ολοκληρωθεί μια ευρύτερη συνολική αλλαγή.

Η αντίσταση και αποδοχή της Αλλαγής

Με βάση όλα τα παραπάνω επομένως, η αντίσταση στην αλλαγή είναι ένα φυσικό μέρος της ευρύτερης διαδικασίας, είναι το πρώτο στάδιο που αναμένεται να περάσουμε, δεν είναι το πρόβλημα. Το πρόβλημα προκύπτει όταν η διεργασία του μεταβολισμού κολλήσει στην αντίσταση και δεν προχωρήσει στα επόμενα στάδια. Για να καταφέρουμε να κολλήσουμε τη διαδικασία στην αντίσταση είναι να την θεωρήσουμε αιώνια και να προσπαθήσουμε να την ελέγξουμε.

Μην προσπαθήσετε να ελέγξετε, με την αυστηρή έννοια του ελέγχου, την αντίσταση και άρνηση της αλλαγής, αποδεχτείτε τη ως μια ανθρώπινη φάση. Θα συμβάλλετε στη δημιουργία του προβλήματος μόνον εάν προσπαθήσετε να αποφύγετε τη συζήτηση για την αντίσταση ή αρνηθείτε την ύπαρξή της. Υιοθετήστε μια ανοικτή και υποστηρικτική προσέγγιση, ενθαρρύνετε το μοίρασμα ιδεών, προβληματισμών και προσφέρετε τον απαραίτητο χρόνο για να προχωρήσουν τα στάδια.

Σε κάθε περίπτωση που η Διοίκηση ή τα Στελέχη δεν καταφέρνουν να διαχειριστούν την αλλαγή με ασφάλεια και επιτυχία, τότε η συμβολή ενός ειδικού είναι αναγκαία και μπορεί να βοηθήσει.

Μπορείτε να βρείτε το πρώτο μέρος του Οδηγού εδώ και το δεύτερο εδώ.

Τα κείμενα των άρθρων περιλαμβάνονται στο εκπαιδευτικό υλικό του Diploma in Executive Team Coaching του Athens Coaching Institute.