40 χρονών μαντράχαλος

Τέλος το παραμύθι της σιγουράντζας. Έσπασε το δίχτυ ασφαλείας που κρατάει έναν ενήλικο οργανισμό σε μόνιμη κατάσταση εφηβικής ραστώνης. Τώρα ελεύθερη πτώση! Τώρα αν θέλει να επιβιώσει πρέπει να φτιάξει κάτι από το μηδέν! Να δημιουργήσει αξία μόνος του. Να κατανοήσει την αγορά. Να φτιάξει νέα προϊόντα. Να πείσει! Να πουλήσει! Να δώσει νέα αξία, νέα ζήτηση, νέο user experience. Να αλλάξει!

Πώς να τα κάνει αυτά ένας τεμπέλης που 40 χρόνια έμαθε ότι επιχειρείν είναι οι επιδοτήσεις και οι σιγουράντζες κι ότι το κράτος θα του λύσει όλα του τα προβλήματα; Αν δεν αντέξει το παιδί το bullying πως περιμένεις να ωριμάσει και να γίνει ενήλικας; Ποιες ικανότητες γύμνασε τόσα χρόνια; Κυνήγησε την αγορά; Πήρε ρίσκα; Πρωτοτύπησε; Τόλμησε; Πίστεψε στις ικανότητές του; Νίκησε καμμιά κρίση; Ή το παιζε safe κι έτρεχε κάθε τρεις και λίγο στον daddy για χαρτζιλίκι και στους ειδικούς για χαρτομαντείες; Πες μας, ω σοφέ, πότε θα ξαναδώσει λεφτά το κράτος; Πότε θα ξανάχουμε διακοποδάνεια και μεζονέτες; Πότε θα ρθουν οι ξένοι αποικιοκράτες να τους πουλήσουμε κοψοχρονιά τις σάρκες μας και μετά να τα βγάλουμε από τα εμφιαλωμένα και τις χωριάτικες των 200 ευρώ; Φοβερό αναπτυξιακό μοντέλο, έτσι; Καινοτομία to the max ρε παιδάκι μου, που θα λεγε κι ο Τραμπάκουλας.

Ποιος θα τον ξυπνήσει τώρα; Ποιος θα τον αλλάξει; Μήπως οι market leaders των ΕΣΠΑ που πουλούσαν business plans στους βοσκούς και SWOT analysis στους φουρνάρηδες; Μήπως οι λογιστάδες consultants που ταυτίσανε την επιχειρηματικότητα με τον ΦΠΑ και τα τιμολόγια; Μήπως τα πανεπιστήμια που διδάσκουν κράτος αντί για αγορά και μαθηματικά μοντέλα αντί για αξία του πελάτη; Μήπως οι προφέσορες που ταυτίζουν την καινοτομία με την τεχνολογία και παθαίνουν κοκομπλόκο αν τους ρωτήσεις πως εξηγείται ότι απλές non-tech καινοτομίες χτίσανε industries δισεκατομμυρίων (levis’s, MacDonald’s, εμπορευματοκιβώτια, φερμουάρ, malls, department stores, ταξιδιωτικές επιταγές, all inclusive τουρισμός, door to door sales, πιστωτικές κάρτες, πληρωμές με δόσεις); Μήπως οι μέντορες; Οι σοφοί γέροντες που του μάθανε να κάνει μόνο όσα επέτρεπε το comfort zone μιας σοβιετικής οικονομίας αραχτής, υπάκουης, συντεχνιακής, με παντελή έλλειψη πνεύματος αγοράς; Τι ωραία να σε λένε «δάσκαλε» στα εύκολα, ε; Δείξε μου δάσκαλε, ναι παιδί μου φίλα μου το χέρι. Κι όταν αρχίζει να βρέχει φάπες; Άφαντος ο δάσκαλος, δαρμένος ο μαθητής. Έξω o COVID βρέχει σφαλιάρες, μέσα ο δάσκαλος βλέπει NETFLIX. Δάσκαλε που είσαι; Ε παιδί μου που να το ξερα; Δεν πειράζει δάσκαλε, μέχρι προχτές μας έλεγες να φύγουμε από τον τόπο μας για να ανθίσουμε, τώρα απλά λούφαξες. Πάλι καλά…

40 χρόνια, μια Ελλάδα rooms to let, εργολάβοι, σουβλατζίδικα και μπιτσόμπαρα. Πάνω από 200 δις ευρωπαϊκό χρήμα μπήκαν στην οικονομία μας μετά το ‘82, μοιάζει η αγορά να έχει δεχτεί μια τέτοια επένδυση; Το ‘80 ακόμα είχαμε βιομηχανία, κάθε γειτονιά είχε 2-3 βιοτεχνίες και η επαρχία συσκευαστήρια. Με τόσες χιλιάδες απόφοιτους οικονομικών σχολών από το ‘90 και μετά, είδες πουθενά τις επιδοτήσεις και τον ακαδημαϊσμό να ανέταξαν την επιχειρηματικότητα; Είδες καλύτερες επιχειρήσεις; Είδες νέα επιχειρηματικά μοντέλα; Μας ξεπέρασαν η Σιγκαπούρη και το Χονγκ Κονγκ σε επιχειρηματικό κλίμα και επενδυτικές αποδόσεις. Αντί να πάμε στον 21ο αιώνα επιστρέψαμε στο greek kamaki. Ποια καινοτομία μου λες τώρα; Αντέγραφε αυτό που δουλεύει και μην λες πολλά. Ποιο digital μου λες; Ούτε το marketing δεν μάθαμε ακόμα. Πόσα χρόνια χαμένα, πόσο προϊόν στα σκουπίδια, πόσο ταλέντο ανεκμετάλλευτο, πόσα στελέχη κατεστραμμένα από εργοδότες που δεν ακούγανε, πόσες ευκαιρίες για άλλο επιχειρείν χαμένες μέσα στις αιτήσεις των ΕΣΠΑ; Όνειρα θαμμένα στην βόλεψη, φιλοδοξίες θυσία στον βωμό των «ειδικών», σχέδια σκισμένα μπροστά στα excel των glorified accountants. Όλα ίδια! Συνέχεια! 40 χρόνια η επιχειρηματικότητα στα μπουντρούμια και στην αγορά το ίδιο βαρετό ρεφρέν. Τι μας ταΐζει εύκολα; Αυτό θα κάνουμε. Τι εγγυάται την επόμενη χρηματοδότηση; Αυτό θα κάνουμε. Τι καταλαβαίνει ο ΕΣΠΑτζης για business plan; Αυτό θα κάνουμε. Ποιος νοιάζεται για επιχειρηματικότητα και καινοτομία; Ποιος ενδιαφέρεται για το τι γίνεται στο εξωτερικό; Αν γίνει καμμιά στραβή και μας έρθει εδώ ή θα το κλέψουμε ή θα το απαγορεύσουμε ή θα το φορολογήσουμε out of existence!

Ο μαντράχαλος και οι σύμβουλοί του. Φούστα-μπλούζα! Ο γιόκας που σαραντάρισε κι η μάνα του που ακόμα του πλένει τα σώβρακα. Αν τους στραγγίξεις όλους μαζί δεν βγάζεις ούτε μισό ψιλικατζή. Αν χρειαζόταν ποτέ να επιχειρήσουν χωρίς πλάτες δεν θα πουλούσαν ούτε Viagra στον Hugh Hefner. Εκ του ασφαλούς! Η θρησκεία του νεοέλληνα! Μάζευε κι ας είναι επιδοτήσεις. Αντέγραφε κι ας είναι food apps. Η εύκολη οδός! Ο σιγουρότερος τρόπος να παραμείνεις μικρός, ψιλικατζής, το παιδί της σφαλιάρας, το χαριτωμένο γκαρσόνι που ζει από τα μπουρμπουάρ.

21ος αιώνας. Νέες τεχνολογίες, νέα δημογραφικά group, νέα ήθη στις συναλλαγές, νέο εμπόριο, νέοι ταξιδιώτες, το διαδίκτυο έδωσε τα μέσα παραγωγής σε όλους, το υπαλληλίκι πέθανε, το remote work έρχεται να ανατρέψει ένα αναπτυξιακό μοντέλο 150 ετών. Και κάπου στην άκρη ένα κράτος να παλεύει να σώσει την ύπαρξή του με υστερίες & φόβους, πανδημίες, καραντίνες και περισσότερο bailout money, μη τυχόν και μάθουν τα πρόβατα να κολυμπάνε μόνα τους και δουν ότι τελικά δεν το χρειάζονται. Μαζικές αλλαγές! Η Ελληνική σοβιετία αρνήθηκε την πραγματικότητα για δεκαετίες. Τώρα η παλίρροια γύρισε. Είναι καιρός για creative destruction. Όποιος δεν είναι part of the creative θα είναι under destruction.