Άλμα εις δύσκολο

Η λέξη «δυσκολία» απουσιάζει από το λεξιλόγιο του Έλληνα τα τελευταία 40 χρόνια ή ακόμα κι όταν ακούγεται, χρησιμοποιείται ως, επί το πλείστον, με όρους «καθημερινής δυσκολίας» κι όχι με όρο το «τα αγαθά κόποις κτώνται».

Στο σχολείο, οι δάσκαλοι διδάσκουν στους μαθητές τους ήρωες της Επανάστασης, δηλαδή της υπέρβασης και, παράλληλα, τους διδάσκουν την αξία της μετριότητας, δηλαδή του να μην ξεχωρίζουν πουθενά για να μην κρίνονται αρνητικά.

Στο πανεπιστήμιο, οι καθηγητές διδάσκουν το πλαίσιο μιας εκπαίδευσης που, όταν δεν ζαλίζεται από συνδικαλιστική παράκρουση, κοιμάται μακάρια μέσα σε ανούσια τυπολατρεία.

Η οικογένεια και οι φίλοι πάλι, προτιμούν τα κομπλιμέντα. Είναι ασφαλέστερα από την προσπάθεια, είναι δωρεάν και θεωρούνται υπέρτατη κοινωνική ανάγκη. Είναι η τόλμη που είναι ανούσια, όχι τα κομπλιμέντα.

«Αλλά αν ο κανόνας που θα συναγόταν από τους κινδύνους της βλακείας, είναι να απέχεις από κρίσεις και αποφάνσεις για ό,τι δεν πολυκαταλαβαίνεις, τότε είναι κάτι παραπάνω από ασφαλές ότι οι άνθρωποι θα παρέμεναν εσαεί αδρανείς!» ⁽¹⁾

Προσπαθούμε πολύ για να μην προσπαθούμε. Αλλά αυτό είναι σαν να προσπαθούμε, όντας ζωντανοί, για να μη ζούμε: Αδιέξοδο.

Η ζωή αποδεικνύεται πιο απλή κι από χίλια κομπλιμέντα. Είναι το δύσκολο που μας ωριμάζει.

Αλλά τις περισσότερες φορές ούτε το βλέπουμε ούτε το θέλουμε. Είναι κάτι σαν το Βιβλίο της Γνώσης που όλοι ψάχνουμε, ενώ το έχουμε ήδη στη βιβλιοθήκη μας. «Ο αληθινός δρόμος περνάει πάνω από ένα σκοινί, που δεν είναι τεντωμένο ψηλά, αλλά μόλις λίγο πάνω από το έδαφος. Φαίνεται ότι σκοπός του είναι να προκαλεί σκόνταμα, παρά να περπατιέται» ⁽²⁾

Η δυσκολία μάς κάνει να κοιταζόμαστε από ψηλά και να μάς βλέπουμε ως «άλλους». Και οι «άλλοι» πάντα επιχειρούν «αλλιώς».

Πρώτα πρώτα, το «άλμα εις δύσκολο» απαιτεί να σέβεσαι μόνο το αξιοσέβαστο, όχι όλους κι όλα αδιακρίτως. Πρέπει να είμαστε επιλεκτικοί, να ξεδιαλέγουμε. «Δε φτάνει να ακούς μέσα σου τη βουή των προγόνων...Μα εσύ να ξεδιαλέγεις. Ποιος πρόγονος να γκρεμιστεί πίσω στα τάρταρα του αιμάτου σου και ποιος να ανηφορίσει πάλι στο φως και στο χώμα. Μην τους λυπάσαι!» ⁽³⁾

Οι επιχειρηματίες του Δύσκολου έχουν τόλμη και αναρωτιούνται συνεχώς για τα πράγματα, προκαλούν το ήδη υπάρχον, άρα «οσμίζονται» νέες αγορές, ανοίγουν νέους δρόμους. «Αν θες κίνδυνο και επιχειρηματική τόλμη, σε στέλνουν δυτικά, αν θες οράματα, ανατολικά. Αλλά τι υπάρχει βόρεια;» ⁽⁴⁾

Δεν ακούν το «Υπερεγώ που εδώ στην Ελλάδα ακόμη αρδεύεται από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, ταυτίζεται με τις αξίες του περιβάλλοντος» ⁽⁵⁾, αλλά αντίθετα πατούν γερά στη μοναδικότητα του οράματός τους και στην επίμονη απαίτηση να κατορθώσουν το επίτευγμα.

Δεν είναι κενόδοξοι – «η δειλία είναι νηπιακή συμπεριφορά μιας ψυχής που εγήρασε στην κενοδοξία» ⁽⁶⁾ - αλλά καινόδοξοι, επιζητούν μια επιχειρηματικότητα κατά την οποία η καινοτομία θα κατευθύνει την εταιρική πυξίδα κι όχι το αντίστροφο.

Το «άλμα εις δύσκολο» σέβεται το φόβο. Κατανοεί την ύπαρξή του και τον θεωρεί αναγκαία συνισταμένη της δυσκολίας. «When the pain gets so bad that you're ready to quit you've set yourself up as someone with nothing to lose. And someone with nothing to lose has quite a bit of power» ⁽⁷⁾

Η αποτυχία είναι μέσα στο λεξιλόγιο του entrepreneur και, μάλιστα, στις δύο πρώτες λέξεις. Αλλά πρέπει να «κοιτάς πέρα από την αποτυχία των άλλων» ⁽⁸⁾. Και πέρα από τη δική σου αποτυχία. Και να την ξεπερνάς όσο πιο γρήγορα μπορείς για να προχωράς κατευθείαν στο στόχο.

Για την ακρίβεια, πρέπει να σημαδεύεις το καινούργιο με τη βεβαιότητα ότι θα πετύχεις το κέντρο του, θα βρεθείς πάνω στο αφρισμένο, καινοτομικό κύμα.

Είναι η ατέρμονη διαδικασία μύησης στο δύσκολο, μια πρόοδος που δεν θα ολοκληρώνεται ποτέ ώστε να ωριμάζει διαρκώς τον επιχειρηματία. Ή όπως λέει ο Ian Schrager: «I don't think we are ever complete to a level of 'done' that we can just walk away. We are always evolving things» ⁽⁹⁾

Κάποιοι αποφεύγουν τη μύηση αυτή συστηματικά, όπως ο διάβολος το λιβάνι. Οι ελάχιστοι που την ακολουθούν πιστά, σπανίζουν. Επιχειρούν με ένα τρόπο που κάνει το δύσκολο να σε φέρνει συνεχώς αντιμέτωπο με την υπέρβαση του ίδιου σου του εαυτού.

Αν τους συναντήσουμε σε ένα επιχειρηματικό συνέδριο ας τους σφίξουμε το χέρι. Αν τους ακούσουμε να μοιράζονται τις εμπειρίες τους, ας ανοίξουμε λίγο παραπάνω, από ό,τι συνήθως, τα αυτιά μας. Κι όλοι μαζί ας προσπαθήσουμε να τους μοιάσουμε, για να αλλάξουμε την Ελλάδα.

Σημειώσεις:
⁽¹⁾ Robert Musil – Περί Βλακείας (1937)
⁽²⁾ Frantz Kafka – Αφορισμοί (1918)
⁽³⁾ Νίκος Καζαντζάκης – Ασκητική (1945)
⁽⁴⁾ Thomas Pynchon – Το Ουράνιο Τόξο της Βαρύτητας (1973)
⁽⁵⁾ Στέλιος Ράμφος – Ο Καημός του Ενός (2000)
⁽⁶⁾ Άγιος Ιωάννης ο Σιναϊτης – Κλίμαξ (Περί Δειλίας) (5ος - 6ος αιώνας)
⁽⁷⁾ Seth Godin – The Dip (2007)
⁽⁸⁾ Jeremy Gutsche – Exploiting Chaos (2009)
⁽⁹⁾ Ian Schrager – συνέντευξη στο περιοδικό Haute Living (6-2-2010)