Επιχειρήσεις ανοίγουν και κλείνουν συνεχώς, ωστόσο είναι και μερικές, που η ιστορία τους μετρά περισσότερο από έναν αιώνα λειτουργίας. Μία από αυτές είναι και η επιχείρηση “Προμπονάς”, η οποία ιδρύθηκε το 1915, στο νησί της Νάξου, από τον Δημήτρη Προμπονά και ξεκίνησε με την παραγωγή και την εμφιάλωση του τοπικού ηδύποτου "Κίτρο Νάξου".
Το κίτρο καλλιεργείται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, όμως από τις κιτριές Νάξου παράγεται το γνωστό σε όλους λικέρ κίτρο Νάξου από φύλλα κιτριάς, το οποίο ανήκει εδώ και ένα χρόνο, στα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.). “Την προσπάθεια ένταξής του στα Π.Ο.Π. προϊόντα την ξεκίνησε ο πατέρας μου, Τάκης Προμπονάς, πριν από δέκα χρόνια” μας είπε η κα Kατερίνα Προμπονά, ιδιοκτήτρια πλέον της επιχείρησης. Η Κατερίνα μαζί με την αδελφή της ασχολούνταν με την οικογενειακή βιοτεχνία από τα παιδικά τους κιόλας χρόνια. Όμως την αποκλειστική ευθύνη της επιχείρησης την ανέλαβαν πριν από τρία χρόνια, όταν “έχασαν” ξαφνικά τον πατέρα τους.
Αυτή τη στιγμή η επιχείρηση “Προμπονάς” διαθέτει περίπου 1500 κιτριές. “Το να καλλιεργείς κιτριές δεν είναι εύκολο, καθώς τα δέντρα αυτά θέλουν συγκεκριμένη φροντίδα. Σκεφτείτε ότι κάθε 15 χρόνια γίνεται αλλαγή των δέντρων, γιατί όταν γεράσει η κιτριά δεν αποδίδει το ίδιο και εμείς χρειαζόμαστε μεγάλη ποσότητα φύλλων για να κάνουμε την απόσταξη, οπότε κάνουμε συνέχεια αλλαγές” μας εξήγησε η Κατερίνα.
Από το 1950 όταν ανέλαβε την επιχείρηση ο πατέρας της Κατερίνας, Τάκης Προμπονάς, δεν στάθηκε μόνο στο λικέρ κίτρου, αλλά εμπλούτισε την παραγωγή με νέα προϊόντα όπως είναι το ούζο, το τσίπουρο, το κρασί και διάφορα είδη γλυκών του κουταλιού. Όμως, και η Κατερίνα με την αδελφή της δεν επαναπαύτηκαν και πρόσθεσαν και αυτές τα δικά τους προϊόντα στον κατάλογο της οικογενειακή επιχείρησης. “Φτιάχνουμε λικέρ μαστίχας -αγοράζουμε την πρώτη ύλη από την Χίο- και λικέρ από λεμόνι με λεμόνια από δικό μας κτήμα, αλλά και ρακί με μέλι και κανέλα. Από γλυκά του κουταλιού παράγουμε το πετροκέρασο, το βύσσινο, και φυσικά το κίτρο. Φέτος φτιάξαμε το κιτρόμελο, το οποίο είναι λευκό κίτρο με προσθήκη μελιού, λουκούμια και χαλβαδόπιτες με άρωμα κίτρου και φρουί γλασέ κίτρου”. Άλλωστε, το όραμα της Κατερίνας και της αδελφής της είναι να ανακαλύπτουν και να φτιάχνουν συνεχώς νέα προϊόντα.
Η ποσότητα παραγωγής λικέρ κίτρου δεν είναι συγκεκριμένη, καθώς η προσφορά καθορίζεται από τη ζήτηση. “Από τότε που ξεκίνησε η οικονομική ύφεση, έχουμε πτώση στην κατανάλωσή των προϊόντων μας, που φτάνει το 50%. Πέρα από τον Φ.Π.Α. ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ), αυξήθηκε 100%. Για παράδειγμα αν ένα ποτό τιμολογείται 5 ευρώ, τα 2,5 από αυτά είναι Ε.Φ.Κ., ανεξαρτήτως τον Φ.Π.Α. Όπως αντιλαμβάνεστε το κόστος αυτό μετακυλίεται σε κάθε φιάλη” μας τόνισε η Κατερίνα. Και συνέχισε λέγοντας “Πολύ σημαντική δυσκολία για εμάς είναι και η αύξηση της τιμής στην αγορά του οινοπνεύματος. Στο ούζο η φορολογία είναι χαμηλότερη, επειδή είναι χαρακτηρισμένο ως ελληνικό προϊόν. Ενώ, στο κίτρο παρόλο που έχει χαρακτηριστεί Π.Ο.Π. δεν ισχύει το ίδιο. Αυτό έχει ως συνέπεια την αύξηση της τιμής του, καθώς πρόκειται για ένα προϊών με 30% και 40% αλκοόλ, γεγονός που το καθιστά μη ανταγωνίσιμο. Επίσης, ο Φ.Π.Α. ήταν στο 16%, τώρα είναι στο 23% και πρόκειται να αυξηθεί και άλλο, οπότε αναμένεται και άνοδος στην τιμή του προϊόντος με ότι αυτό συνεπάγεται για τη ζήτησή του”.
Πριν από την οικονομική κρίση στην επιχείρηση “Προμπονάς” εργάζονταν 10-12 άτομα, όμως εξαιτίας της πτώσης της ζήτησης ο αριθμός των εργαζομένων περιορίστηκε στους 4. Δυστυχώς, οι δυσκολίες για την επιχείρηση της Κατερίνας, δεν περιορίζονται μόνο στην υψηλή φορολογία. “Εμείς είμαστε ανοιχτά όλο το χρόνο, αλλά τουρισμό έχουμε μόνο τρεις μήνες το καλοκαίρι. Επομένως, τον χειμώνα πρέπει να διαθέσουμε προκαταβολικά μεγάλα κεφάλαια για να φτιάξουμε την παραγωγή μας, έτσι ώστε να είμαστε έτοιμοι για την καλοκαιρινή σεζόν” πρόσθεσε.
Η παραγωγής της επιχείρησης “Προμπονάς” απορροφάται κατά κύριο λόγο στη Νάξο, ενώ προμηθεύεται και σε ορισμένα καταστήματα με ναξιακά προϊόντα στην Αθήνα. Η εξαγωγή της όμως είναι αδύνατη, καθώς η περιορισμένη ποσότητα της πρώτης ύλης δεν το επιτρέπει. “Το λικέρ κίτρο γίνεται με απόσταξη από τα φύλλα της κιτριάς και δυστυχώς δεν έχουμε μεγάλη ποσότητα από αυτό” μας ανέλυσε η Κατερίνα.
Πριν 15 χρόνια η οικογένεια Προμπονά υλοποίησε ένα πρόγραμμα Leader, με στόχο την επέκταση των κτιριακών εγκαταστάσεων της εταιρείας και τον εκσυγχρονισμό των μηχανημάτων της, ωστόσο και με αυτό δυσκολεύτηκε αρκετά. Όπως ανέφερε η Κατερίνα “Με το Leader δεν είμαστε καθόλου ευχαριστημένοι. Για να το πάρουμε αναγκαστήκαμε να γίνουμε Α.Ε. γεγονός που μας δημιούργησε πολλά προβλήματα, γιατί κάναμε μεγάλο οικονομικό άνοιγμα και αυτό μας στοίχησε αρκετά, καθώς δεν μπορούσαμε να αντεπεξέλθουμε επαρκώς στις οικονομικές μας υποχρεώσεις. Τώρα, μπορώ να πω ότι έχουν μπει τα πράγματα σε ένα δρόμο και πάμε κάπως καλύτερα”.
Παρά τα εμπόδια η επιχείρηση “Προμπονάς” έχει καταφέρει να επιβιώσει 101 χρόνια και αυτό οφείλεται σε δύο λόγους, σύμφωνα με την Κατερίνα: “Ο πρώτος είναι ότι αγαπάμε πολύ αυτό που κάνουμε, γι' αυτό και δεν το εγκαταλείψαμε μπροστά στην όποια δυσκολία βρέθηκε στο δρόμο μας. Και ο δεύτερος πολύ σημαντικός λόγος είναι ότι διατηρούμε υψηλή ποιότητα στα προϊόντα μας από την ημέρα που ξεκίνησε η επιχείρηση μέχρι και σήμερα. Δεν θελήσαμε ποτέ να κάνουμε έκπτωση στην ποιότητά μας. Για παράδειγμα το λικέρ κίτρο είναι ένα προϊόν, το οποίο είναι απόσταγμα και έχει 40% αλκοολικούς βαθμούς. Θα μπορούσαμε, λοιπόν να μην το έχουμε τόσο δυνατό και να μην είναι με απόσταγμα, αλλά με ένα άρωμα. Με τον τρόπο αυτό θα ήταν πολύ πιο οικονομικό, αλλά δεν θα ήταν σίγουρα το ίδιο προϊόν”.
Σχόλια