Σε μία από τις ιστορικότερες γειτονιές των Χανίων, στα λεγόμενα Μαχαιράδικα, βρίσκεται το παραδοσιακό μαχαιροποιείο "ο Αρμένης", που διατηρεί εδώ και 35 χρόνια ο Μιχάλης Παχτίκος.
Εκεί, συναντήσαμε τον Μιχάλη και μας μίλησε για την τέχνη του χειροποίητου μαχαιριού, τις δυσκολίες της δουλειάς του, τους διάσημους πελάτες του, τη συνταγή επιτυχίας του, τα σχέδιά του για το μέλλον, αλλά και για πολλά άλλα.
Πώς όμως προέκυψε το παρατσούκλι ο Αρμένης; "O παππούς μου ήλθε από την Αρτάκη της Κωνσταντινούπολης και άνοιξε αυτό εδώ το εργαστήριο. Αρχικά, επειδή οι ντόπιοι ντρέπονταν να πούνε ότι πάνε σε ένα πρόσφυγα για να αγοράσουν μαχαίρι, έλεγαν ότι πάνε στον Αρμένη. Εν τω μεταξύ μιλούσε και ο παππούς μου τα Αρμένικα, οπότε του έμεινε το παρατσούκλι Αρμένης", τόνισε ο Μιχάλης. Και συνέχισε λέγοντας "Στη συνέχεια το εργαστήριο το κράτησε ο πατέρας μου για 68 χρονιά, ο οποίος ήταν ένας από τους καλύτερους τεχνίτες στην Κρήτη. Τα τελευταία 35 χρόνια, η επιχείρηση έχει περάσει στα δικά μου χέρια, βαριά κληρονομιά".
Τα υλικά που χρησιμοποιεί για την κατασκευή των χειροποίητων μαχαιριών είναι ατσάλι είτε ανοξείδωτο ή μαύρο, σούστα και λίμα με λαβές από κέρατο, κόκαλο, ξύλο ελιάς, απλό ξύλο και δέρμα. Ο χρόνος που απαιτείται για την κατασκευή ενός χειροποίητου μαχαιριού εξαρτάται από τη δυσκολία του, καθώς υπάρχουν μαχαίρια που χρειάζονται ακόμα και 3 μέρες μέχρι να ολοκληρωθούν. Ενώ, οι τιμές τους ποικίλουν, καθώς ένα μαχαίρι με απλή θήκη ξεκινάει από 5 ευρώ και μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 400 ευρώ.
Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει όλα αυτά τα χρόνια ο Μιχάλης είναι πολλές "H φορολογία είναι πολύ υψηλή", μας είπε. "Επίσης, δεν μας βοηθάνε οι τοπικοί άρχοντες. Σκεφτείτε ότι βρισκόμαστε στην πιο όμορφη γειτονιά των Χανίων και την έχουν καταντήσει σε έναν απέραντο σκουπιδότοπο".
Τα μαχαίρια του Αρμένη έχουν ταξιδέψει σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, καθώς δεν είναι λίγοι αυτοί που έρχονται από όλο τον κόσμο και αγοράζουν κρητικό μαχαίρι είτε για δώρο είτε για ενθύμιο. "Από εδώ έχουν περάσει όλοι. Ποιον να πρωτοθυμηθώ, πρωθυπουργοί, διάσημοι. Πριν από λίγο καιρό ήλθε ένα γνωστός μάγειρας από μία εκπομπή που γίνεται στην τηλεόραση και δούλεψε τα μαχαίρια μου. Όμως έρχονται και από κανάλια του εξωτερικού, όπως είναι το CNN, το οποίο έκανε ολόκληρο ρεπορτάζ αφιερωμένο στο μαγαζί μου και στα μαχαίρια που φτιάχνω."
Τί είναι όμως αυτό που κάνει τα μαχαίρια του Αρμένη να είναι τόσο ξεχωριστά; "Η ποιότητα", μας απαντά. "Και όχι μόνο των δικών μου, αλλά όλων των χειροποίητων μαχαιριών. Στα Χανιά είμαστε τρία εργαστήρια που φτιάχνουμε μαχαίρια. Και οι τρεις φτιάχνουμε ποιοτικά μαχαίρια. Η κοπτικότητα του χειροποίητου μαχαιριού είναι 2-3 φορές παραπάνω από οποιοδήποτε μαχαίρι του εμπορίου. Επιπλέον, τα μαχαίρια τα δουλεύω αποκλειστικά στο χέρι και αυτό είναι που τα κάνει μοναδικά. Ακόμα και το μαχαίρι των 5 ευρώ είναι μοναδικό και δεν είναι όμοιο με κανένα άλλο".
Η συνταγή επιτυχίας για τον Μιχάλη είναι μία. "Όταν δίνω ένα μαχαίρι είμαι πάντα ειλικρινής με τον πελάτη και τον κοιτώ στα μάτια. Όταν μου ζητούν μαχαίρι για συγκεκριμένη χρήση τους δίνω το αντίστοιχο, ενημερώνοντάς τους πάντα για τα υπέρ και τα κατά του, αλλά και για τον τρόπο χρήσης του", μας είπε.
Αυτό που προβληματίζει και θλίβει τον Μιχάλη είναι ότι το κρητικό μαχαίρι το αγοράζουν κυρίως ως αναμνηστικό. "Οι υπαίτιοι για αυτό είναι τα τουριστικά μαγαζιά με τη μαζική παραγωγή που φτιάχνουν μαχαίρια", μας επισήμανε. Ενώ μας δήλωσε ότι: "Αρκετά μαγαζιά εισάγουν κρητικά μαχαίρια ακόμα και από την Κίνα, δυστυχώς".
Τα χειροποίητα μαχαίρια του Αρμένη πωλούνται μόνο στο μαγαζί του. "Δεν έχω τη δύναμη να δώσω αλλού μαχαίρια. Δεν προλαβαίνω να δίνω και σε άλλα μαγαζιά και δεν με ενδιαφέρει κιόλας. Μόνο παραγγελίες φτιάχνω και ταξιδεύουν τα μαχαίρια μου σε ολόκληρο τον κόσμο. Έτσι και σκεφτώ να κάνω μαζική παραγωγή θα χαλάσω την ποιότητα του μαχαιριού μου. Αν χαλάσω την ποιότητα του μαχαιριού μου 1000 χρόνια να έχω πετυχημένα και ένα αποτυχημένο θα είναι 1001 αποτυχημένα χρόνια, γιατί αν σου κολλήσει η ρετσινιά δεν είναι εύκολο να φύγει".
Ο Μιχάλης δεν έχει πάρει όλα αυτά τα χρόνια καμία οικονομική βοήθεια από το κράτος, καθώς δεν ήθελε, όπως μας είπε χαρακτηριστικά να πατάει ένα κουμπί και να βγαίνει από το μηχάνημα ένα μαχαίρι. "Εγώ τους ζήτησα επιδότηση για να αγοράσω πρώτες ύλες, αλλά δεν γίνονταν. Μου έδιναν λεφτά μόνο για να εκσυγχρονίσω την παραγωγή μου. Ωστόσο, εγώ δεν ήθελα αυτοματοποιημένη παραγωγή, ήθελα πάντα το μαχαίρι μου να είναι χειροποίητο. Όπως λέω συχνά κάθε μαχαίρι έχει ένα κομμάτι από τον εαυτό μου επάνω του".
Το μυστικό για να μάθει κανείς την τέχνη του χειροποίητου μαχαιριού είναι το μεράκι. "Αν δεν έχεις μεράκι δεν κάνεις τίποτα. Σκεφτείτε ότι όταν είναι Σαββατοκύριακο περιμένω με ανυπομονησία τη Δευτέρα για να έλθω στο μαγαζί. Αν δεν μπω στο εργαστήριό μου νιώθω ότι δεν περνάει η ώρα".
Ο Μιχάλης δεν έγινε πλούσιος από αυτή τη δουλειά, όμως κατάφερε να ζει την οικογένειά του με αξιοπρέπεια. "O πατέρας μου έκανε αυτή τη δουλειά 68 χρόνια από το πρωί μέχρι το βράδυ και δεν έγινε πλούσιος. Το ίδιο κάνω και εγώ. Ευτυχώς το κτίριο δεν το νοικιάζω, οπότε βγάζω το μεροκάματο και ζούμε αξιοπρεπώς. Από αυτή τη δουλειά δεν έχεις τη δυνατότητα να γίνεις πλούσιος, γιατί όταν δουλεύεις με τα μαχαίρια δεν μπορείς να κάνεις μεγάλη παραγωγή. Αυτή τη στιγμή στο εργαστήριο απασχολούμαστε 3 άτομα. Ο ένας είναι ο γαμπρός μου και ο άλλος είναι ένας υπάλληλος ο οποίος εργάζεται και αλλού, αλλά έρχεται εδώ, γιατί θέλει να μάθει την τέχνη του χειροποίητου μαχαιριού".
Σχέδια για το μέλλον δεν έχει, όπως μας δήλωσε. Το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να συνεχίσει να κάνει αυτή τη δουλειά μέχρι να γεράσει και να συνεχίσει ο κόσμος να εκτιμάτο κρητικό χειροποίητο μαχαίρι.
Σχόλια