Τ. Χατζηθεοδοσίου, Mega Brokers: Έξι επιχειρηματικοί κίνδυνοι - Τρεις τρόποι αντιμετώπισης

Οι κίνδυνοι δεν είναι ίδιοι για όλες τις επιχειρήσεις. Μία επιχείρηση που κινείται με πιστώσεις, όπως το λιανεμπόριο ή ο τουρισμός, έχει μεγάλη έκθεση στον πιστωτικό κίνδυνο, σε σημείο που μπορεί να την οδηγήσει σε στάση πληρωμών ή πτώχευση. Παράδειγμα τα τουριστικά γραφεία που έκλεισαν λόγω της κατάρρευσης της Thomas Cook.

Στους τοπ επιχειρηματικούς κινδύνους η κλιματική αλλαγή και οι cyber κίνδυνοι. Παράδειγμα η γνωστή ξενοδοχειακή αλυσίδα που έπεσε θύμα χάκερς αλλά και εν μέσω πανδημίας, η ιστοσελίδα της Ιταλικής υπηρεσίας που καταβάλει τα επιδόματα των 600 ευρώ στους πολίτες.

Επιχειρήσεις και κίνδυνοι. Πώς συνδέονται οι δύο αυτές λέξεις, τι πρέπει να ξέρουμε;

Οι επιχειρήσεις αντιμετώπιζαν διαχρονικά, μια σειρά από κινδύνους τους οποίους καλούνται να διαχειριστούν. Κίνδυνος ή ρίσκο είναι μια κατάσταση που έχει αβέβαιο αποτέλεσμα. Υπάρχουν πολλές κατηγοριοποιήσεις των κινδύνων. Φυσικοί κίνδυνοι όπως ο σεισμός και η φωτιά και κερδοσκοπικοί κίνδυνοι όπως οι επενδύσεις. Οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν μεταξύ άλλων, τον πιστωτικό κίνδυνο (credit risk), τον στρατηγικό κίνδυνο (strategic risk), τον λειτουργικό κίνδυνο (operational risk), τον κίνδυνο της αγοράς (market risk), τον κίνδυνος της χώρα (country risk) και τον κίνδυνο ρευστότητας (liquidity risk).

Υπάρχουν επίσης διάφορες μέθοδοι διαχείρισης των κινδύνων. Η αποφυγή του κινδύνου, η ιδία κράτηση του κινδύνου και η ασφάλιση. Ανάλογα με το είδος του κινδύνου αλλά και την όρεξη που έχει η κάθε επιχείρηση να αναλαμβάνει ρίσκο, διαχειρίζεται τους κινδύνους που την απειλούν.

Όλες οι επιχειρήσεις απειλούνται από τους ίδιους κινδύνους;

Υπάρχουν κάποιοι κοινοί κίνδυνοι για όλες τις επιχειρήσεις αλλά υπάρχουν και διαφορές ανάμεσα σε διαφορετικούς κλάδους και επιχειρήσεις. Κοινοί κίνδυνοι μπορούν να είναι ο κίνδυνος αγοράς, ο κίνδυνος χώρας και οι φυσικοί κίνδυνοι αλλά δεν είναι απαραίτητο ότι έχουν την ίδια επίδραση σε κάθε επιχείρηση. Για παράδειγμα μια Βιομηχανία είναι περισσότερο εκτεθειμένη σε έναν σεισμό γιατί μπορεί να χάσει κτίρια και μηχανήματα μεγάλης αξίας και να αποβεί ο κίνδυνος καταστροφικός. Μια επιχείρηση πληροφορικής και τεχνολογίας είναι λιγότερο εκτεθειμένη, αν έχει προγραμματίσει και έχει ένα disaster recovery center, γιατί την επόμενη μέρα μπορεί να μεταφερθεί και να λειτουργήσει από εκεί. Είναι διαφορετικός ο βαθμός του συγκεκριμένου κινδύνου για τις επιχειρήσεις και οφείλουν να τον διαχειρίζονται με τον σωστό τρόπο για τις συνθήκες τους. Τέλος, ο Covid - 19 φέρνει στο προσκήνιο τον κίνδυνο πανδημίας που αφορά το σύνολο των επιχειρήσεων.

Όσον αφορά τους διαφορετικούς κινδύνους μεταξύ επιχειρήσεων μπορούμε να πούμε το εξής παράδειγμα: Μια εταιρεία που δραστηριοποιείται σε μια αγορά που λειτουργεί με πιστώσεις όπως το λιανεμπόριο ή ο τουρισμός, είναι σημαντικά εκτεθειμένη στον πιστωτικό κίνδυνο και μπορεί να είναι καταστροφικός για εκείνη. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι τα τουριστικά γραφεία που έκλεισαν λόγω της κατάρρευσης της Thomas Cook. Μια τέτοια επιχείρηση αξίζει να έχει ασφάλιση πιστώσεων. Αντιθέτως, μια επιχείρηση που λειτουργεί σε μια αγορά χωρίς σημαντικές πιστώσεις κινδυνεύει λιγότερο και μπορεί να κάνει ιδία κράτηση του πιστωτικού κινδύνου.

Πώς μία επιχείρηση μπορεί να μάθει από ποιους κινδύνους απειλείται;

Οι μεγάλοι οργανισμοί διαθέτουν εσωτερικά, τμήματα Risk Management που ασχολούνται με τη διαχείριση κινδύνων της επιχείρησης. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να προσλάβουν έναν εξειδικευμένο σύμβουλο και να λάβουν την απαραίτητη καθοδήγηση. Σημαντικό εδώ είναι, η κάθε επιχείρηση και ο κάθε επαγγελματίας να παίρνουν συνειδητές αποφάσεις. Να έχουν κατανοήσει δηλαδή τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν και να αποφασίζουν αν θα τους αντιμετωπίσουν ή όχι. Να μην κάνουν δηλαδή κατά λάθος ιδία κράτηση του κινδύνου επειδή δεν έχουν ενημερωθεί ότι έχουν τη δυνατότητα να τον ασφαλίσουν.

Παραδείγματα ανασφάλιστων συμβάντων;

Δυστυχώς, υπάρχουν πολλά παραδείγματα επιχειρήσεων που ήταν και είναι ανασφάλιστες. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν κάποιες από τις επιχειρήσεις που καταστράφηκαν στη Μάνδρα και στο Μάτι αλλά και τουριστικά γραφεία που ζημιώθηκαν λόγω της κατάρρευσης της Thomas Cook. Σε αυτές τις περιπτώσεις, βλέπουμε συνήθως τους επιχειρηματίες να περιμένουν από την πολιτεία να τους προσφέρει βοήθεια για να μη χάσουν την επιχείρηση τους. Γνωρίζοντας τα οικονομικά της χώρας μας, βλέπουμε πως και η πολιτεία δυσκολεύεται να ανταποκριθεί. Έτσι δυστυχώς, οι επιχειρήσεις αυτές μένουν εντελώς απροστάτευτες χωρίς διέξοδο στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν.

Επίσης, πολύ λίγες μεγάλες επιχειρήσεις έχουν συμβόλαιο που καλύπτει την διακοπή εργασιών λόγω πανδημίας.

Παραδείγματα Ασφαλισμένων συμβάντων;

Τα παραδείγματα των ασφαλισμένων συμβάντων είναι επίσης πολύ σημαντικό να αναφερθούν. Η πρόσφατη αποζημίωση της Sunlight ύψους 66 εκατ. Ευρώ, που είναι και η μεγαλύτερη αποζημίωση που έχει δοθεί στην Ελλάδα, δείχνει την αξία της ασφάλισης. Ένα εργοστάσιο που είχε καταστραφεί ολοσχερώς από πυρκαγιά, ξεκίνησε άμεσα την ανακατασκευή του και επανήλθε σε καθεστώς λειτουργίας σε πολύ σύντομο χρόνο.

Είδαμε πρόσφατα δημοσιεύματα για το στάδιο Wimbledon το οποίο είχε συμβόλαιο πανδημίας και αποζημιώνεται με 140 εκατομμύρια δολάρια ενώ τα τελευταία χρόνια έχει πληρώσει σε ασφάλιστρα 34 εκατομμύρια δολάρια. Κέρδισαν δηλαδή συνολικά 107 εκατομμύρια!

Η κλιματική αλλαγή θεωρείται τοπ κίνδυνος για τις επιχειρήσεις, συμφωνείτε και γιατί;

Η κλιματική αλλαγή θεωρείται πλέον επιχειρηματικός και οικονομικός κίνδυνος πέρα από περιβαλλοντικός. Σε αρκετές έρευνες αναφέρεται η ανησυχία των εταιρειών για τους τρόπους με τους οποίους θα καταφέρουν να ξεφύγουν από την εξάρτηση τους από τα παραδοσιακά ορυκτά καύσιμα και θα περάσουν στη χρήση πράσινων μορφών ενέργειας.

Ήδη η ζημιά που προκαλείται στον πλανήτη μας από την κλιματική αλλαγή είναι αισθητή. Εάν το φαινόμενο δεν ελεγχθεί, τότε θα έχουμε περισσότερα ακραία φαινόμενα όπως την άνοδο της στάθμης του νερού, εκτεταμένες πυρκαγιές που βλέπουμε πως είναι όλο και περισσότερες τα τελευταία χρόνια αλλά και πλημμύρες.

Πρακτικά λοιπόν η οικονομία επηρεάζεται από τα παραπάνω φαινόμενα γιατί σε μια περιοχή με πυρκαγιές που διαρκούν μεγάλα χρονικά διαστήματα, όπως προσφάτως στην Αυστραλία, οι τουρίστες δεν θα θέλουν να ταξιδέψουν. Έτσι τουριστικά γραφεία και τοπικές επιχειρήσεις θα υποστούν σημαντικές οικονομικές απώλειες. Αν μια περιοχή είναι παράκτια και έχει σημαντική άνοδο της στάθμης του νερού, μπορεί να χρειαστεί να εγκαταλειφθεί μελλοντικά. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν πως οι τοπικές επιχειρήσεις θα καταστραφούν ολοσχερώς.

Η ανησυχία είναι ακόμα μεγαλύτερη καθώς δεν έχει απαντηθεί αν οι κίνδυνοι που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή είναι ασφαλίσιμοι ή όχι.

Ας περάσουμε στους cyber κινδύνους. Γνωρίζετε πόσα περιστατικά έχουν δηλωθεί και τι ζημιές έχουν προκληθεί;

Οι cyber κίνδυνοι είναι αναδυόμενοι και αποτελούν πλέον μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις προς διαχείριση από τις επιχειρήσεις. Τα περιστατικά κυβερνοεπιθέσεων έχουν αυξηθεί σημαντικά, το ίδιο και οι απαιτήσεις. Δεν γνωρίζω τον ακριβή αριθμό των δηλωμένων περιστατικών. Αυτό που γνωρίζω να σας πω, είναι πως την περασμένη χρονιά υπήρξαν εκτεταμένες επιθέσεις σε οργανισμούς με σκοπό την πρόσβαση στα στοιχεία των τραπεζικών τους λογαριασμών και τους servers της επιχείρησης. Αυτό που προσπαθούσαν οι hackers να πετύχουν ήταν να παραπλανήσουν τους πελάτες, ανοίγοντας λογαριασμούς στις ίδιες τράπεζες με την επιχείρηση και ζητώντας στους πελάτες να πληρώνουν εκείνους.

Μια άλλη τεχνική που χρησιμοποιούν είναι να αποκτούν πρόσβαση στους υπολογιστές μιας επιχείρησης, να τους κλειδώνουν και να απαιτούν λύτρα για να τους ξεκλειδώσουν. Όταν μια επιχείρηση πέρα από τα λύτρα που έχει να πληρώσει, σταματά και τη λειτουργία της μέχρι να επανέλθουν τα συστήματα της, αντιλαμβάνεστε την έκταση της οικονομικής ζημιάς που μπορεί να έχει. Έχουν αυξηθεί πρόσφατα, οι κυβερνοεπιθέσεις σε ξενοδοχειακές μονάδες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση γνωστής αλυσίδας ξενοδοχείων όπου κλειδώθηκαν οι πελάτες μέσα στα δωμάτια τους. Το καλό είναι πως οι cyber κίνδυνοι είναι ασφαλίσιμοι και οι επιχειρηματίες μπορούν να βρουν στην αγορά αξιόπιστα εργαλεία και προϊόντα για να τους διαχειριστούν.

Προσφάτως εν μέσω της πανδημίας, η ιστοσελίδα της ιταλικής υπηρεσίας που καταβάλει τα επιδόματα των 600 ευρώ στους πολίτες έπεσε θύμα κυβερνοεπίθεσης και αναγκάστηκε και κλείσει προσωρινά τη σελίδα της προς τους δικαιούχους. Πέρα από τις επιχειρήσεις, και οι ιδιώτες πρέπει να είναι προσεκτικοί καθώς στην περίοδο της πανδημίας είναι πολύ πιθανόν επιτήδειοι να προσπαθήσουν να τους αποσπάσουν δεδομένα στέλνοντας τους παραπλανητικό υλικό για την πανδημία ή χρήματα στέλνοντας πλαστές ανανεώσεις συνδρομής σε δημοφιλείς οργανισμούς.

Ο Τάσος Χατζηθεοδοσίου είναι Αντιπρόεδρος και Γενικός Διευθυντής της Mega Brokers. Είναι απόφοιτος του τμήματος Στατιστικής και Ασφαλιστικής επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιώς και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στα Χρηματοοικονομικά και Ασφαλιστικά από το Westminster Business School.