Συμβάσεις εμπιστευτικότητας και startup εταιρείες: Πότε και για ποιους λόγους θα πρέπει οι startups να προστατεύσουν νομικά τα μυστικά τους

Οι συμβάσεις εμπιστευτικότητας είναι ευρέως διαδεδομένες στις Η.Π.Α. και γνωστές ως NDAs (Non- Disclosure Agreements) και αποτελούν ένα από τα βασικά εργαλεία των startup εταιρειών. Στην Ελλάδα, οι συμβάσεις αυτές υπάρχουν στην επιχειρηματική κουλτούρα μεγαλύτερων εταιρειών, ωστόσο δεν ισχύει το ίδιο και στην περίπτωση των startup εταιρειών.

Τι είναι όμως η συμβάση εμπιστευτικότητας;

Η σύμβαση εμπιστευτικότητας ή αλλιώς συμφωνητικό εχεμύθειας είναι η μονομερής ή αμοιβαία σύμβαση με την οποία οι Συμβαλλόμενοι αναλαμβάνουν την υποχρέωση τήρησης απόλυτης εχεμύθειας για όλες τις εμπιστευτικές πληροφορίες που τους έχουν παρασχεθεί ή θα τους παρασχεθούν στο μέλλον, καθώς και για όλες τις πληροφορίες στις οποίες δίνεται πρόσβαση λόγω της ιδιότητας ή της συνεργασίας τους.

Τι προστατεύεται με τη συμβάση εμπιστευτικότητας;

Η σύμβαση εμπιστευτικότητας προστατεύει όλες τις πληροφορίες, σε γραπτή ή μη μορφή, ιδιωτικής ή εμπιστευτικής φύσης, που αποτελούν αποκλειστική περιούσια της επιχείρησης. Τέτοιες πληροφορίες μπορεί να αφορούν προϊόντα, μεθόδους, τεχνικές, διαδικασίες, φόρμουλες, πλάνα ανάπτυξης, αποτελέσματα έρευνας, κλινικές μελέτες, οικονομικά και προσωπικά δεδομένα και το κυριότερο λίστες πελατών και προμηθευτών αλλά και υποψηφίων πελατών της επιχείρησης. Η σύμβαση εμπιστευτικότητας σκόπιμο είναι να χρησιμοποιείται και στις περιπτώσεις των «εμπορικών μυστικών» (trade secrets) των οποίων η μυστικότητα παρέχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην επιχείρηση.

Ποιο είναι το περιεχόμενο της σύμβασης εμπιστευτικότητας;

Σε γενικές γραμμές, μια σύμβαση εμπιστευτικότητας πρέπει να αναφέρει το ποιοι συμβάλλονται και με ποιες ιδιότητες, ποιες πληροφορίες θεωρούνται εμπιστευτικές και ποια η διάρκεια ισχύος της σύμβασης.

Οι κύριες υποχρεώσεις του αποδέκτη των πληροφοριών στις συμβάσεις αυτές είναι οι εξής: Υποχρέωση μη ανακοίνωσης των εμπιστευτικών πληροφοριών σε τρίτους
Υποχρέωση μη χρήσης των εμπιστευτικών πληροφοριών για σκοπούς άλλους από την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που ο αντισυμβαλλόμενος έχει αναλάβει με την κύρια σύμβαση

Υποχρέωση μη αναπαραγωγής των εμπιστευτικών πληροφοριών και διατήρησής του υπό ασφαλείς συνθήκες.

Συχνά σε μια σύμβαση εμπιστευτικότητας ενδέχεται να υπάρχει ρήτρα που να προστατεύει τον αποδέκτη των πληροφοριών έτσι ώστε αν αυτός απέκτησε τις πληροφορίες νόμιμα ή από άλλες πηγές να μην υποχρεούται σε τήρηση εχεμύθειας.

Γιατί η ομάδα μιας startup πρέπει να έχει κατά νου τη σύμβαση εμπιστευτικότητας;

Όταν μια startup ξεκινά, είναι σε αναζήτηση προσώπων – συνεργατών, πελατών, επενδυτών – και οι founders χρειάζεται να είναι πιο διαφωτιστικοί προκειμένου να προσελκύσoυν το ενδιαφέρον. Η ανταλλαγή πληροφοριών ενέχει πάντα τον κίνδυνο κρίσιμες και εμπιστευτικές πληροφορίες να πέσουν στα χέρια ανταγωνιστών οι οποίοι ενδέχεται να αναπτύξουν την ιδέα και να βγουν στην αγορά ταχύτερα. Προσοχή: η σύμβαση εμπιστευτικότητας συνιστάται μόνο αν μιλάμε για εμπιστευτικές και ουσιαστικές πληροφορίες σε συγκεκριμένα πρόσωπα και όχι για γενικές πληροφορίες και ιδέες. Η ύπαρξη σύμβασης εμπιστευτικότητας, εφόσον έχουν προχωρήσει οι συζητήσεις και πρόκειται να γνωστοποιηθούν ευαίσθητες και ουσιώδεις πληροφορίες, θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για όποιον θέλει εσκεμμένα να ανακοινώσει ή να κάνει χρήση της πληροφορίας κατά παράβαση. Η σύμβαση εμπιστευτικότητας ενημερώνει για τις επιπτώσεις σε περίπτωση παράβασης και λειτουργεί ως πλεονέκτημα στο δικαστήριο.
Επιπλέον, συχνά οι founders μιας startup έχουν εργαστεί ή εξακολουθούν να εργάζονται για άλλες εταιρείες ή σε άλλα πρότζεκτ. Ορθό είναι να ανατρέξουν στην μνήμη αλλά και στα έγγραφά τους και να δουν αν έχουν υπογράψει σύμβαση εμπιστευτικότητας με πρώην ή νυν εργοδότη ο οποίος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι η ιδέα ανήκει σε αυτόν.

Τι πρέπει να προσέξουν οι startups;

Μην τρομοκρατείτε τους επενδυτές
Μη βιαστείτε να προτείνετε σύμβαση εμπιστευτικότητας σε VCs και angel investors παρά μόνο αν οι συζητήσεις έχουν προχωρήσει τόσο πολύ και είστε σε θέση να προτείνετε μια σύμβαση πολύ συγκεκριμένη στους όρους, λογική στη διάρκεια και στενή στο τι ορίζεται ως εμπιστευτική πληροφορία. Οι VCs και οι angel investors είναι μέλη Δ.Σ. πολλαπλών εταιρειών και θα απορρίψουν χωρίς δεύτερη σκέψη υπερβολικά δεσμευτικές και γενικές συμβάσεις εμπιστευτικότητας. Αν παίξετε πολύ νωρίς το χαρτί της σύμβασης εμπιστευτικότητας κινδυνεύετε να θεωρηθείτε άπειροι στο χώρο.

Διαχωρίστε τις πραγματικά εμπιστευτικές πληροφορίες και μην αποκόπτεστε από την αγορά
Πάνω στο δημιουργικό ενθουσιασμό, κάποιες φορές, οι founders γίνονται υπερπροστατευτικοί με την ιδέα τους και αρνούνται να μοιραστούν πληροφορίες για το εγχείρημά τους. Η εξωστρέφεια είναι αναγκαία συνθήκη για να πάει μια startup μπροστά και το feedback για την αγορά και τον ανταγωνισμό που συλλέγεται χάριν αυτής πολύτιμο. Κάνετε διαχωρισμό των πληροφοριών σε εκείνες που αφορούν το τι προσπαθείτε να κάνετε, όπως για παράδειγμα την ιδέα και την ευκαιρία σας στην αγορά, και σε εκείνες που αφορούν το πώς θα το κάνετε. Συζητήστε την ιδέα σας αλλά μη δίνετε τεχνικές πληροφορίες για το πώς θα υλοποιηθεί το εγχείρημά σας χωρίς το σχετικό συμφωνητικό.

Συνοψίζοντας, οι συμβάσεις εμπιστευτικότητας είναι ένας καλός τρόπος να δείξετε σοβαρότητα και υπευθυνότητα και να προειδοποιήσετε εκείνον που λαμβάνει τις εμπιστευτικές πληροφορίες για την εμπορική τους αξία και τη δέσμευση που αναλαμβάνει.