Μάθετε να αναγνωρίζετε billion-dollar προβλήματα...

Όταν κάποιος σε ρωτάει τη γνώμη του για μία νέα ιδέα η οποία θα δημιουργήσει προφανώς ένα νέο start-up, το πρώτο πράγμα που πρέπει να τον ρωτήσεις είναι ένα: ΤΙ πρόβλημα λύνεις ή ΠΟΙΑ ανάγκη εξυπηρετείς. Εάν τα κάνεις και τα δύο, τότε είσαι σε πολύ καλό δρόμο. Το δύσκολο δεν είναι να σκεφτείς και να υλοποιήσεις μία λύση...το δύσκολο είναι να αναγνωρίσεις το πρόβλημα...

Identifying problems...

Πρόσφατα, σε μία από τις πολλές ομιλίες που κάνω σε Μονάδες Καινοτομίας Πανεπιστημίων και ΤΕΙ (δεδομένου από εκεί προέρχομαι κα η Πανεπιστημιακή Καινοτομία είναι το φετίχ μου...), ρώτησα το ακροατήριο ποιοι διαβάζουνε συχνά το Techcrunch για να έχουν μία άποψη για το τι γίνεται στην παγκόσμια start-up σκηνή...και η απάντηση που έλαβα από τους 60 και πλέον παρευρισκόμενους φοιτητές ήταν...κανένας.

Η αναγνώριση και αξιολόγηση των προβλημάτων, τα οποία ψάχνουν μία λύση ή τα οποία χρειάζονται μία καλύτερη και πιο αποδοτική λύση από αυτή που ήδη υπάρχει, δεν είναι καθόλου εύκολο πράγμα, ειδικά για το υπό-διαμόρφωση Ελληνικό Οικοσύστημα καινοτομίας, το οποίο περισσότερο μοιάζει πια με πεδίο φθηνής επικοινωνιακής πρακτικής παρά με ουσιαστικό πεδίο εφαρμογής της καινοτομίας. Το Ανώτατο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, χρόνια τώρα, παγιδεύει τον νέο Έλληνα φοιτητή σε απαρχαιωμένες μεθόδους διδασκαλίας και όντας θύμα του γενικότερου κύματος αποστήθισης, ο νέος φοιτητής αδυνατεί να βγει από το καβούκι του και να κοιτάξει γύρω του να δει τι συμβαίνει στην παγκόσμια αγορά, να σκεφτεί, να προβληματιστεί. Τον απασχολεί πιο πολύ το εσωτερικό κομματικό του κίνημα παρά να διαβάσει 5 reports για να βάλει την συνθετική του σκέψη μπροστά και να αναγνωρίσει ή ακόμα καλύτερα να προβλέψει προβλήματα που θέλουν λύση. Μέχρι πρότινος τον ενδιέφεραν και τα μόρια του ΑΣΕΠ, αλλά αυτό πια αποτελεί μία ανάμνηση του κακού παρελθόντος, το οποίο αποχαύνωσε μία ολόκληρη γενιά νέων και ευφυών Ελλήνων.

Η καλή αναγνώριση λοιπόν προβλημάτων, που μία πιθανή λύση μπορεί να σε κάνει εκατομμυριούχο, δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Χρειάζεται πολύ ισχυρή συνθετική σκέψη (η βάση της σύγχρονης καινοτομίας), συνεχή αναζήτηση, ανάλυση διεθνών reports και ειδικών αναλυτών της αγοράς στα κάθετα technology groups, καλή γνώση της σχετικής τεχνολογίας, καλή γνώση σχετικών ερευνητικών εργασιών στο συγκεκριμένο τεχνολογικό χώρο και ασφαλώς γνώση βασικών αρχών ανθρώπινης συμπεριφοράς και βασικής κοινωνιολογίας. Μπορεί να φαίνονται πολλά αλλά δεν είναι, καθώς τα μοντέρνα mobile apps, τα social media services και η μοντέρνα πληροφορική πατούν πολύ επάνω σε κοινωνικά προβλήματα που χρειάζονται αποτελεσματική διαχείριση ανθρώπινων συμπεριφορών μέσω ψηφιακών μέσων για να γίνουν αποδεκτά.

Trend forecasting

Η διαδικασία λοιπόν αναγνώρισης και αξιολόγησης ενός προβλήματος ή ανάγκης, το οποίο μπορεί να σου δώσει λεφτά, ονομάζεται trend forecasting και ουσιαστικά είναι η διαδικασία πρόβλεψης κάποιων κοινωνικών και τεχνολογικών trends, τα οποία εμπεριέχουν προβλήματα αλλά και τις λύσεις τους. Για παράδειγμα πριν από κάποια χρόνια ο Larry Page προέβλεψε την αλματώδη ανάπτυξη του διαδικτύου και του δυναμικού περιεχομένου και έδωσε λύση σε ένα μελλοντικό τότε πρόβλημα (ακόμα το yahoo και η altavista έδιναν κάποια αποτελέσματα) δημιουργώντας μία πιο αποτελεσματική μηχανή αναζήτησης με πιο ουσιαστικά αποτελέσματα. Επίσης, ο Mark έδωσε λύση και κάλυψε μία βασική και επαναλαμβανόμενη ανάγκη της ανθρώπινης συμπεριφοράς: την ανάγκη της κοινωνικής δικτύωσης και επαφής με το αντίθετο φύλο και ουσιαστικά του «κουτσομπολιού» που αποτελεί έμφυτη και επαναλαμβανόμενη ανθρώπινη ανάγκη. Τέλος, υπάρχουν πλήθος άλλων λύσεων που έγιναν σπουδαίες start-ups και οι οποίες απαντούσαν σε ένα ερώτημα ή πρόβλημα. Και οι πιο ισχυρές ήταν αυτές που έλυναν προβλήματα ανθρώπινης συμπεριφοράς (human behavioral problems) ή προβλήματα και ανάγκες οι οποίες θεωρούνται επαναλαμβανόμενες και σταθερές στην ανθρώπινη κοινωνία (ασφάλεια, διασκέδαση, αγορές, γνωριμίες, φαγητό, αναζήτηση γνώσης, εξοικονόμηση χρημάτων, κλπ).

Μία επιτυχημένη λοιπόν trend forecasting διαδικασία εμπεριέχει τα εξής:

1. Εγγραφή σε twitter, blogs, newsletters και mail-lists σημαντικών ανθρώπων / αναλυτών ή portals (techcrunch, gigaom, etc) τα οποία αναλύουν και πληροφορούν το κοινό για νέα trends, νέες υπηρεσίες, νέες τεχνολογίες ή νέες επενδύσεις που έγιναν
2. Εγγραφή στα news feeds των σημαντικότερων global VCs ή γνωστών investors για να βλέπετε προς τα που πάνε οι επενδύσεις και οι αναλύσεις τους. Στις μέρες μας γίνεται ένας χαμός με τα λεγόμενα Big Data και τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν, κάτι θεωρητικά εύκολο να προβλεφθεί από τον ρυθμό ανόδου των social media και των τεχνολογιών Internet of Things όπου ο χώρος των VCs ασχολείται πολύ αυτή την στιγμή
3. Ανάλυση κάποιων βασικών τεχνολογικών trends και τεχνικών αναλύσεων για την πρόοδο της τεχνολογίας και τις μελλοντικές εφαρμογές.
4. Ανάγνωση κάποιων βασικών ερευνητικών papers και journals από τα οποία θα πάρουμε μία γνώση για το που πάει η εφαρμοσμένη έρευνα.
5. Και τέλος κατανόηση κάποιων βασικών κοινωνικών αναγκών, οι οποίες είναι δυναμικές και εξαρτώνται από τις εκάστοτε κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις. Για παράδειγμα η δυσκολία εύρεσης taxi ή μιας θέσης για parking είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο το οποίο είναι μεν δυναμικό (όχι σταθερή αλλά δυναμική ανάγκη) αλλά δημιουργεί προβλήματα τα οποία έχουν επιλυθεί με επιτυχημένες ιδέες και start-ups από Έλληνες.

'Όλα τα παραπάνω λοιπόν δεν περιμένει κανείς να είναι γνωστά σε ένα νεαρό Έλληνα φοιτητή, όπως προφανώς είναι γνωστά σε έναν 2ετή του Stanford καθώς εκεί το οικοσύστημα έχει φροντίσει να του τα μάθει από νωρίς, μπορούν όμως να διδαχθούν ως μεθοδολογίες και ως διαδικασίες μέσα στο Πανεπιστήμιο, στις ΜΟΚΕ, σε σεμινάρια και μπορούν να αφομοιωθούν και να εφαρμοσθούν με επιτυχία από τους νέους φοιτητές.

Είναι λοιπόν σημαντικό να αναγνωρίζουμε και να επιλύουμε προβλήματα. Αυτό και μαθαίνεται αλλά μπορεί να είναι και έμφυτο, απλά να χρειάζεται μία ενίσχυση. Κάτι που μπορεί να γίνει με ειδικές διαδικασίες acceleration, pre-incubation, mentoring, skills building και λοιπών τεχνικών, πάντα προσαρμοσμένων στο υπο-διαμόρφωση Ελληνικό Οικοσύστημα καινοτομίας και στο Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Απλά θα πρέπει να γίνει γρήγορα, καθώς το μοντέλο των ΜΟΚΕ μπορεί να αποτελέσει γερή βάση και καλή αρχή, αλλά πρέπει να υπάρξει και συνέχεια μετά το τέλος του 2ετούς προγράμματος...