Η σημασία της γλώσσας του σώματος στην επικοινωνία [1ο μέρος]

Όταν αναφερόμαστε στη Γλώσσα του Σώματος, εννοούμε τον τρόπο που χρησιμοποιούμε για να στείλουμε μηνύματα με χειρονομίες, κινήσεις του σώματος και εκφράσεις του προσώπου που μπορεί να γίνονται συνειδητά, υποσυνείδητα ή ακόμα και ασυνείδητα. Επίσης, περιλαμβάνει την εμφάνιση, τον προσωπικό χώρο που έχει ανάγκη ο καθένας γύρω του, το βλέμμα, αλλά και την αντίδραση στη σωματική επαφή. Μηνύματα μπορούμε να στείλουμε και να λάβουμε από τους άλλους ακόμα και από το χώρο στον οποίο ζούμε, εργαζόμαστε και διασκεδάζουμε ή από τα πράγματα που κατέχουμε και χρησιμοποιούμε. Η ζεστασιά του βλέμματος, το χαμόγελο, η δύναμη της χειραψίας, η κλίση του κεφαλιού και του σώματος, η διάρκεια ενός αγγίγματος, έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα από τα ίδια τα λόγια, ιδιαίτερα όσον αφορά τη δημιουργία των πρώτων εντυπώσεων σε μια σχέση (προσωπική ή επαγγελματική), και συχνά καθορίζουν την εξέλιξή της. Η μη λεκτική επικοινωνία κερδίζει τις πρώτες εντυπώσεις, «σπάει» τον πάγο ή σηκώνει τείχη αδιαφορίας με τον συνομιλητή μας, προκαλεί οικειότητα και ζεστασιά, γοητεύει, ερωτοτροπεί, δημιουργεί προσμονή, αποδοχή ή προκαλεί θυμό και εκτοξεύει σιωπηλές απειλές. Έρευνες έχουν δείξει ότι όταν όσα ακούμε δεν συμφωνούν με τα σιωπηρά σήματα που μας στέλνει ο συνομιλητής μας, τότε έχουμε την τάση να βασιζόμαστε κατά κύριο λόγο στα δεύτερα για να ερμηνεύσουμε τις προθέσεις του, ακόμη και για να τον χαρακτηρίσουμε συμπαθητικό ή αντιπαθητικό.

Οι περισσότεροι μελετητές της γλώσσας του σώματος έχουν εστιάσει την προσοχή τους στα κάτωθι κύρια σημεία αποκωδικοποίησης της, που είναι οι εκφράσεις του προσώπου, η στάση & κίνηση του κεφαλιού, οι στάσεις & κινήσεις των χεριών και αντίστοιχα των ποδιών και η στάση του κορμιού. Η αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων αυτών δεν είναι εύκολη υπόθεση και χρειάζεται καθημερινή εξάσκηση για να αποκτηθούν οι γνώσεις αυτές, ενώ χρειάζεται να μνημονεύονται οι κάτωθι 3 χρήσιμοι κανόνες. Ο πρώτος κανόνας είναι ότι θα πρέπει να διαβάζονται δέσμες χειρονομιών και όχι μεμονωμένες κινήσεις, προσπαθώντας να βγάζετε συμπεράσματα από διάφορες χειρονομίες. Δεύτερος κανόνας, είναι η αναζήτηση της συμφωνίας μεταξύ της λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας. Τέλος, θα πρέπει να διαβάζονται οι χειρονομίες/κινήσεις στα πλαίσια των εξωτερικών παραγόντων του περιβάλλοντος που υπάρχουν εκείνη την στιγμή (πχ. κρύο, ζέστη, κοκ).

Εκφράσεις Προσώπου

Στα πρώτα λεπτά μιας γνωριμίας/επαφής, δημιουργούνται (ασυναίσθητα) εκφράσεις στα πρόσωπα των άλλων, που μας επηρεάζουν και βγάζουμε συμπεράσματα για τον χαρακτήρα των άλλων, για την προσωπικότητα τους, την πνευματικότητα τους, την εξυπνάδα τους, τις προσωπικές τους συνήθειες.

Το χαμόγελο αποτελεί την κυριότερη έκφραση σε ένα πρόσωπο και αποτελεί ένδειξη αποδοχής προς τον συνομιλητή. Ένα αυθεντικό χαμόγελο δεν παρακινεί μόνο την δική σας αίσθηση του να νοιώθετε καλά, αλλά επίσης λέει στους διπλανούς σας ότι είστε προσιτοί, συνεργάσιμοι, και αξιόπιστοι. Το χαμόγελο επηρεάζει το πώς οι άλλοι άνθρωποι ανταποκρίνονται προς εσάς. Όταν χαμογελάς σε κάποιον, σχεδόν πάντα σου επιστρέφουν το χαμόγελο. Και επειδή οι εκφράσεις του προσώπου, ‘πυροδοτούν’ αισθήματα ανταπόκρισης, το χαμόγελο που λαμβάνετε πίσω στην πραγματικότητα και συχνά, αλλάζει την συναισθηματική προδιάθεση του άλλου απέναντί σας προς το καλύτερο. Βέβαια, εδώ αναφερόμαστε στο πραγματικό χαμόγελο και όχι στο προσποιητό ή το ψεύτικο χαμόγελο το οποίο είναι πολύ εύκολα αναγνωρίσιμο από τους μελετητές της γλώσσας του σώματος. Τα ψεύτικα χαμόγελα τραβούν πίσω μόνο το στόμα, ενώ τα αληθινά τραβούν τόσο το στόμα όσο και τα μάτια (στο σημείο που μοιάζει με το πόδι της χήνας).

Τα τέσσερα βασικά είδη χαμόγελου είναι: α) το χαμόγελο με σφιγμένα χείλη, που δείχνει ότι εκείνος που το κάνει έχει ένα μυστικό που δεν θέλει να μοιραστεί, β) το στραβό χαμόγελο, που σημαίνει σαρκασμό, γ) το χαμόγελο με πεσμένο σαγόνι, που σημαίνει ότι είναι προσποιητό και γίνεται για να διασκεδάσει κάποιους και δ) το πλάγιο χαμόγελο, που συνηθίζεται από τις γυναίκες οι οποίες έχουν το κεφάλι τους χαμηλωμένο και στραμμένο αλλού και ανασηκωμένο βλέμμα για να κατακτήσουν (ή να στείλουν μηνύματα αρέσκειας) έναν άνδρα.

Επίσης, τα μάτια (και οι κόρες τους) παίζουν σημαντικό ρόλο στις εκφράσεις του προσώπου. Τα μάτια είναι τα πιο ακριβή σήματα επικοινωνίας των ανθρώπων επειδή βρίσκονται σε εστιακό σημείο του σώματος και οι κόρες λειτουργούν ανεξάρτητα από τον συνειδητό μας έλεγχο. Αν κάποιος σε κοιτάει απευθείας στα μάτια, αυτό σημαίνει πως είναι ευθύς, ειλικρινής και δεν έχει κάτι να κρύψει. Αντιθέτως, τα άτομα που αποφεύγουν την άμεση αυτή οπτική επαφή, ίσως να μην έχουν αυτοπεποίθηση, να αισθάνονται άβολα, ή να μην λένε όλη την αλήθεια. Είναι σημαντικό για εμάς τους ανθρώπους να μας κοιτάνε στα μάτια αν και μερικοί αδιαφορούν να το πράξουν. Κοιτώντας τον συνομιλητή σου μέσα στα μάτια, και κάνοντας νεύματα, του δείχνεις ότι ενδιαφέρεσαι για αυτό που ακούς. Με αυτό τον τρόπο κάνεις τον άλλο να νιώθει οικειότητα και ζεστασιά.

Ειδικότερα σε θέματα οπτικής επαφής η παρατεταμένη βλεμματική επαφή, θεωρείται επίδειξη ανωτερότητας, έλλειψη σεβασμού, απειλητική στάση και τάση προσβολής του άλλου. Επίσης, η πολύ λίγη βλεμματική επαφή δηλώνει έλλειψη προσοχής ενώ η απόσυρση της βλεμματικής επαφής με το χαμήλωμα των ματιών θεωρείται σημάδι υποταγής. Επιπλέον, εάν κοιτάξουμε κάποιον για λίγα δευτερόλεπτα παραπάνω είναι ένδειξη θετικής έλξης και ενδιαφέροντος (ιδανικά αν συνδυαστεί και από τις 2 πλευρές με διεσταλμένες κόρες). Επιπλέον, όταν βλέπουμε κάτι ενδιαφέρον οι κόρες μας διαστέλλονται, ενώ κοιτάζουμε περισσότερο τους άλλους όταν ακούμε και όχι όταν μιλάμε. Επιπρόσθετα, ένα παρατεταμένο κοίταγμα χωρίς ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων χρησιμοποιείται από εκείνους που θέλουν να επιβληθούν, να απειλήσουν, να εκφοβίσουν ή να επηρεάσουν τους άλλους. Τέλος, μπορούμε να κατανοήσουμε με τις κινήσεις των ματιών του συνομιλητή μας αν είναι στο ίδιο μήκος κύματος μαζί μας, ή σκέφτονται κάτι διαφορετικό.

Όσον αφορά τα φρύδια, τα ψηλά φρύδια μπορούν να δώσουν σε μια γυναίκα μια υποταγμένη όψη, τα χαμηλά φρύδια μπορούν να δώσουν ένα επιθετικό στυλ, ενώ τα στραμμένα προς τα μέσα φρύδια μπορούν να δώσουν την εικόνα ενός ατόμου που δείχνει ενδιαφέρον.

Η συνέχεια την επόμενη Τρίτη, στο δεύτερο μέρος του αφιερώματος.