Βιωματική εκπαίδευση: Γιατί δεν πρέπει να σας ξεγελούν οι ταμπέλες

Η βιωματική εκπαίδευση στις επιχειρήσεις, τα τελευταία χρόνια, είναι «της μόδας». Πολλές φορές, σαφώς και ανενδοίαστα, ακούγεται στις εκπαιδευτικές ή συμβουλευτικές εταιρείες: «Βάλε και κάτι "βιωματικό". Θα πουλήσει».

Συχνά, ο πελάτης, η επιχείρηση ή ο οργανισμός αγοράζει. Αγοράζει γιατί η βιωματική διάσταση στα εκπαιδευτικά ή και συμβουλευτικά προγράμματα κάτι της λέει. Αγοράζει γιατί θέλει να προσφέρει το κάτι παραπάνω στον εσωτερικό και, κατ` επέκταση, και στον εξωτερικό πελάτη. Αγοράζει γιατί έχει βαρεθεί τα ίδια και τα ίδια και θέλει να πάει σε λίγο πιο βαθιά νερά.

Αυτό το άρθρο είναι ένα εισαγωγικό άρθρο που έχει σκοπό να ευαισθητοποιήσει όσους είναι επιφορτισμένοι με το να «αγοράζουν» εκπαίδευση π.χ. επιχειρηματίες, στελέχη ανθρώπινου δυναμικού και άλλα ανώτερα και ανώτατα στελέχη, ως προς τους συνηθέστερους κινδύνους όταν πρόκειται για βιωματική εκπαίδευση.

Α. Μην σας ξεγελούν «οι ταμπέλες»

1. «Θα κάνουμε βιωματικό» λένε συχνά «οι πωλητές» κι αυτό που εννοούν είναι ότι θα σχηματίσουν ομάδες συζήτησης για ένα θέμα ή ότι θα υπάρχει ανοιχτός διάλογος με τον εκπαιδευτή. Αυτό δεν είναι βιωματική εκπαίδευση. Είναι ενδιαφέρουσα, διαδραστική εκπαίδευση, αλλά δεν είναι βιωματική. Επιμείνετε στο να σας παρουσιάσουν παραδείγματα βιωματικών δραστηριοτήτων καθώς και πιθανές ωφέλειες.
2. Βιωματική πολλές φορές αποκαλούν και την εκπαίδευση που προσφέρουν οι λεγόμενες εταιρείες υπαίθριων δραστηριοτήτων. Μια υπαίθρια δραστηριότητα (π.χ. rafting) ή παιχνίδι δεν αποτελεί από μόνη της βιωματική εκπαίδευση για μια επιχείρηση. Αυτό που την κάνει βιωματική είναι η σχέση της με τη λειτουργία της εταιρίας αλλά και ο συστηματικά και επιστημονικά τεκμηριωμένος τρόπος σύνδεσης. Αν λείπει αυτή η διασύνδεση, πρόκειται για ενδιαφέρουσες και περιπετειώδεις δραστηριότητες που κάποιοι μπορεί να απολαύσουν αλλά δεν έχουν προστιθέμενη αξία για τον οργανισμό ή την εταιρία. Ζητείστε να σας δώσουν παραδείγματα διασύνδεσης των δραστηριοτήτων με την λειτουργικότητα της επιχείρησης.
3. Πολλές φορές, βιωματική εκπαίδευση αποκαλείται ένας τρόπος ομαδικής συμβουλευτικής, όπου οι συμμετέχοντες φέρνουν κάποια προβλήματα από την εργασία τους κι ο εκπαιδευτής προτείνει λύσεις. Ούτε αυτό είναι βιωματική εκπαίδευση. Αυτό είναι επαγγελματική συμβουλευτική.

Βιωματική, όπως λέει κι η λέξη, είναι η εκπαίδευση που βασίζεται στο βίωμα, στην εμπειρία. Οι επιχειρήσεις, όπως και οι άνθρωποι, είναι ζωντανοί οργανισμοί, έχουν κύκλο ζωής και εμπειρίες. Η βιωματική εκπαίδευση, λοιπόν, είναι η εκπαίδευση που με σαφή, συστηματικό, μεθοδικό και επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο συνδέει την εκπαιδευτική εμπειρία με την καθημερινή ζωή του οργανισμού και την αντίληψη των θεμάτων που τον απασχολούν και «δείχνει» λύσεις και διεξόδους.

Β. Επιμείνετε στο να συμφωνήσετε σε ένα σαφές, συμπαγές πρόγραμμα εκπαίδευσης. Και βεβαιωθείτε ότι θα τηρηθεί. Ένα πρόγραμμα βιωματικής εκπαίδευσης:

1. Λαμβάνει υπόψη την τυπική οργάνωση και τις γραμμές εξουσίας αλλά και τις άτυπες σχέσεις καθώς και τα υποσυστήματα σε έναν οργανισμό / επιχείρηση. Ανιχνεύει τις σχέσεις που είναι λειτουργικές για τον οργανισμό και σέβεται και το όριο της προσωπικής ζωής των εργαζομένων.
2. Μπορεί να χρησιμοποιεί τεχνικές όπως τις υπαίθριες δραστηριότητες, το παιχνίδι ή τη συζήτηση αλλά πάντα με σκοπό που έχει προδιαγραφεί και με αποτέλεσμα για το οποίο ενημερώνονται όλοι οι συμμετέχοντες.
3. Δεν ασχολείται με «περιπτωσιολογία», δεν ανάγει αυτό που συμβαίνει σε μια μεμονωμένη περίπτωση σε γενικό συμπέρασμα. Όπως κάθε καλή σχέση, έτσι και μια τέτοια εκπαίδευση χρειάζεται να έχει όχι αποσπασματικό χαρακτήρα αλλά μακροχρόνια προοπτική και ενδιαφέρον για το γίνεται μετά.

Γ. Κάντε μια καλή έρευνα για τον πάροχο της εκπαίδευσης

Το ελάχιστο που μπορεί να κάνει κάποιος για να εξασφαλίσει τις παραπάνω προϋποθέσεις και να βεβαιωθεί ότι όντως αγοράζει ένα πρόγραμμα βιωματικής εκπαίδευσης που θα ωφελήσει «τη ζωή» της επιχείρησης είναι:

1. Να εντοπίσει αν οι πάροχοι προτίθενται να καταγράψουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες.
2. Να ζητήσει αναλυτική πρόταση και να ελέγχει πόσο σαφείς είναι οι στόχοι, αν είναι συμβατοί με τις εκπαιδευτικές ανάγκες και πως θα αξιολογηθεί το αν εκπληρώθηκαν.
3. Μη διστάζετε να ζητήσετε συστάσεις. Να μιλήσετε με στελέχη που είχαν συνεργαστεί με την εκπαιδευτική εταιρία και να διερευνήσετε τις εντυπώσεις τους.

Τέλος, να έχουν υπόψη ότι ένα πρόγραμμα αποτελεσματικής βιωματικής εκπαίδευσης, αντίθετα με την «παραδοσιακή» εκπαίδευση, πολλές φορές αφήνει τους συμμετέχοντες όχι με σκληροπυρηνικές απαντήσεις αλλά με τις χρήσιμες ερωτήσεις.