Ο ιδιωτικός τομέας καταλύτης στην καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων

Σύμφωνα με τον ίδιο, κάθε εμπλεκόμενος τομέας, από τα μέσα μαζικής μεταφοράς και τα νοσοκομεία μέχρι τους retailers και τις εταιρείες που ασχολούνται με τον πρωτογενή τομέα, θα πρέπει να είναι ενήμερος επί του θέματος και να συμβαδίζει με τα διεθνή πλαίσια, με έναν ουσιαστικό και αποτελεσματικό τρόπο. Άλλωστε, σύμφωνα με τον κ. Μοσκώφ, οι άνθρωποι που βρίσκονται σε αυτούς τους τομείς μπορεί να λειτουργήσουν και ως «διασώστες», ενώ «το κράτος βελτιώνεται κι αυτό όταν μπαίνει σε κοινές δράσεις με τον ιδιωτικό τομέα».

Ο κ. Μοσκώφ τόνισε, παράλληλα, πως θα είναι πιο παραγωγικό αν ξεκινήσουμε με τον ιδιωτικό τομέα, ακολουθώντας λογική «bottom-up» και όχι «top-down», επισημαίνοντας ότι «πρέπει να το πιάσεις ανάποδα, να δουλέψεις με εταιρείες, να τους πείσεις ότι είναι προς το συμφέρον τους, για το κοινωνικό και ανθρωπιστικό τους αποτύπωμα. Ακόμα και καλό marketing είναι, αν θέλετε να μιλήσουμε με όρους αγοράς. Να μπορείς να δείξεις στους καταναλωτές σου ότι εφαρμόζεις διαδικασίες μηδενικής ανοχής απέναντι στην εκμετάλλευση ανθρώπων».

Την ίδια στιγμή, η Δρ. Μαρία Μουσμούτη, Εκτελεστική Διευθύντρια του ΚΕΣΔ, Συντονίστρια του Εθνικού Σημείου Επαφής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (FRA), υπογράμμισε πως για αυτό το θέμα υπάρχει «ελλιπής γνώση» και πρέπει να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τις ρίζες του φαινόμενου και το πόσο βαθιά μπορεί να υπάρχουν, τόσο μέσα στον ιδιωτικό όσο και μέσα στον δημόσιο τομέα.

Η ίδια ανέφερε πως για την αντιμετώπιση του προβλήματος χρειάζονται συνεργασίες, με το «θεσμικό και νομικό πλαίσιο να μην αποτελεί το μόνο πεδίο στο οποίο πρέπει να παρέμβουμε. Είναι απαραίτητο αλλά δεν είναι το μοναδικό». Όπως δήλωσε η κ. Μουσμούτη, έχουν σημασία οι «πιλότοι», δηλαδή «το να βγούμε στην πραγματικότητα, στην καθημερινότητα» ακόμη και μιας επιχείρησης, «και να δούμε εκεί τι και πως μπορεί να γίνει και σε ποιο βαθμό προχωράει ή δεν προχωράει» η διαδικασία.

Η εμπορία ανθρώπων είναι μία μορφή σύγχρονης δουλείας με πολλούς τύπους: από την εξαναγκαστική πορνεία έως την καταναγκαστική εργασία υπό την απειλή της απέλασης ή της σωματικής βίας. Εκατομμύρια άνδρες, γυναίκες και παιδιά πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης από διακινητές σε διεθνές επίπεδο και στερούνται των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους στην ελευθερία. Βασίζεται σε ένα καθεστώς εκμετάλλευσης σε αντίθεση με τη διακίνηση, η οποία προϋποθέτει τη μετακίνηση των θυμάτων εκτός των συνόρων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα [pdf], υπάρχουν τρεις κύριες οδοί μέσω των οποίων εταιρείες ενδέχεται να εμπλακούν (έστω και έμμεσα) σε φαινόμενα εμπορίας ανθρώπων: μέσω της χρήσης προϊόντων, εγκαταστάσεων ή υπηρεσιών μιας επιχείρησης, μέσω της εκμετάλλευσης θυμάτων εμπορίας ανθρώπων εντός των αλυσίδων εφοδιασμού αλλά και μέσω της χρήσης προσωπικού που παρέχεται από τρίτους φορείς (εγχώριους ή διασυνοριακούς), για τους οποίους υπάρχει ελάχιστη εποπτεία και έλεγχος.

Όσον αφορά στις ενέργειες που μπορεί να αναλάβει μία επιχείρηση με σκοπό να συμβάλλει στην προσπάθεια καταπολέμησης και εξάλειψης της εμπορίας ανθρώπων, αυτές περιλαμβάνουν την γνώση και κατανόηση των ενδείξεων δράσης δικτύου εμπορίας ανθρώπων, τον σχεδιασμό πλάνου δράσης σε καταγγελίες για περιστατικά εμπορίας ανθρώπων, την συνεργασία με θεσμικά όργανα και οργανισμούς και την κατάρτιση των υπαλλήλων αναφορικά με την κατανόηση και την αναγνώριση των ενδείξεων δράσης δικτύου εμπορίας ανθρώπων.

Άλλωστε, με αφορμή την ευρωπαϊκή ημέρα κατά της εμπορίας ανθρώπων (18 Οκτωβρίου), η Γενική Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης, Marija Pejčinović Burić, κάλεσε τις χώρες της ηπείρου να διασφαλίσουν ότι τα θύματα εμπορίας ανθρώπων θα έχουν δικαιοσύνη, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής αποζημίωσης, για τις καταχρήσεις που υφίστανται. Όπως δήλωσε «οι διακινητές πρέπει να διώκονται αυστηρά και να τιμωρούνται, αλλά πρέπει να γίνονται και δίκαιες δίκες για τα θύματα της εμπορίας ανθρώπων προκειμένου να παίρνουν αποζημιώσεις, να προστατεύονται από νέα εκμετάλλευση και να τους παρέχεται επαρκής βοήθεια, για να συνεχίσουν την ζωή τους».

Η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, που ξεκίνησε το 2005, είναι η πρώτη διεθνής συνθήκη, που απαιτεί από τα κράτη να εξασφαλίσουν ότι τα θύματα αποζημιώνονται για τις ζημίες που υπέστησαν.