Ο νέος «εμφύλιος» για το καζίνο στο Ελληνικό

Έχω μάθει όμως να εκφράζω την άποψη μου κι ας ενοχλεί. Και στο θέμα των ψηλών κτιρίων έχω εντρυφήσει ίσως περισσότερο από οποιονδήποτε στην Ελλάδα τα τελευταία 15 χρόνια. Πριν δύο χρόνια έγραφα εδώ στο epixeiro.gr ένα κείμενο με τίτλο «Υπάρχει χώρος για ψηλά κτίρια στην Αθήνα;» και το ξεκινούσα λέγοντας:

«Η αλήθεια βρίσκεται πάντα κάπου στη μέση και – δυστυχώς ή ευτυχώς – έχουν και οι δύο πλευρές και δίκιο και άδικο ταυτόχρονα. Η δημοφιλής αυτή φράση εκφράζεται συνήθως σε καταστάσεις διαφωνίας, όταν όλα τα μέρη που διαφωνούν αδυνατούν να συμφωνήσουν...

Για να γίνει όμως μία ουσιαστική συζήτηση πάνω σε μία θεματική, είναι βασική προϋπόθεση οι συμμετέχοντες σε αυτήν να έχουν μελετήσει (καταρχήν) το θέμα και να έχουν ορισμένες στοιχειώδεις γνώσεις για αυτό. Στην Ελλάδα (και όχι μόνο) αποτελεί μία πραγματικότητα ότι όλοι έχουν άποψη για όλα, χωρίς να έχουν τις απαραίτητες γνώσεις για να εκφέρουν άποψη. Η προσωπική μου στάση είναι πως «Γνώμη δικαιούται να έχει μόνον αυτός που έχει γνώση» όπως είπε κάποτε ο Πλάτωνας».

Η Αρχιτεκτονική, και ο αστικός σχεδιασμός, τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζει ένα περίεργο πρόβλημα. Με τη βοήθεια της 3D τεχνολογίας τα φωτορεαλιστικά σχέδια γίνονται όλο και πιο αληθοφανή, σε σημείο που κάποιες φορές να δυσκολεύεται κάποιος να καταλάβει αν είναι 3D απεικόνιση ή αληθινή φωτογραφία. Για να ευθυμήσουμε λιγάκι, μας έχει τύχει σε αρχιτεκτονική μελέτη εσωτερικού χώρου να μας επιπλήττει ο πελάτης γιατί δεν βάλαμε το βάζο και το μοβ χαλάκι που υπήρχε στην τρισδιάστατη πρόταση.

Αυτή η παράμετρος έρχεται να επιτείνει κάποιες ήδη προκλητικές καταστάσεις, όπως είναι αυτή του Ελληνικού. Θυμάμαι πριν λίγα χρόνια που πρωτοεμφανίστηκε το masterplan για το έργο, που οι περισσότεροι ενάντιοι των ψηλών κτιρίων βρήκαν ευκαιρία να σχολιάζουν αρνητικά και αρχιτεκτονικά τους επερχόμενους «πύργους». Ενώ σε αυτό το επίπεδο μελέτης (θα έπρεπε να) υπήρχαν απλά ογκομετρικά. Δηλαδή, είχε οριστεί το οικόπεδο όπου θα τοποθετούνταν, η μέγιστη δόμηση σε τ.μ. και ένα πιθανό μέγιστο ύψος και δεν είχε γίνει αρχιτεκτονική μελέτη για το καθένα ξεχωριστά. Λόγω όμως της 3D παρουσίασης, κατέληξαν να δημιουργηθούν ατελείωτες συζητήσεις για το αν ταιριάζουν στο ελληνικό τοπίο, στο αττικό τοπίο, αν θα μοιάζει με το Ντουμπάι ή τη Σιγκαπούρη και μύρια όσα.

Κατά την άποψη μου, το ίδιο συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό και αυτές τις μέρες με την περίπτωση του καζίνο και του ψηλού κτιρίου που το συνοδεύει. Εάν, και τονίζω τη λέξη εάν διότι αλήθεια δεν γνωρίζω λεπτομέρειες, οι δύο προτάσεις έχουν να κάνουν με τον όγκο του κτιρίου και την πρόθεση χωροθέτησης, τότε όλος ο ντόρος γίνεται τζάμπα. Εάν φυσικά αυτές είναι οι δύο τελικές προτάσεις, τότε και εγώ, ως αρχιτέκτονας και ως πολίτης, έχω τη δική μου άποψη η οποία δεν είναι ιδιαίτερα θετική, τόσο μορφολογικά, όσο αισθητικά, κλιματικά και πολλά άλλα. Γνωρίζω επίσης εμπειρικά ότι τέτοιου είδους προκλητικές προτάσεις το μόνο που πετυχαίνουν είναι να δυναμιτίζουν τις καταστάσεις, να δίνουν τροφή για σχόλια και ευφυέστατα σκίτσα στους πολέμιους και να διχάζουν την κοινωνία περισσότερο και για ένα ακόμα θέμα.

Από όσο γνωρίζω νομοθετικά, πολεοδομικά και αρχιτεκτονικά, τέτοιου μεγέθους κτιριακά έργα (χαμηλά ή ψηλά) γίνονται με παγκόσμιους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, εγκρίνονται από επιτροπές ειδικών και εμπειρογνωμόνων και αυτό το στάδιο του διαγωνισμού είναι για να επιλεγεί ποια εταιρεία θα κερδίσει οικονομοτεχνικά το έργο.

Επαναλαμβάνω πως εάν οι όροι του διαγωνισμού είναι ότι διαλέγεις τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό μαζί με τον οργανισμό του καζίνο, δηλαδή ότι η προσφορά είναι finalized και όχι κάποιο «ογκομετρικό» rendering, τότε θα είναι η χειρότερη περίπτωση για την επαναφορά των ψηλών κτιρίων στην Ελλάδα. Το να διαλέξει ο Casino operator ο ίδιος τον αρχιτέκτονα που θα κάνει το έργο είναι δικαίωμα του. Το να περάσει μία αρχιτεκτονική πρόταση αυτού του βεληνεκούς «πακέτο» με έναν οικονομοτεχνικό διαγωνισμό, θα είναι από προκλητικό έως καταστροφικό. Όπως και με τα υπόλοιπα ψηλά κτίρια της ανάπλασης του Ελληνικού, η προσωπική μου άποψη και πρόταση ήταν και παραμένει να διενεργηθεί παγκόσμιος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός με ανεξάρτητη επιτροπή Ελλήνων και ξένων καταξιωμένων αρχιτεκτόνων και λοιπών συναφών ειδικοτήτων που θα διασφαλίσει στο μέγιστο δυνατό βαθμό το σχεδιασμό ενός σύγχρονου καινοτόμου κτιρίου που θα εντάσσεται αρμονικά στο τοπίο και στο περιβάλλον.

Εν κατακλείδι, δυστυχώς, ο συνδυασμός της τρέχουσας αρχιτεκτονικής τρισδιάστατης πραγματικότητας με την ανάγκη επίδειξης φανταχτερών σχεδίων, με την ανάγκη του Έλληνα να έχει άποψη επί παντός επιστητού χωρίς πρότερη γνώση και την επικίνδυνη άγνοια των εκάστοτε αρμόδιων πολιτικών, έχει ήδη οδηγήσει σε μία ακόμα διαμάχη. Και η βία φέρνει βία, ο θυμός φέρνει θυμό και όλο αυτό γυρίζει στον κύκλο του αρνητισμού και τελικά της στασιμότητας και της μη εξέλιξης.

Και ότι δεν εξελίσσεται στο σύμπαν σταδιακά πεθαίνει...