Η Αριστοτελική «ευβουλία» στο σύγχρονο management

Ιδιαίτερα στο σύγχρονο απαιτητικό επιχειρηματικό περιβάλλον, πολλές φορές είναι οι στιγμές που ένας manager καλείται να εξετάσει και να επιλέξει. Ποιο θα είναι το ιδανικό χρονοδιάγραμμα ενός έργου; Σε ποιο project να κατανείμει κάθε πόρο του τμήματός του; Ποια μέθοδος παρακίνησης λειτουργεί καλύτερα για κάθε εργαζόμενο; Και άλλα πολλά.

Η Αριστοτελική ευβουλία σχετίζεται με την ορθή διαδικασία εξέτασης των εναλλακτικών. Δεν σχετίζεται τόσο με την απόφαση αυτή καθαυτή που νομοτελειακά θα κριθεί σε μελλοντικό χρόνο αφού εμφανιστούν τα αποτελέσματά της.

Κάθε απόφαση εμπεριέχει ρίσκο καθώς τα αποτελέσματα δεν είναι ποτέ σίγουρα εξαιτίας των πολλών μεταβλητών του περιβάλλοντος στο οποίο υλοποιείται κάποια απόφαση. Ακόμα και ίδιες αποφάσεις με το παρελθόν σε σχετικά ίδιες συνθήκες μπορεί να έχουν διαφορετικές εκβάσεις. Η επαναληψιμότητα των συνεπειών των αποφάσεων είναι σχετικά ουτοπική, ειδικά στο χώρο των επιχειρήσεων. Πάραυτα η βελτίωση της ικανότητας μας να αποφασίζουμε μειώνει σημαντικά το ρίσκο και την αβεβαιότητα.

Ο Αριστοτέλης σχετίζει την ευβουλία με τις παρακάτω εκφάνσεις:

• Η φρόνηση είναι μια ελληνική λέξη για ένα είδος πρακτικής σοφίας/νοημοσύνης που πρέπει να διαθέτει ο άνθρωπος διαχρονικά. Από τον Αριστοτέλη, η φρόνηση έχει κατανοηθεί ως μία σημαντική μετα-αρετή. Όπως αναφέρεται και στο βιβλίο «Φράσεις που μ’ έμαθαν να Ζώ», ο Αριστοτέλης αναφέρονταν όχι μόνο στην εκμάθηση της θεωρητικής γνώσης (episteme) ή το σύνολο των δεξιοτήτων (techne) ως στοιχεία της επιτυχίας, αλλά και την πρακτική σοφία (phronesis). Περιγράφει την έννοια ως πνευματική και ηθική αρετή που είναι «η ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει σημεία υπεροχής και αδυναμίας (προσωπικά και συλλογικά) και να τα χρησιμοποιεί υπέρ του για την επίτευξη αποτελεσμάτων» καθώς και και ως «αρετή που μας κάνει να χρησιμοποιήσουμε τα σωστά μέσα καθώς και διάκρισης του καλού από το κακό.»
• Η ανάληψη ευθύνης για τις αποφάσεις και τις επιλογές συντελεί στην ευβουλία. Η επίρριψη της ευθύνης σε αποκλειστικά εξωτερικούς παράγοντες κάνουν το άτομο άβουλο και αδιάφορο ως προς την διαδικασία λήψης αποφάσεων.
• Η παρορμητικότητα δεν είναι καλός σύμβουλος. Δεν σημαίνει ότι η διαίσθηση ή το συναίσθημα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά τη λήψη μίας απόφασης. Αντ‘ αυτού, σημαίνει αντίσταση στη σπασμωδικότητα και στην κυριάρχηση του νου από εφήμερα έντονα συναισθήματα κατά τη λήψη μίας απόφασης.
• Ο ρόλος ενός συμβούλου είναι καθοριστικός για τον Αριστοτέλη. Η αναζήτηση συμβουλών και απόψεων από άτομα που γνωρίζουν και είναι αμερόληπτα, με την έννοια πως δεν έχουν να χάσουν ή να κερδίσουν κάτι από την απόφασή μας, είναι ένα βήμα προς την επίτευξη της ευβουλίας.