Το «Πνεύµα της Έκστασης»: Η ιστορία της Rolls-Royce

Ο Φρέντερικ Ρόις, που γεννήθηκε το 1863 από πάµφτωχους γονείς, έδειξε από µικρός ενδιαφέρον για ηλεκτρολογικά και µηχανολογικά θέµατα. Ήταν εννέα χρονών όταν ο πατέρας του απεβίωσε, κάτι που τον ανάγκασε να βγει στους δρόµους του Λονδίνου πουλώντας εφηµερίδες και διανέµοντας τηλεγραφήµατα. Αργότερα απασχολήθηκε σε µια ηλεκτρική εταιρεία και τα πράγµατα φαίνονταν να πηγαίνουν καλά για τον αυτοδίδακτο µηχανικό, µέχρι τουλάχιστον τη στιγµή που ο εργοδότης του πτώχευσε.

Ο νεαρός δεν απογοητεύτηκε, και σε ηλικία 21 ετών, έχοντας µόνο λίγα δανεικά χρήµατα, ίδρυσε την F. H. Royce & Co., η οποία κατασκεύαζε δυναµό, λάµπες και άλλες ηλεκτρικές συσκευές. Η εταιρεία του πήγαινε πολύ καλά, αφού τα προϊόντα τού τελειοµανούς µηχανικού, που δεν έκανε συµβιβασµούς στην ποιότητα, ήταν ανώτερα από τα ανταγωνιστικά.

Ήταν το 1903, όταν ο Ρόις αποφάσισε να αγοράσει ένα µεταχειρισµένο γαλλικό αυτοκίνητο για να πηγαινοέρχεται στο εργοστάσιο. Η απογοήτευσή του όµως ήταν µεγάλη όταν διαπίστωσε ότι αυτό, όπως και όλα σχεδόν τα αυτοκίνητα της εποχής, δεν «ξεκινούσε» εύκολα, ανέβαζε θερµοκρασία και ήταν θορυβώδες. Τότε ήταν που ανακοίνωσε στους φίλους του ότι θα κατασκευάσει ένα δικύλινδρο αυτοκίνητο, το οποίο δεν θα αντιµετώπιζε τα ίδια προβλήµατα. Σε ένα µόλις έτος είχε κατασκευάσει τρία αυτοκίνητα, τρία «Royces», όπως τα ονόµασε, και ο µύθος είχε µόλις ξεκινήσει…

Αντίθετα µε τον Ρόις, ο Τσαρλς Ρολς, που γεννήθηκε το 1877, ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, απόφοιτος γνωστού πανεπιστηµίου και λάτρης της περιπέτειας. Το πρώτο του αυτοκίνητο ήταν ένα Peugeot, το µοναδικό που κυκλοφορούσε στους δρόµους του Κέµπριτζ, όπου διέµενε. Θεωρείτο ως ο καλύτερος Βρετανός οδηγός και είχε ήδη κερδίσει το πρώτο ράλλυ 1.000 µιλίων µε νέο ρεκόρ ταχύτητας τα 150 χιλιόµετρα. Ο νεαρός αριστοκράτης, που διέθετε έντονο επιχειρηµατικό πνεύµα, αποφάσισε να εκµεταλλευτεί τη θέση και τις διασυνδέσεις του, ιδρύοντας, το 1902, την C.S. Rolls & Co., η οποία πουλούσε γαλλικά και βελγικά αυτοκίνητα σε αριστοκράτες.

Ο Ρολς ήθελε να γίνει «ο Steinway των αυτοκινήτων», να συνδέσει δηλαδή το όνοµά του µε την κατασκευή του καλύτερου µοντέλου που υπήρχε, όπως ακριβώς ο θρυλικός Στάινγουεϊ είχε καταφέρει µε τα πιάνα του. Επίσης, είχε µεγάλο πάθος µε τα αερόστατα και τα αεροπλάνα, όντας ο πρώτος που πέταξε µετά επιστροφής πάνω από τη Μάγχη.

Το 1904, οι δρόµοι των δύο ανδρών διασταυρώθηκαν. Ο Ρολς είχε µάθει από ένα φίλο του, που είχε αγοράσει τη µία Royce, για τα τρία αυτοκίνητα που είχε κατασκευάσει ο Ρόις, και, αν και δύσπιστος, αποφάσισε να τον συναντήσει. Αρχικά, ο 41χρονος µηχανικός δεν είδε µε καλό µάτι τον νεαρό και φιλόδοξο αριστοκράτη, όµως η συνάντηση τους έµελλε να µείνει στην ιστορία. Ο Ρολς δοκίµασε το νέο αυτοκίνητο και έµεινε κατενθουσιασµένος από την ακρίβεια και την αξιοπιστία του, αναφωνώντας: «Μόλις γνώρισα τον καλύτερο µηχανικό του κόσµου».

Την ίδια χρονιά υπογράφηκε η συµφωνία, σύµφωνα µε την οποία ο Ρολς θα είχε τα αποκλειστικά δικαιώµατα πώλησης των αυτοκινήτων που θα κατασκεύαζε ο Ρόις, µε την προϋπόθεση αυτά να διαθέτουν τέσσερις κυλίνδρους και να ονοµάζονται Rolls-Royce. Από τη µία, η τόλµη του Ρολς, που επιθυµούσε γρήγορα, αξιόπιστα και στυλάτα αυτοκίνητα, και από την άλλη, οι άριστες µηχανολογικές γνώσεις και η εµµονή στη λεπτοµέρεια του Ρόις θα συνέβαλαν τα µέγιστα στην κατασκευή του τέλειου αυτοκινήτου.

Τα τρία πρώτα µοντέλα της Rolls-Royce παρουσιάστηκαν στο Σαλόνι των Παρισίων τα Χριστούγεννα του 1904, όπου κυριολεκτικά έκαναν πάταγο. Οι δύο συνεταίροι στρώθηκαν στη δουλειά, από διαφορετικό πόστο ο καθένας, για να βγάλουν στην αγορά ακόµα πιο βελτιωµένα και αξιόπιστα µοντέλα.

Το 1907 παρουσιάστηκε το αυτοκίνητο που θα έκανε τη διαφορά. Το όνοµα του πρώτου τέλειου αυτοκινήτου ήταν 40/50, όµως έµελλε να επικρατήσει ως «Silver Ghost», λόγω του χρώµατος και της αθόρυβης µηχανής του. Το αµάξι αυτό κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου στο χέρι µε ό,τι καλύτερο υλικό υπήρχε και συνδύαζε –αδιανόητο για τα δεδοµένα της εποχής– την ταχύτητα µε την άνεση.

Η επιτυχία του συγκεκριµένου µοντέλου παρακίνησε τον Ρόις να µεταφερθεί από το µαγαζάκι µε τα ηλεκτρικά –η εταιρεία αυτή συνέχισε να λειτουργεί ξεχωριστά µέχρι το 1933–, σε µεγάλες εγκαταστάσεις στο Ντέρµπι της Αγγλίας, όπου δούλευε νυχθηµερόν για να κάνει τις βελτιώσεις του. Εργαζόταν έως και 20 ώρες τη µέρα, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που οι συνάδελφοί του τον «εξανάγκαζαν» να κάνει διαλείµµατα για φαγητό. Ακόµα και όταν το 1912 υποβλήθηκε σε εγχείρηση, οπότε οι γιατροί τού έδωσαν λίγους µήνες ζωής, αυτός συνέχισε, παρά τις αντιρρήσεις τους, να πηγαίνει στο εργοστάσιο και να ελέγχει τα πάντα. Κατάφερε, όµως, να ζήσει µέχρι το 1933, οπότε και πέθανε από –τι άλλο– υπερκόπωση.

Αντίθετα µε το συνεργάτη του, ο Ρολς διατήρησε κοσµικό προφίλ και ήταν παρών σε όλα τα πάρτι και τις αυτοκινητιστικές εκδηλώσεις. Όµως, δεν έζησε πολύ για να γευτεί τους καρπούς της επιτυχίας, αφού το 1910 το αεροπλάνο του εξερράγη εν πτήσει και ο ίδιος βρήκε τραγικό θάνατο, σε ηλικία µόλις 33 ετών. Ήταν ο πρώτος Βρετανός που σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχηµα.

Ένα χρόνο αργότερα, δηµιουργήθηκε το «Πνεύµα της Έκστασης», το αγαλµατίδιο που στολίζει το ψυγείο της Roll-Royce, το οποίο βέβαια εκνεύριζε τον Ρόις, που θεωρούσε ότι κατέστρεφε την καθαρή γραµµή του καπό. Το αγαλµατίδιο αυτό τοποθετήθηκε για να αποτρέψει τους κατόχους των πολυτελών αυτών αυτοκινήτων να επικολλούν διάφορα διακοσµητικά, όπως µαύρες γάτες, αστυνοµικούς και µικρούς διαβόλους.

Η µασκότ αυτή, που απεικόνιζε µια καλλονή το φόρεµα της οποίας ανέµιζε ο αέρας, κρύβει µία τρυφερή και ροµαντική ιστορία, έναν παράνοµο δεσµό. Αρχικά ήταν να επιλεγεί η Νίκη της Σαµοθράκης, όµως ο γλύπτης Τσαρλς Σάικς ήθελε κάτι πιο θηλυκό, γι’ αυτό επέλεξε τη συγκεκριµένη εικόνα εµπνευσµένος από την Ελέανορ Θόρντον, γραµµατέα και συνάµα ερωµένη του αφεντικού του, του λόρδου Τζον Μόνταγκιου. Η νέα µασκότ τοποθετήθηκε πάνω από τα δύο κόκκινα “R” –αργότερα έγιναν µαύρα όχι ως ένδειξη πένθους για το θάνατο του Ρόις, αλλά για να υπάρχει αρµονία µε τα άλλα χρώµατα του αυτοκινήτου–, τα αρχικά των δύο ιδρυτών.

Στον Α´ Παγκόσµιο Πόλεµο, η Rolls-Royce κατασκεύασε µηχανές για πολεµικά αεροπλάνα, ενώ υπολογίζεται ότι τα µισά συµµαχικά αεροπλάνα πετούσαν µε κινητήρες που είχε σχεδιάσει ο Ρόις. Σήµερα, η επιχείρηση έχει διαιρεθεί σε δύο επιµέρους εταιρείες: η µία κατασκευάζει αυτοκίνητα, ενώ η άλλη µηχανές για αεροπλάνα, πλοία και εταιρείες άντλησης πετρελαίου και φυσικού αερίου. Εξακολουθεί, όµως, πάντα να υιοθετείται η φιλοσοφία του Ρόις, που έλεγε ότι «τα µικρά πράγµατα κάνουν την τελειότητα, όµως η τελειότητα δεν είναι µικρό πράγµα. Η ποιότητα θα παραµείνει για πολύ καιρό, ακόµη και όταν η τιµή θα έχει πια ξεχαστεί».

Πηγή: "Γνωστά Ονόματα Αγνωστες Ιστορίες 1'' (εκδ. Σταμούλης)