Star City: Η ελληνική αρχιτεκτονική πάει στον πλανήτη Άρη

Δεν είναι πια φαντασίωση, αλλά πραγματικότητα. Σήμερα, κολοσσιαίοι οργανισμοί δουλεύουν εντατικά ώστε να πραγματοποιηθεί μέσα στις επόμενες δεκαετίες η κατοίκηση στον πλανήτη Άρη. Τη στιγμή που ιερά πολυεθνικά «τέρατα» όπως οι Foster + Partners, η Caterpillar, ακόμα και η ΙΚΕΑ διερευνούν πως θα μεταφερθεί η φουτουριστική πλευρά του γήινου lifestyle στον Κόκκινο Πλανήτη, ένα ελληνικό αρχιτεκτονικό γραφείο ετοιμάζει τη δική του.

Ο λόγος για τους DELTA ARCHITECTS, το γραφείο των Τατιάνα Κούππα και Νίκου Παπαπανούση, οι οποίοι υλοποιούν αρχιτεκτονικά ό, τι ονειρεύεται ομάδα ερευνητών από τα Πανεπιστήμια MIT (Massachusetts Institute of Technology) και Πανεπιστήμιο Κύπρου, για την πρώτη αποικία ανθρώπων στον Άρη!

Με team leader τον υποψήφιο διδάκτορα στο Τμήμα Αεροναυπηγικής του ΜΙΤ, Γιώργο Λόρδο, η ομάδα έχει φτάσει σήμερα από τις 100, στις 10 προτάσεις που έχουν προκριθεί στην επόμενη φάση του διαγωνισμού “Mars Colony Design Competition, 2019”. Στη δεκάδα συναγωνίζονται οι προτάσεις της Ρωσίας, της Πολωνίας, της Γαλλίας, της Ελβετίας, της Σουηδίας και άλλες προτάσεις από τις ΗΠΑ.

Πως θα είναι η ζωή στον Άρη;

Στη συνάντησή μας με τους Delta Architects, ο αρχιτέκτονας Νίκος Παπαπανούσης μας εξηγεί αρχικά ότι η προμελέτη δεν είναι μία άσκηση επί χάρτου και η δημιουργία της αποικίας δεν αποτελεί ουτοπία. «Το 2030, οι πρώτοι 60 από τους 1000 περίπου συνανθρώπους μας που θα βρεθούν στον Άρη θα παραμείνουν αρχικά στα διαστημόπλοια τους. Κατόπιν, θα κατοικήσουν στην αποικία». Η αποικία που σχεδιάζουν οι Delta Architects των Τατιάνα Κούππα και Νίκου Παπαπανούση, με την ομάδα των πανεπιστημιακών, ονομάζεται Star City.

Σύμφωνα με την προμελέτη, η αποικία Star City θα βρίσκεται σε κρατήρα στην περιοχή Utopia Planitia, διαμέτρου περίπου 10 χιλιομέτρων. Και πιο συγκεκριμένα, κάτω από το έδαφος του περιμετρικού δακτυλίου. «Σ’ αυτό που θα λέγαμε καταχρηστικά "οικόπεδο" στον Άρη, έχεις εντελώς διαφορετική φυσική απ’ ότι στη Γη. Ένα απλό παράδειγμα είναι ότι η ατμόσφαιρα του Άρη δεν περιέχει οξυγόνο και η βαρύτητα είναι λιγότερη. Υπάρχουν εποχές, όπως και μέρα και νύχτα, αλλά με άλλη λογική.

Το μυστικό λοιπόν είναι να εκμεταλλευτείς την υφιστάμενη επιφάνεια του πλανήτη, να χτίσεις υπόσκαφα και μάλιστα στον κρατήρα. Ο κρατήρας είναι σαν ένα έτοιμο κτιριακό κέλυφος, δώρο από την ίδια τη φύση του πλανήτη. Αν το εκμεταλλευτούμε... κόβουμε και το budget», εξηγούν οι αρχιτέκτονες.

Πως θα είναι η πόλη μέσα στον κρατήρα;

Ένα δίκτυο υποδάφιων τούνελ διαμέτρου 4 και 8 μέτρων θα εκτονώνονται στην επιφάνεια του Άρη σε domes διαμέτρου 16 μέτρων περιμετρικά. Στο μέλλον της πόλης, όλα αυτά θα ενωθούν τόσο με περιμετρικά εσωτερικά τούνελ, όσο και με εξωτερικά τούνελ προς το κέντρο του κρατήρα, σε μία κοιλάδα. Εκεί θα υπάρχουν domes διαμέτρου 60 μέτρων, στα οποία θα φιλοξενείται το Κέντρο - η καρδιά της αποικίας - με τα σχολεία και πανεπιστήμια, τις πλατείες και τα πάρκα, τα νοσοκομεία και τους χώρους πολιτισμού και κάθε άλλη δομή που χρειάζεται για όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες που γνωρίζουμε. «Η καρδιά αυτής της πολιτείας θα σκάει στον φλοιό του πλανήτη. Εξάλλου, χρειάζεσαι και μία θέα για να μπορείς να ζήσεις» σχολιάζουν με χιούμορ οι αρχιτέκτονες.

Γιατί πρέπει να ζήσουμε στον Άρη;

«Όχι επειδή θα καταστραφεί η Γη, αλλά για να μην καταστραφεί», απαντούν αινιγματικά οι αρχιτέκτονες. Και συνεχίζουν: «Όπως μας ανάφερε ο Γιώργος Λόρδος όταν μας προσέγγισε για συνεργασία, στις δεκάδες χιλιάδες χρόνια της ιστορίας του ανθρώπινου γένους, από το ξεκίνημα μας στο Rift Valley της σημερινής Αιθιοπίας μέχρι και σήμερα, εξαπλωθήκαμε σε όλο τον πλανήτη, από τις ερήμους μέχρι τον Αρκτικό ωκεανό και την Ανταρκτική, βασιζόμενοι σχεδόν αποκλειστικά στη συνεργασία με συνοδοιπόρους μας και στην τεχνολογία μας. Με την ίδρυση του Star City στον πλανήτη Άρη, οι εκεί συνάνθρωποι μας, οι οποίοι θα εκπροσωπούν και τις πέντε ηπείρους, θα στείλουν πανίσχυρα μηνύματα αποβολής του ρατσισμού και προβολής της συνεργασίας, της συνοχής και της αγάπης, ώστε όλοι εμείς εδώ στην Γη να πιστέψουμε ξανά στην δύναμη των αξιών που μας έφεραν ως εδώ μέσα από τις χιλιετηρίδες».

«Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει τη ρίζα κατά της ηθικής κρίσης και του πολέμου. Και εφόσον γίνει πραγματικότητα θα έχουμε μπροστά μας, σε έναν άλλον πλανήτη, την ελπίδα της επιβίωσης του δικού μας. Μία μήτρα για τον παγκόσμιο άνθρωπο, τη αναδόμηση των δύο θεμελίων λίθων που κατά τον Φρόυντ καθιστούν τον άνθρωπο ευτυχισμένο: την αγάπη και την εργασία», ολοκληρώνουν.

Ένα όραμα: Μία μέλλουσα κοινή συγκατοίκηση του «Παγκοσμίου Ανθρώπου»

Αρχικά 60 συνάνθρωποί μας από τους 1000 του πρώτου κύματος μετεγκατάστασης θα ζήσουν στην αποικία “Star City”. Η αποικία θα μεγαλώνει περιμετρικά αλλά και προς το κέντρο του κρατήρα, καθώς με την πάροδο του χρόνου θα μπορεί να φιλοξενήσει όλο και περισσότερους κάτοικους από τις 5 ηπείρους. Στον δακτύλιο του κρατήρα, ορισμένες περιοχές αντιστοιχούν σε γήινους τόπους, ώστε να μπορούν οι κάτοικοι να μεταφέρουν την κουλτούρα του τόπου καταγωγής τους: Ρωσία και Ευρώπη, Βόρεια και Νότια Αμερική, Κίνα και Ιαπωνία, Αυστραλία, Μέση Ανατολή και Αφρική. Μια ισχυρή εγκατάσταση laser, η οποία με μικρό τηλεσκόπιο θα είναι ορατή από την αυλή κάθε παιδιού στην Γη, ορίζει το χρώμα της κάθε περιοχής / ηπείρου. Η Αμερική, για παράδειγμα, έχει κόκκινο χρώμα.

Το σύστημα της τουνελοποίησης που συνδέει τις περιοχές και το κοινό Κέντρο της πόλης, με τα domes, συνδέει σταδιακά και τους ανθρώπους της. Βέβαια, domes δεν συναντάμε μόνο στο κέντρο της πόλης. Κάθε τούνελ είναι διάστικτο από αυτά, ώστε να υπάρχουν ανοίγματα πάνω στο περιβάλλον του Άρη σε ποικίλα σημεία.

Ποιο είναι το επόμενο στάδιο του σχεδιασμού;

Οι αρχιτέκτονες πλέον έχουν να σχεδιάσουν τις κατοικίες, μαζί και όλους τους βασικούς κοινόχρηστους χώρους συμβίωσης, το interior design και την ατμόσφαιρα μέσα στα τούνελ! Η αισθητική θα είναι space ή homey; «Δεν έχουμε αποφασίσει και οι ίδιοι ακόμα. Το θέμα που προς το παρόν μας απασχολεί γύρω από το interior δεν είναι στυλιστικό - αυτό θα προκύψει από τις ανάγκες εκεί. Σε πρώτο στάδιο, θα πρέπει τα σχήματα να είναι στατιστικώς ζυγισμένα» λένε οι αρχιτέκτονες.

«Συμβάλουμε σ’ ένα τόσο σπουδαίο project, που όσο μακρινό και να έδειχνε στην αρχή, τόσο χειροπιαστό έγινε στην πορεία», συμπληρώνουν οι Delta Architects. Έτσι, το μέλλον της αποικίας στον Άρη δεν τους φαίνεται πια επιστημονική φαντασία, αλλά λογικό roadmap της εξέλιξης αυτού του έργου. «Ένας από τους απώτερους στόχους είναι, κάποια στιγμή, ο πλανήτης να έχει φύση. Στα domes που σχεδιάζουμε τώρα, μπορείς να καλλιεργείς φύση. Το μεγάλο στοίχημα μελλοντικά είναι να γηοποιηθεί ο πλανήτης Άρης και... να έχει ίσως και δικό του οξυγόνο!» καταλήγουν.

Μία ομάδα με διακρίσεις και χαρακτήρα

Η Τατιάνα Κούππα και ο Νίκος Παπαπανούσης συνεργάζονται με τους ανθρώπους του MIT και του Πανεπιστημίου Κύπρου, οι οποίοι έχουν ήδη το know-how της ζωής στον Άρη, κουβαλώντας στις αποσκευές τους τέσσερις σημαντικές βραβεύσεις από τη NASA που δόθηκαν σε ομάδες στις οποίες συμμετείχε στο παρελθόν ο Γιώργος Λόρδος. Η μία αφορά τον διαστημικό σταθμό “ΜΑRΙΝΑ”, ένα ξενοδοχείο στο διάστημα, η άλλη το θερμοκήπιο “BEAVER” για παραγωγή τροφίμων για 4 αστροναύτες στον πλανήτη Άρη, και οι άλλες δυο, το “HYDRA” και “HYDRATION”, δυο διαφορετικά συστήματα ύδρευσης και εξαγωγής νερού στον πλανήτη Άρη.

Οι ίδιοι οι αρχιτέκτονες έχουν διακριθεί στην Ελλάδα σε μία σειρά έργων όπως resort ξενοδοχεία, όπως το Mayia Exclusive Resort and Spa στη Ρόδο, που έχει αποσπάσει επτά βραβεία - τα πέντε Χρυσά, πολυτελείς κατοικίες και χώρους εμπορικών χρήσεων όπως μεταξύ άλλων, το Peñarrubia Lounge και το μεξικάνικο εστιατόριο Rayen που μόλις άνοιξε τις πόρτες του στην Αθηναϊκή Ριβιέρα, καθώς και μέσα στο 2019 το «θρυλικό» Αλάσκα της Κηφισιάς. «Πιστεύουμε πως η αρχιτεκτονική – ως πράξη και ως αντίληψη - δεν περιορίζεται απαραίτητα ούτε σε μεγέθη, ούτε σε χρήσεις διαχρονικές ή εφήμερες. Αυτό που οφείλει να κάνει πάντα και με κάθε ευκαιρία η αρχιτεκτονική είναι να δίνει απάντηση εμπράκτως ως δημιουργικό και χωροχρονικό αποτύπωμα στο ερώτημα που θα τίθεται πάντα από την ουσία του «κατοικώ τον πλανήτη. Με άλλα λόγια, να συμβάλλει σε αυτό που με ευρύτητα όρου μπορούμε να αποκαλέσουμε comfort ζωής, άρα και κατά μία έννοια στο "παζλ" για την ευτυχία».