ΕΚΕ: Απάντηση στην κρίση ή Εργαλείο Μακροπρόθεσμης Βιωσιμότητας;

Η ηθική ευθύνη των επιχειρήσεων απέναντι στην κοινωνία και το περιβάλλον εν μέσω της κρίσης αλλά και ο ρόλος που αυτές οφείλουν να διαδραματίσουν για την αντιμετώπισή της βρίσκεται σήμερα περισσότερο από ποτέ στο επίκεντρο συζητήσεων, ρητορικής και αναλύσεων.

Με την ύφεση να βαθαίνει τόσο εγχώρια όσο και στο ευρύτερο ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον, η επιχειρηματική ηθική και υπευθυνότητα ανάγεται ως βασικός παράγοντας βιώσιμης ανάπτυξης αλλά και συνεισφοράς στην κοινωνία και το περιβάλλον. Την ίδια στιγμή η κρίση έχει αναδείξει την έντονη απουσία της ανθρώπινης διάστασης που διέκρινε την πλειοψηφία των επιχειρηματικών πρακτικών που εφαρμόζονταν ως σήμερα. O ι σύγχρονες επιχειρήσεις καλούνται να επανεφεύρουν τον εαυτό τους και να επαναπροσδιορίσουν τον τρόπο λειτουργίας τους προκειμένου να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, θέτοντας τον άνθρωπο και το περιβάλλον στο επίκεντρο της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας.

Ζητούμενο είναι η διαμόρφωση ενός συνόλου αρχών, δεσμεύσεων και συμπεριφορών που στοχεύουν στην αειφόρο ανάπτυξη χωρίς υποθήκες για τις επόμενες γενιές. Σε μία κοινωνικοοικονομική συνθήκη όπου η επιχειρηματικότητα αντιμετωπίζει περιορισμούς δαπανών, μειώσεις λειτουργικού κόστους και συρρίκνωση μεγεθών, δεν είναι λίγοι εκείνοι που διερωτώνται πώς υιοθετούνται αποτελεσματικά αρχές υπεύθυνου επιχειρείν αλλά κυρίως τι είναι αυτό που καθιστά τις κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνες επιχειρήσεις βιώσιμες στην κρίση. Η φιλοσοφία και οι δράσεις της ΕΚΕ αποτελούν σήμερα την πιο ολοκληρωμένη επιχειρηματική στρατηγική που μπορεί να εγγυάται μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα για τις επιχειρήσεις και ταυτοχρόνως ευημερία για όλη την κοινωνία.

Οι επιχειρήσεις που έχουν αντιληφθεί τη σημαντικότητα του ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν αλλά και την αναγκαιότητα αλλαγής πλεύσης προς ένα πιο ανθρωποκεντρικό μοντέλο λειτουργίας, υιοθετούν πολιτικές και δρουν με γνώμονα και το όφελος των κοινωνικών τους εταίρων. Κατ' αυτό τον τρόπο, δημιουργούν ισχυρούς δεσμούς με τους συμμετόχους τους, «θωρακίζουν» την επιχειρηματική τους εικόνα και εξασφαλίζουν τη διαχρονικότητα της παρουσίας τους. Ταυτόχρονα, γίνονται πιο ανθεκτικές σε αιφνιδιασμούς και αυξάνουν την πιθανότητα προσέλκυσης και διατήρησης πελατών και εργαζομένων. Με την ύφεση να βαθαίνει, η κοινωνία προσδοκά περισσότερο από ποτέ από τον επιχειρηματικό κόσμο υπεύθυνη λειτουργία, συνεισφορά και στήριξη. Δεν είναι λίγες οι έρευνες που έχουν δημοσιευθεί τα τελευταία χρόνια οι οποίες αναφέρονται σε αυξανόμενα ποσοστά καταναλωτών – πελατών – αγοραστών που αντιμετωπίζουν θετικότερα τις εταιρείες που έχουν υιοθετήσει αρχές Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης σε στρατηγικό επίπεδο. Εξάλλου οι καλύτεροι πρεσβευτές μιας επιχείρησης είναι εκείνοι που εισπράττουν έμπρακτα τα οφέλη από τη λειτουργία της. Στο σημείο αυτό, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι επιχειρήσεις που «αφουγκράζονται» την κοινωνία και τις επιταγές της έχουν ταχύτερη αντίδραση στις προκλήσεις καθώς η λειτουργία τους έχει ενσωματωμένους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων με γνώμονα το κοινωνικό σύνολο. Η επιχειρηματική δραστηριότητα που βασίζεται σε αρχές υπεύθυνου επιχειρείν προάγει τη διαφάνεια και καθιστά μια εταιρεία εξωστρεφή. Η διαφάνεια και η εξωστρέφεια παίζουν καθοριστικό ρόλο στην καλλιέργεια σχέσεων εμπιστοσύνης με την κοινωνία. Παράλληλα, συνιστούν βασικούς παράγοντες αύξησης της αναγνωρισιμότητας και δημιουργίας ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, ζητούμενα που σήμερα αποτελούν το οξυγόνο των εταιρειών.

Ταυτόχρονα, επειδή η παρουσία στην αγορά είναι μείζονος σημασίας, οι επιχειρήσεις αυτές μπορούν να ενταχθούν σε ειδικούς χρηματιστηριακούς και τραπεζικούς δείκτες αξιολόγησης, με αποτέλεσμα να προσελκύουν περισσότερες επενδύσεις και να έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Και σε εσωτερικό επίπεδο, όμως, η υιοθέτηση αρχών ΕΚΕ, μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά την πορεία και τη βιωσιμότητα των εταιρειών. Σε μία περίοδο όπου οι εργασιακές συνθήκες δοκιμάζονται περισσότερο από ποτέ, η καλλιέργεια ενός υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος με γνώμονα τον άνθρωπο-εργαζόμενο, συμβάλει στην ενδυνάμωση του ηθικού του ανθρώπινου δυναμικού, δημιουργεί τις απαραίτητες προϋποθέσεις συνύπαρξης ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την αποδοτικότητα των εργαζομένων και την πίστη τους στην εταιρεία. Παράλληλα, καθιστά την εκάστοτε εταιρεία προτιμητέο εργοδότη δίνοντάς της τη δυνατότητα να διαθέτει αξιόλογα στελέχη που συμβάλλουν στην επιτυχία της. Η λειτουργία με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί έναν ακόμη βασικό άξονα του υπεύθυνου επιχειρείν που επηρεάζει σημαντικά τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων. Τα τελευταία χρόνια δίνεται όλο και περισσότερο έμφαση στη διατύπωση και ενσωμάτωση σαφών περιβαλλοντικών κριτηρίων βάσει των οποίων θα πρέπει να αξιολογούνται δράσεις, προϊόντα, υπηρεσίες. Η σημασία της ανάληψης σημαντικών δράσεων για την πρόληψη και αντιμετώπιση περιβαλλοντικών επιπτώσεων αναγνωρίζεται ρητά και κατηγορηματικά τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Η ανάγκη όμως δεν είναι μόνο περιβαλλοντική. Πρακτικά, πρωτοβουλίες και ιδέες για φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα και υπηρεσίες μπορούν να εξοικονομήσουν χρήματα. Τα οφέλη δε που αποδίδει συσσωρευτικά η αλυσιδωτή εφαρμογή πράσινων πρακτικών, όπως η μείωση αποβλήτων, ή η μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου αποφέρουν σημαντική μείωση κόστους. Επιπλέον, η οικονομική επιτυχία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από τη διαθεσιμότητα των πόρων. Μέσω της στροφής στις ανανεώσιμες πηγές πρώτων υλών και ενέργειας, μια εταιρεία καθίσταται λιγότερο ευάλωτη στις ελλείψεις ή στις αυξήσεις τιμών ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την ενεργειακή της αποδοτικότητα. Η «πράσινη επιχειρηματικότητα», λοιπόν, δεν αποτελεί απλά μία επιταγή που επιβάλει η οικολογική μας συνείδηση αλλά μια ουσιαστική πρόταση ορθής διαχείρισης με στόχο την αειφορία. Οι επιχειρηματικοί, λοιπόν, κανόνες επιβίωσης, ειδικά κατά την περίοδο οικονομικής ύφεσης, οδηγούν τις επιχειρήσεις να λαμβάνουν την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη ως ένα σημαντικό εργαλείο για την οικονομική τους επιβίωση. Η αειφόρος επιχειρηματική στρατηγική συστήνει έναν νέο τρόπο λήψης αποφάσεων. Δεν καλεί τις επιχειρήσεις να ξεπεράσουν την αρχή της οικονομικής αποδοτικότητας όπως αρκετοί λανθασμένα πιστεύουν αλλά αντιθέτως τις καλεί να διαμορφώνουν τη στρατηγική τους βάσει τριών αξόνων όπως είναι η δημιουργία πλούτου, η κοινωνική ανάπτυξη και η προστασία του περιβάλλοντος με μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα την οικονομική μεγέθυνση τόσο της εταιρείας όσο και της κοινωνίας. Δεν θα έπρεπε, ωστόσο, η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη να αντιμετωπιστεί μόνο ως το μέσο ή ο τρόπος επιβίωσης στην κρίση. Το σημαντικότερο είναι να γίνει απόλυτα συνειδητό ότι η κρίση κάποια στιγμή θα υποχωρήσει και όσες επιχειρήσεις έχουν αξιοποιήσει αυτή την ευκαιρία για επαναπροσδιορισμό και αναδόμηση, όχι μόνο θα επιβιώσουν αλλά θα αποτελέσουν τους πρωταγωνιστές του μέλλοντος. Η ΕΚΕ δεν αποτελεί ένα βραχυπρόθεσμο στόχο που μπορεί να αποφέρει άμεσα κόστη ή οφέλη. Συνιστά μια ηθική και οικονομική επένδυση που στοχεύει στη δημιουργία ενός μέλλοντος βιώσιμου για τις γενιές που ακολουθούν.

Δες το άρθρο του Νίκου Αυλώνα εδώ.