18 Ιουνίου: Παγκόσμια Ημέρα Βιώσιμης Γαστρονομίας. Ε και;

Για την ιστορία λοιπόν, τα Ηνωμένα Έθνη, ως προς τη δέσμευση τους για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο (Sustainable Development Goals ή UNSGDs) θεώρησαν αναγκαίο να στρέψουν την προσοχή των λαών στο ρόλο που παίζει η γαστρονομία και το φαγητό ως σημαντικοί παράγοντες της αειφόρου ανάπτυξης.

Έτσι, όρισαν την 18η Ιουνίου «Παγκόσμια Ημέρα Βιώσιμης Γαστρονομίας», μια ημέρα σημαντική για την αναγνώριση της γαστρονομίας ως πολιτιστική έκφραση που σχετίζεται με τη φυσική και πολιτιστική πολυμορφία του κόσμου. Ετησίως, ο εορτασμός της ημέρας μας υπενθυμίζει ότι όλες οι κουλτούρες και οι πολιτισμοί, συνεισφέρουν και αποτελούν βασικούς παράγοντες της βιώσιμης ανάπτυξης.

Η σπουδαιότητα και η αναγκαιότητα του εορτασμού της 18ης Ιουνίου, έγκειται στο σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η βιώσιμη γαστρονομία λόγω των διασυνδέσεων της με τις τρεις διαστάσεις της βιώσιμης ανάπτυξης (περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική) για την επίτευξη των στόχων της αειφορίας προωθώντας: αγροτική ανάπτυξη, ασφάλεια τροφίμων, θρέψη και διατροφή, βιώσιμη παραγωγή τροφίμων, σωστή διαχείριση πρώτης ύλης και διατήρηση της βιοποικιλότητας.

Πιο απλά, για εμένα προσωπικά, η 18η Ιουνίου είναι η ημέρα που τιμώ την τροφή (από όπου κι αν προέρχεται), τη δημιουργική μαγειρική που χάρη σ’αυτή αξιοποιώ στο μέγιστο τη τροφή μου αλλά και την πολυπολιτισμικότητα. Χωρίς την τελευταία, δυσκολεύομαι να κατανοήσω την αξία της αειφορίας, την ανάγκη για προσφορά στο συνάνθρωπο και στον πλανήτη ή, σε απλά λόγια ακαδημαϊκών, το κοινωνικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα μας.

Θα αναρωτιέστε, πόσοι ασχολούμαστε με τη βιώσιμη γαστρονομία και γιατί πραγματικά μας ενδιαφέρει; Ακαδημαϊκοί, ερευνητές, περιβαλλοντολόγοι, επιχειρηματίες και σεφ σε παγκόσμια κλίμακα έχουν ξεκινήσει μια μικρή επανάσταση, εμπνευσμένοι από την έννοια της αειφορίας, θεωρώντας πως είναι υποχρέωση τους να σώσουν τον πλανήτη για τις επόμενες γενιές. Όσο ουτοπικό και να ακούγεται, είναι αληθινό. Οι επιστήμονες μας έχουν προειδοποιήσει. Σε αυτό το άρθρο όμως, θα εστιάσουμε στη βιώσιμη γαστρονομία και όχι στην Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος.

Σε έναν πλανήτη που αντιμετωπίζει αυξανόμενες περιβαλλοντικές προκλήσεις, η παγκόσμια γεωργία παραμένει η μεγαλύτερη. Η μετατροπή των δασών και των λιβαδειών για καλλιέργειες και βοσκότοπους είναι η κύρια αιτία απώλειας οικοτόπων και βιοποικιλότητας. Η γεωργία αντιπροσωπεύει περίπου το ¼ εκπομπών αερίου θερμοκηπίου του ανθρώπου, ενώ η υπεραλίευση έχει αποδεκατίσει τους θαλάσσιους οικοτόπους και τη βιοποικιλότητα σε όλο τον κόσμο.

Τα τελευταία χρόνια, πολλοί εξέχοντες σεφ και επιστήμονες τροφίμων έχουν, προς τιμήν τους, όλο και περισσότερο επικεντρωθεί σε αυτά τα προβλήματα, προσφέροντας ως λύση, τη βιολογική παραγωγή μικρής κλίμακας. Ωστόσο, ενώ η «farm to table» κουζίνα έχει παίξει σπουδαίο ρόλο στο να προσελκύει τους ανθρώπους να δίνουν περισσότερη προσοχή στην εντοπιότητα του φαγητού τους, σύμφωνα με τις περισσότερες μετρήσεις που έχουν σημασία για το περιβάλλον, η γεωργία μικρής κλίμακας, βιολογική και τοπική, ουσιαστικά υποβαθμίζεται σε σχέση με τη βιομηχανική και εμπορική γεωργία.

Τι είδους γαστρονομική κουζίνα θα μπορούσε να είναι το παράδειγμα καθοδήγησης προς ένα διατροφικό σύστημα ικανό να τροφοδοτήσει έναν παγκόσμιο πληθυσμό 9 δισεκατομμυρίων σε ένα οικολογικά ζωντανό πλανήτη; Πιστεύω μόνο σε μια γαστρονομία παγκόσμια, τεχνολογική, αισιόδοξη και δημιουργική.

Πιστεύω μόνο σε μια βιώσιμη γαστρονομία, μια γαστρονομία που η τοπική και μικρής κλίμακας γεωργία δεν αποτελούν υποκατάστατο για την αειφορία ή τη γεύση, μια γαστρονομία που θα επαναφέρει τη συζήτηση στο τραπέζι μέσα από τη τεχνολογία και την αποτελεσματικότητα. Μόνο η βιώσιμη γαστρονομία τιμά το παρελθόν αλλά θυμάται εξίσου ότι η νοσταλγία, ο ρομαντισμός και οι επικλήσεις της φύσης συχνά δικαιολογούσαν την υποχώρηση των κοινωνικών ρυθμίσεων και τις καταστροφικές περιβαλλοντικές πρακτικές. Μόνο η βιώσιμη γαστρονομία εκτιμά τη χειροτεχνία και τη δεξιοτεχνία αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι η βιομηχανία παραγωγής τροφίμων που οφείλεται σε μαζικά εργατικά χέρια είναι συχνά μια παγίδα εξαθλίωσης και ανέχειας για αυτούς που εργάζονται και ένα προϊόν πολυτελείας για τους πλούσιους καταναλωτές.

Η Παγκόσμια Ημέρα Βιώσιμης Γαστρονομίας όπως και οι υπόλοιπες διεθνείς ημέρες, μας δίνουν την ευκαιρία να εκπαιδεύσουμε το κοινό σχετικά με παγκόσμια ζητήματα που απασχολούν όλους μας. Ο εορτασμός τους μπορεί να κινητοποιήσει τη πολιτική βούληση για την αντιμετώπιση παγκοσμίων προβλημάτων και την ενίσχυση επιτευγμάτων της ανθρωπότητας. Η ύπαρξη διεθνών ημερών προηγείται της εγκαθίδρυσης των Ηνωμένων Εθνών, αλλά ο ΟΗΕ τις έχει αγκαλιάσει ως ισχυρό εργαλείο υπεράσπισης του έργου του.

**Με αφορμή την Ημέρα Βιώσιμης Γαστρονομίας, το Sustainable Food Movement in Greece ενώνει τις δυνάμεις του με την ομάδα re<>direct και διοργανώνει τη Τρίτη 18/6 στις 20:00 στο Meerkat Cocktail Safari, μια εκδήλωση αφιερωμένη στην αειφόρο γαστρονομία, στη σωστή διαχείριση της τροφής και στην αντιμετώπιση των απορριμμάτων της. Θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ «Remains», ένα ντοκιμαντέρ για το πρόβλημα του food waste στην Αθήνα.